براى دوست تو لذت بخش است كه گاهى از اوقات اخبار خود را با تو در ميان نهد واسرارش را به تو بازگو كند .
همچنين براى تو لذت انگيز است كه به همين گونه با او رفتاركنى و اخبار و اسرار خـويـش را بـه او بـسپارى , و در اين امر بر او و بر تو باكى نيست زيرااين مقتضاى طبيعت ياران و دوسـتـان اسـت .
لـيـكـن بـر توست كه اسرار دوستت را محفوظبدارى و از افشاى آنها به ديگران خوددارى كنى زيرا اگر به چنين كارى اقدام كنى پيمان برادرى و دوستى را نقض و به او خيانت كـرده و فـريـبش داده اى , و آن كه به دوستش خيانت كند و او را فريب دهد دوست و برادر نيست چنان كه پيامبر خدا(ص ) فرموده است : مجالس امانت است و روا نيست دوستى راز دوست خود را فاش كند. ((317)) آن حضرت در وصيت خود به ابى ذر فرموده است : اى اباذر مجالس امانت است وافشاى راز برادر دينى خيانت مى باشد. ((318)) اميرمؤمنان (ع ) فرموده است : به كسى كه رازت را فاش كند اعتماد مكن ((319)) .
امام باقر(ع ) فرموده است : از جمله خيانتها آن است كه راز دوستت را بازگوكنى ((320)) .
امـام موسى بن جعفر(ع ) فرموده است : بر ضد دوستت چيزى را بازگو مكن كه او را بدنام كنى و جـوانـمـردى او را از ميان برى كه در اين صورت از جمله كسانى خواهى بود كه خداوند در كتاب خـود دربـاره آنـهـا فـرمـوده اسـت : ان الذين يحبون ان تشيع الفاحشة في الذين آمنوا لهم عذاب اليم ((321)) .
بـايد بسيار بر حذر باشى از اين كه اسرار خويش را نزد كسى بسپارى كه او را بر آنها امين نمى دانى بلكه بايد آنها را نزد كسى بگذارى كه به او كمال وثوق و اعتماد را دارى و اگرچنين انسان امينى را نـمى يابى آنها را در نزد خودت نگهدار زيرا نگهداشتن آنها در نزدخود بهتراست از اين كه آنها را نـزد غير امين فاش كنى چنان كه اميرمؤمنان (ع ) فرموده است : راز خويش را جز به مؤمن وفادار مسپار. ((322)) امام باقر(ع ) فرموده است : بحق و شايستگى قيام كن , و از آنچه به تو مربوط نيست دورى گزين , از دشمنت بپرهيز, و از دوست خويشاوندت بپرهيز مگر آن كه امين باشد. ((323)) امـام صـادق (ع ) بـه يـكـى از دوستانش فرموده است : كمتر مردم را بشناس , و كسى را كه ازآنها مـى شـناسى ناشناخته گير, و اگر تو را صد دوست است نود و نه تن آنها را حذف كن واز يك تن باقيمانده برحذر باش .
نيز فرموده است : از كسى كه بيش از همه به او اعتماد دارى برحذر باش چه مردم دشمن نعمتها هستند. ((324)) براى انسان پسنديده نيست كه همه اسرار خود را حتى به دوست امين و مورد اعتمادخود بسپارد زيـرا مـحـتـمـل اسـت در او - اگـر چـه پس از مدتى - دگرگونى و تبدل پديد آيدبلكه خرد و دورانديشى حكم مى كند كه او را به چيزى از اسرار خود آگاه نكند جز به آنچه اگر روزى دشمن شـود نـتواند بوسيله آن به او زيان رساند, چنان كه امام صادق (ع )فرموده است : دوست خود را به راز خود آگاه مكن جز به آنچه اگر دشمنت بر آن آگاه شود نتواند به تو زيانى برساند, زيرا دوست ممكن است روزى دشمن شود. ((325)) بـه هـمـين سبب مشاهده مى شود برخى از شاعران در پرهيز از دوستان از بيم آن كه ممكن است سرانجام دگرگون شوند مبالغه بسيار كرده اند, يكى از آنها گفته است :
احذر عدوك مرة ----- واحذر صديقك الف مرة ((326))
فلربما انقلب الصدي ----- ق فكان اعرف بالمضره ((327))
ديگرى گفته است :
احذر مودة ماذق ----- مزج المرارة بالحلاوه ((328))
يحصى الذنوب عليك اي ----- ام الصداقة للعداوه ((329))
منبع : کتاب دوست يابى
بنياد پژوهشهاى اسلامى
317- بحارالانوار, 72/172.
318- بحارالانوار, 77/91.
319- الحكم , 2/161, الغرر, /333.
320- بحارالانوار, 74/89.
321- نـور /19: كـسانى كه دوست دارند زشتيها در ميان مردم با ايمان شيوع يابد عذاب دردناكى براى آنها در دنياو آخرت است .
بحارالانوار, 72/255, 72/214.
322- الحكم , 2/201, الغرر, /341.
323- تحف العقول , /214.
324- وسائل الشيعه , 12/23.
325- بحارالانوار, 71/177.
326- از دشمنت يك بار بپرهيز و از دوستت هزار بار برحذر باش .
327- چه بسا دوستت دشمن شود, پس به آنچه تو را زيان مى رساند داناتر است .
328- بپرهيز از دوستى منافق كه تلخى را با شيرينى مى آميزد.
329- او در روزگار دوستى گناهانت را براى دشمنى با تو ضبط مى كند.
