دعا معراج مومنین و راه زندگی - 5
قرآن در اين باره مىگويد:
قُلْ مَن يُنَجِّيكُم مِن ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَخُفْيَةً...
سوره انعام، آيه 63
"بگو چه كسى شما را از تاريكى، خشكى و دريا نجات مىدهد كه او را با تضرّعدر نهان مىخوانيد؟"
بنابراين بايد دعا اوّلاً همراه "تضرّع" و ثانياً در "نهان" باشد، يعنى رازىميان بنده و خداوند باشد. همچنانكه براى دعا كننده شايسته است كه بداند او باخدا، با دعاى خويش عهد مىبندد كه اگر او را از گرفتاريش رهانيد انسانى نيكوكارو شكر گزار شود:
...لَئِنْ أَنْجَانَا مِن هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ سوره انعام، آيه 63
"اگر ما را از اين برهاند هر آينه از شكر گزاران خواهيم بود."
و چهبسا انسان با خدا عهد بندد و مشكلش بر طرف شود، امّا او به زندگىپيشين خود -بى هيچ دگرگونى را ستينى در رفتار- بازگردد:
قُلِ اللَّهُ يُنَجِّيكُم مِنْهَا وَمِن كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ.
سوره انعام، آيه 64
"بگو خدا شما را از آن و از هر سختى واندوه مىرهاند سپس شما شرك مىآوريد."
در سوره اعراف مىخوانيم:
وَلاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَطَمَعاً إِنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ قَرِيبٌمِنَ الْمُحْسِنِينَ
سوره اعراف، آيه 56
"و در زمين بعد از اصلاح آن فساد نكنيد و خدا را از سر بيم و اميد بخوانيد،همانا رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است."
پس در هنگام دعا، انسان بايد در حالتى ميان "بيم و اميد" باشد و بهاستجابت سريع دعاى خود مطمئنّ نباشد، همچنانكه نبايد از رحمت خدا نااميدباشد. در اينجا اجازه دهيد اندكى درباره پيوند و رابطه ميان "دعاى از سر بيمواميد" و "نزديكى رحمت خدا به نيكوكاران" بينديشيم. اين پيوند چنين است كهانسان هرگاه گرفتار مصيبتى شود و يا با مشكلى در زندگيش رو برو گردد، بايد خدارا بخواند و در همين هنگام نيز به مردم احسان كند، زيرا احسان، انسان را به دعا برمىانگيزد و نيز كليد استجابت خداست، خدايى كه رحمتش به احسان كنندگاننزديك است.
در سوره يونس اين آيه را مىخوانيم:
قَالَ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُمَا فَاسْتَقِيَما وَلاَ تَتَّبِعَانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ.
سوره يونس، آيه 89
"گفت دعاى شما دوتن اجابت شد پس به راه راست باشيد و راه نادان را پيروىنكنيد."
خطاب به سوى موسى و هارون است و منظور آن است كه تو آنگاه كه خدا راخواندى و او دعايت را استجابت كرد، به سوى اين و آن نبايد بروى و بايد از خداآرزو خواهى و بر راه راست پايدار مانى و تسليم فشارها و تنگناها نگردى،همچنانكه بر توست كه پيوسته بر راه هدايت باشى و راه نادانان را پيروى نكنى.
مرا بخوانيد تا براى شما استجابت كنم
وَنُوحاً إذْ نادى مِن قَبْلُ فَاستَجَبْنا لَهُ فَنَجِّيْناهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
سوره انبيا، آيه 76
"و نوح را بياد آور كه از پيش ندا درداد، پس براى او اجابت كرديم و او و اهلشرا از بلاى عظيم نجات داديم."
)وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ * فَاسْتَجَبْنَا لَهُفَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِن ضُرٍّ وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُم مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِنْ عِندِنَا وَذِكْرَى لِلْعَابِدِينَ
سوره انبياء، آيه 84 - 83
"وايّوب را بياد آور كه خداوندش را ندا درداد كه مرا زيان رسيد و توبخشايندهترين بخشايندگانى. پس براى او اجابت كرديم و زيان را از او برگرفته اهلش وهمانندآن آنانرا با آنان به او بازگردانيديم از سر رحمت خود و براى يادآورى پرستندگان."
قُلْ مَا يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامَاً
سوره فرقان، آيه 77
"بگو اگر دعاى شما نبود خداوند من چه اعتنايى به شما مىكرد، شما تكذيبكرديد پس بزودى به كيفر گرفتار خواهيد شد."
أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ أَءِلهٌ مَعَاللَّهِ قَلِيلاً مَا تَذَكَّرُونَ
.سوره انعام، آيه 62
"آن كيست كه مضطرّ را اجابت مىكند چون او را بخواند و بدى را برطرفمىسازد و شما را جانشينان در زمين قرار مىدهد، آيا معبودى جز اللَّه هست، شما اندكىمتذكّر مىشويد."
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَجَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
سوره غافر، آيه 60
"خداوند شما گفت مرا بخوانيد تا براى شما استجابت كنم، آنانكه از عبادت منسر مىپيچند به زارى و خوارى به جهنّم خواهند رفت."
وَيَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَيَزِيدُهُم مِن فَضْلِهِ وَالْكَافِرُونَ لَهُمْعَذَابٌ شَدِيدٌ
سوره شورى، آيه 26
"و اجابت مىكند كسانى را كه ايمان آوردند و كارهاى درست كردند، و از فضلخويش به آنان مىدهد و كافران را عذابى سخت هست."
منبع : دعا معراج مومنین و راه زندگی
نویسنده : آیت الله محمّدتقى المدرسى
