16 باب تفسير قول الله عز و جل نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ
1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِصَامٍ الْكُلَيْنِيُّ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْكُلَيْنِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الْمَعْرُوفُ بِعَلَّانٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو حَامِدٍ عِمْرَانُ بْنُ مُوسَى بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْقَاسِمِ الرَّقَّامِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَخِيهِ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا عَلِيَّ بْنَ مُوسَى ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا يَنْسَى وَ لَا يَسْهُو وَ إِنَّمَا يَنْسَى وَ يَسْهُو الْمَخْلُوقُ الْمُحْدَثُ أَ لَا تَسْمَعُهُ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ وَ ما كانَ رَبُّكَ نَسِيًّا وَ إِنَّمَا يُجَازِي مَنْ نَسِيَهُ وَ نَسِيَ لِقَاءَ يَوْمِهِ بِأَنْ يُنْسِيَهُمْ أَنْفُسَهُمْ كَمَا قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ وَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- فَالْيَوْمَ نَنْساهُمْ كَما نَسُوا لِقاءَ يَوْمِهِمْ هذا أَيْ نَتْرُكُهُمْ كَمَا تَرَكُوا الِاسْتِعْدَادَ لِلِقَاءِ يَوْمِهِمْ هَذَا
قال مصنف هذا الكتاب رضي الله عنه قوله نتركهم أي لا نجعل لهم ثواب من كان يرجو لقاء يومه لأن الترك لا يجوز على الله عز و جل و أما قول الله عز و جل- وَ تَرَكَهُمْ فِي ظُلُماتٍ لا يُبْصِرُونَ أي لم يعاجلهم بالعقوبة و أمهلهم ليتوبوا
ترجمه :
1. عبد العزيزبن مسلم مىگويد: از امام رضا (عليه السلام) درباره سخن خداوند پرسيدم كه فرموده است: خداوند را فراموش كردند، خداوند نيز آنها را فرموش كرد. آن حضرت فرمودند: حقيقتا خداوند فراموش و اشتباه نمىكند و چيزى كه آفريده شده و به وجود آمده است، فراموش كرده و اشتباه مىكند. مگر نشنيدهاى كه خداوند مىفرمايد: پروردگار تو فراموش نمىكند.(28) و منظور كسى است كه خدا و روز قيامت را فراموش مىكند به طورى كه خودش آنها را فراموش مىكند، همان طور كه خداوند فرموده است: مثل كسانى نباشيد كه خدا را فراموش كردند، پس خداوند (كارى كرد) كه خودشان را (نيز) فراموش كنند. اين گروه فاسق هستند.(29) و سخن (ديگر) خداوند كه فرموده است: پس امروز آنها را فراموش كرديم، همان طورى كه روز قيامت را انكار كردند.(30) يعنى آنها را رها كرديم همان طورى كه آماده شدن براى ملاقات روز قيامت را رها كردند.
(شيخ صدوق، نويسنده كتاب مىنويسد: اين كه آمده است: آنها را رها مىكنيم يعنى براى آنها ثواب كسى كه به روز قيامت اميد دارند، قرار نمىدهيم، زيرا رها كردن بر خداوند جايز نمىباشد و اما سخن خداوند كه فرموده است: آنها را در تاريكى رها كرد، مگر نمىبينند.(31) يعنى در عذاب آنها عجله نمىكنيم و به آنها فرصت مىدهيم تا توبه كنند.
28 - مريم / 64.
29 - حشر / 19.
30 - اعراف / 51.
31 - بقره / 17.
