در میان ماههای قمری ، سه ماه رجب ، شعبان و رمضان از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. ماه رجب از جمله ماههای حرام و بسیار پر فضیلت است که اعمال عبادی مخصوصی برای آن ذکر شده است.مرحوم شیخ عباس قمی رحمة الله علیه در کتاب شریف مفاتیح الجنان در باره فضیلت این ماه چنین میگوید:
" بدانکه که این ماه و ماه شعبان و ماه رمضان در شرافت تمامند و روایت بسیار در فضیلت آنها وارد شده ؛ بلکه از حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده که ماه رجب ، ماه بزرگ خداست و ماهی در حرمت و فضیلت به پای آن نمیرسد و قتال با کافران در این ماه حرام است و رجب ماه خداست و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است . کسیکه یک روز از ماه رجب را روزه دارد مستوجب خشنودی بزرگ خدا گردد و غضب الهی از او دور گردد و دری از درهای جهنم به روی او بسته گردد و از حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام منقول است که هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد ، آتش جهنم یک ساله راه از او دور شود و هرکه سه روز آن را روزه دارد بهشت او را واجب گردد و ایضا فرمود : که رجب نام نهری است در بهشت از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر.هرکه یک روز از رجب را روزه دارد البته از آن نهر بیاشامد. و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم فرمود : که ماه رجب ماه استغفار امت من است ؛ پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را " اصب " میگویند زیرا که رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته میشود پس بسیار بگویید " استغفر الله و اسئله التوبه "
و ابن بابویه به سند معتبر از سالم روایت کرده است که گفت : رفتم به خدمت حضرت صادق علیه السلام در اواخر ماه رجب که چند روز از آن باقی مانده بود . چون نظر مبارک آن حضرت به من افتاد فرمود : که آیا روزه گرفته ای در این ماه ؟
گفتم : نه والله ای فرزند رسول خدا.
فرمود : که آنقدر ثواب از تو فوت شده است که قدر آن را به غیر خدا کسی نمیداند . به درستی که این ماهی است که خدا آن را بر ماههای دیگر فضیلت داده و حرمت آن را عظیم نموده و برای روزه داشتن آن ، گرامی داشتن را بر خود واجب گردانیده.
پس گفتم : یا بن رسول الله ، اگر در باقی مانده این ماه روزه بدارم آیا به بعضی از ثواب روزه داران آن فائز میگردم ؟
فرمود : ای سالم ، هرکه یک روز از آخر این ماه روزه بدارد ، خدا او را ایمن گرداند از شدت سکرات مرگ و از هول بعد از مرگ و از عذاب قبر و هرکه دو روز از آخر این ماه روزه بدارد بر صراط به آسانی بگذرد و هرکه سه روز از آخر این ماه را روزه بدارد ، ایمن گردد از ترس بزرگ روز قیامت و از شدت ها و هول های آن روز و برات بیزاری از آتش جهنم به او عطا کنند."
مرحوم شیخ عباس قمی رحمة الله علیه پس از بیان فضایل این ماه ، اعمال مفصل و بسیار پرفضیلتی برای این ماه ذکر میکند که علاقه مندان میتوانند به آن کتاب ، بخش " ماه رجب " مراجعه فرمایند .
علاوه بر اعمال مخصوصی که برای این ماه در کتاب مفاتیح الجنان ذکر شده است ، عارف بزرگوار مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمة الله علیه نیز در کتاب شریف " المراقبات " اعمالی برای این ماه ذکر کرده اند که به برخی از آنها تبرکا اشاره می نماییم :
اعمال ویژه شب اول ماه رجب :
1) اصرار و التماس از خدا برای طلب توفیق عبادت در این ماه و شعبان و رمضان المبارک کند .
2) احیا در این شب تاکید شده و توجه کند که احیای شب ها و بیداری دل ها با ذکر و فکر است .
3) بقیه شب را به تناسب حال ، ذکر ، فکر و مناجات تا هنگام نماز شب داشته باشد .
4) نماز شب را بخواند .
5) در این شب های مبارک به بازرسی حال خویش پردازد .
اعمال مشترک ماه رجب :
1) این ماه ، ماه امیر المومنین علیه السلام میباشد .
2) چون این ماه از ماههای حرام است ، توجه داشته باشد که به قدر و ارزش این ماه ، عقل احاطه نمی یابد .
3) در اوقات دعاها ، فراوان به یاد دو ماه آینده باشد تا استعداد ورود به آن را بیابد .
4) این ماه ، موسم عبادت است .
5) روزه این ماه در روایات وارد شده است . اگر عذری برای روزه گرفتن دارد ، عوض هر روز گرده نانی را تصدق دهد . و در روزه داری ، همه اعضا و جوارح و قلب را نیز روزه بدارد .
6) هر شب نمازی دارد که به قدر نشاط به جای آورد .
در پایان از همه خوانندگان عزیز التماس دعا داریم .
