دسته اول - آياتى كه در نفى شفاعت ظهور دارند
دسته دوم - نفى شفاعت براى گروهى خاص
دسته سوم - آياتى كه شفاعت را مخصوص خدا مى داند
دسته چهارم - اثبات شفاعت به اذن خدا
معاد در قرآن - 41
اكنون بايد ديد قرآن در باره شفاعت چه مى گويد. در اين باره بهتر است آيات مربوط را بررسى كنيم:
آيات را به چند دسته مى توان تقسيم كرد:
دسته اول: آياتى كه در نفى شفاعت ظهور دارند
ـ «بترسيد از روزى كه هيچ كس جزاى اعمال ديگرى را نمى پذيرد، و شفاعتى از كسى پذيرفته نيست و از كسى عوض قبول نمى شود، و كسى را يارى نكنند.» (1)
ـ «بترسيد از روزى كه هيچ كس جزاى عمل ديگرى را قبول نمى كند و عوضى پذيرفته نيست و شفاعت برايش سود ندارد و كسى به ياريشان بر نخيزد.» (1)
1. بقره (2) آيه 48: «وَاتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِى نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئـاً وَلا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَلا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ».
ـ «اى كسانى كه ايمان آورده ايد از آنچه به شما داده ايم انفاق كنيد. پيش از آنكه روزى فرا رسد كه نه خريد و فروشى باشد، نه دوستى و شفاعتى، و كافران خود ستمكارانند.» (2)
ـ «روزى كه هيچ دوستى براى دوست خود سودى ندارد و هيچ كس به يارى آنها بر نخيزد.» (3)
دسته دوم: نفى شفاعت براى گروهى خاص
ـ «ستمكاران را در آن روز نه خويشاوند مى باشد نه شفاعت كننده اى كه از او اطاعت شود.» (4)
ـ «ما را جز مجرمان گمراه نساختند. اكنون شفاعت كننده اى براى ما نيست و دوست مهربانى نداريم.» (5)
ـ «با اين قرآن بترسان كسانى را كه از حشر به سوى پروردگارشان هراس دارند، براى آنان جز خدا يار و شفاعت كننده اى وجود ندارد، شايد تقوا پيشه كنند.» (1)
1. همان، آيه 123: «وَاتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِى نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَلا يُقْبَلُ مِنْها عَدْلٌ وَلا تَنْفَعُها شَفاعَةٌ وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ».
2. همان، آيه 254: «يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِىَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِـيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا شَفاعَةٌ وَالْكافِرُونَ هُمُ الظّالِمُونَ».
3. دخان (44) آيه 41: «يَوْمَ لا يُغْنِى مَوْلَىً عَنْ مَوْلَىً شَيْئاً وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ».
4. مؤمن (40) آيه 18: «ما لِلظّالِمِينَ مِنْ حَمِـيمٍ وَلا شَفِـيعٍ يُطاعُ».
5. شعراء (26) آيه 99: «وَما أَضَـلَّنا إِلاّ المُـجْرِمُونَ * فَما لَـنا مِنْ شافِعِـينَ * وَلاصَـديـقٍ حَـمِـيمٍ».
دسته سوم: آياتى كه شفاعت را مخصوص خدا مىداند
ـ «بگو: همه شفاعت به خدا اختصاص دارد، آسمانها و زمين ملك خدا هستند. آنگاه همه شما به سوى خدا رجوع خواهيد كرد.» (2)
ـ «همانا كه روز جدايى (روز قيامت) وعده گاه همه آنهاست. روزى كه هيچ دوستى براى دوست خود سودى ندارد، و يارى نمى شوند. مگر كسى كه خدا به او ترحم كند، همانا كه او كريم و مهربان است.» (3)
دسته چهارم: اثبات شفاعت به اذن خدا
ـ «در آن روز شفاعت سود ندهد مگر آن كس را كه خداى رحمان اجازت دهد و به سخنش راضى باشد.» (4)
ـ «آنان (فرشتگان) جز از كسانى كه خدا از آنها راضى است شفاعت نمىكنند، و خود از بيم او در هراسند.» (5)
1. انعام (6) آيه 51 : «وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِلى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَ لِىٌّ وَلا شَفِـيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ».
2. زمر (39) آيه 44: «قُلْ لِلّهِ الشَّفاعَةُ جَمِـيعاً لَهُ مُلْكُ السَّمـواتِ وَالأَرْضِ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ».
3. دخان (44) آيه 42: «إِنَّ يَوْمَ الفَصْلِ مِـيقاتُهُمْ أَجْمَعِـينَ * يَوْمَ لا يُغْنِى مَوْلَىً عَنْ مَوْلَىً شَيْئاً وَلا هُمْ يُنْصَرُونَ * إِلاّ مَنْ رَحِمَ اللّهُ إِنَّهُ هُوَ العَزِيزُ الرَّحِـيمُ».
4. طه (20) آيه 109: «يَوْمَئِـذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمـنُ وَرَضِىَ لَهُ قَوْلاً».
5. انبياء (21) آيه 28: «وَلايَشْفَعُونَ إِلاّ لِمَنِ ارْتَضى وَهُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ».
ـ «شفاعت نزد خدا سود ندارد جز در باره كسى كه خدا به او اجازت دهد.» (1)
ـ «چه بسا فرشتگان آسمانها كه شفاعت آنها سودى ندهد مگر بعد از اجازه خدا، براى آن كس كه خدا خواهد و خشنود باشد.» (2)
ـ «همانا پروردگار شما خدايى است كه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد، سپس بر عرش (فرمانروايى) استيلا يافت، و جهان هستى را كار سازى مى كند. و هيچ شفيعى در كار نيست مگر با اذن او.» (3)
منبع : معاد در قرآن
نویسنده : آیت الله امینی
