از آنجا كه برخى از كذابين از زمان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در صدد جعل و وضع حديث و نسبت آن به پيامبر و اهل بيت عليه السلام بوده اند ، لذا جا دارد كه ميزانى را براى تمييز بين حديث صحيح از غير صحيح به دست دهيم . در اين باره به چند ميزان مى توان اشاره نمود:
1- موافقت با قرآن
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:ان على كل حق حقيقة و على كل صواب نورا فما وافق كتاب الله فخذوه و ما خالف كتاب الله فدعوه(1013) ؛((همانا بر هر حقى حقيقتى و بر هر صوابى نورى است ، پس آنچه موافق كتاب خداست اخذ كرده و آنچه مخالف كتاب خداست رها كنيد.))
2- موافقت با ساير كلمات معصومين عليهم السلام
حسن بن جهم مى گويد: به اما رضا عليه السلام عرض كردم : از جانب شما احاديث مختلف به ما مى رسد؟ حضرت فرمود:ما جاءك عنا فقس على كتاب الله عزوجل و احاديثنا فان كان يشبههما فهو منا و ان لم يكن يشبههما فليس منا(1014) ؛((آنچه از جانب ما به شما رسيد بر كتاب خداوند عزوجل و احاديث ما مقايسه كنيد ، اگر شبيه آن دو است از ما مى باشد و گرنه از ما نيست .))
3- موافقت با عقل و عدم مخالفت با حكم آن
در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل است كه فرمود:((هر گاه از من حديثى به شما رسيد آن را بر كتاب خدا و حجت عقولتان عرضه بداريد ، اگر موافق اين دو بود قبول كرده و گرنه آن را بر ديوار زنيد)). (1015)
1013- كافى ، ج 1 ، ص 69 ، ح 1.
1014- وسائل الشيعه ، ج 27 ، ص 121 ، ح 33373.
1015- شرح اصول كافى ، ج 2 ، ص 343 ، ح 1؛ تفسير ابوالفتوح رازى ، ج 3 ، ص 392.
منبع : کتاب موعود شناسی و پاسخ به شبهات
نویسنده : علی اصغر رضوانی
