شرح زيارت جامعه كبيره -7
بنيان هاى كرامت و بزرگوارى
ائمّه عليهم السلام اصول و ريشه هاى كرم و بزرگوارى هستند. واژه «اصول» جمع «اصل» است كه گاهى به معناى ريشه آمده است، مانند جذور كه جمع جذر مى باشد. مى گويند اصل اين درخت كجاست; يعنى ريشه آن در كجاست. به عبارت ديگر، ائمّه عليهم السلام ريشه كرم هستند، آن سانى كه برگ هاى درخت بر ريشه هاى آن متفرّع هستند.
و از همين روست كه مى گويند: اصول دين و فروع دين; چرا كه اصل يعنى «ما يبنى عليه الشيء» يا «ما يتفرّع منه الشيء» كه بنابراين، اصول دين همان مبانى اصلى در دين است كه همه احكام شرعى از حلال و حرام و طهارت و نجاست و آداب و سنن و ساير تكاليف عملى بر آن اصول متفرّع هستند; از اين رو «اصل» را در محلّ اجتماع نيز مى توان به كار برد; چرا كه همه فروع در يك جا جمع مى شوند.
گاهى واژه «اصل» به صورت اطلاق بيان مى شود و از آن مجمع فروع يا محل اجتماع اراده مى شود. مى گويند: زيد، عمر و خالد از يك اصل هستند و به يك اصل برمى گردند كه همان جدّ اعلاى آنان و محل اجتماع انساب آنان است.
گاهى واژه «اصل» به معناى منشأ و محل نشو به كار مى رود. مى گويند: اصل اين رودخانه كجاست؟ اصل اين رودخانه فلان چشمه است.
روشن است كه اين معانى با هم در بعضى خصوصيات فرق دارند.
معناى كرم
«كرم» صفتى از صفات حسنه به شمار مى رود و هر گاه اين واژه به كار رود يا شنيده شود، آن چه به ذهن مى آيد نزد همه معناى سخاوت است; پس «اصول الكرم» يعنى ائمّه عليهم السلام منشأ و اصل سخاوت هستند، كه همه سخاوت هاى موجود در عالَم بر اصل سخاوت ائمّه متفرّع و از آن جا اخذ شده.
معناى دقيق تر و برتر اين كه واژه «كرم» در لغت به معناى شرف و عظمت است. در قرآن مجيد آمده است:
(إِنَّهُ لَقُرْءَانٌ كَرِيمٌ);1
آن، قرآن پرارزشى است.
در آيه اى ديگر مى خوانيم:
(إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسول كَرِيم);2
اين قرآن گفتار رسولى بزرگوار است.
در آيه ديگر آمده است:
(مَقَام كَرِيم);3
جايگاهى بلندمرتبه و مجلّل.
براى نمونه وقتى مى گوييم: فلانى از بيت كريمى است; يعنى از بيت شرف، عظمت و بزرگوارى است. با توجّه به اين معنا سخاوت از مصاديق و مظاهر آن معناست. بنابراين ائمّه عليهم السلام مركز، ريشه و اصل شرف هستند.
1. سوره واقعه (56): آيه 77.
2. سوره حاقه (69): آيه 40.
3. سوره شعراء (26): آيه 58.
منشأ شرافت
به عبارتى ديگر هر كس شرفى دارد، منشأ آن اهل بيت عليهم السلام هستند. هر عظمت و شكوهى كه نصيب هر انسانى شد، به بركت ارتباط با اهل بيت عليهم السلام است كه هر گونه ارتباط و تماس با اين خاندان براى انسان شرف مى آورد و از اين طريق كسب مى گردد.
بنابراين، همه خوبى ها، پاكى ها و جلالت ها از ائمّه اطهار عليهم السلام است. امام عليه السلام مركز، ريشه و اصل شرف است و بازگشت خوبى و پاكى هر شريفى به اهل بيت عليهم السلام است.
به راستى آيا ائمّه فقط واسطه اين شرافت ها هستند يا افزون بر اين نقش ديگرى نيز دارند؟ ترديدى نيست كه همه شرافت ها از جانب خداوند متعال است; ولى ائمّه عليهم السلام فقط واسطه اند؟ مطالب والاى جالب توجّهى در اين مورد وجود دارد كه بايستى به تدريج طرح شوند.
منبع:کتاب با پیشوایان هدایتگر – 1
نوشته آیت الله سید علی میلانی
