رسول اكرم صلي الله عليه و آله وارد مسجد (مسجد مدينه [1]) شد چشمش به دو اجتماع افتاد كه از دو دسته تشكيل شده بود و هر دسته اي حلقه اي تشكيل داده سر گرم كاري بودند. يك دسته مشغول عبادت و ذكر و دسته ديگر به تعليم و تربيت و ياد دادن و ياد گرفتن سرگرم بودند. هر دو دسته را از نظر گذرانيد و از ديدن آنها مسرور و خرسند شد.
به كساني كه همراهش بودند رو كرد و فرمود: «اين هر دو دسته كار نيك ميكنند و بر خير و سعادتند » آنگاه جمله اي اضافه كرد: لكن من براي تعليم و داناكردن فرستاده شده ام ، پس خودش به طرف همان دسته كه به كار تعليم و تعلم اشتغال داشتند رفت، و در حلقه آنها نشست.
--------- پی نوشت --------
[1] مسجد مدينه در صدر اسلام تنها براي اداي فريضۀ نماز نبود، بلکه مرکز جنب و جوش و فعاليتهاي ديني و اجتماعي مسلمانان همان مسجد بود. هر وقت لازم مي شد اجتماعي صورت بگيرد مردم را به حضور در مسجد دعوت مي کردند، و مردم از هر خبر مهمي در آنجا آگاه مي شدند و هر تصميم جدي گرفته مي شد در انجا به مردم اعلام مي شد.مسلمانان تا در مکه بودند از هر گونه آزادي و فعاليت اجتماعي محروم بودند، نه مي توانستند اعمال و فرائض مذهبي خود را آزادانه انجام دهند و نه مي توانستند تعليمات ديني خود را آزادانه فرا گيرند. اين وضع ادامه داشت تا وقتي که اسلام در نقطه حساس ديگري از عربستان نفوذ کرد که نامش »يثرب بود و بعدها به نام «مدينه النبي» يعني شهر پيغمبر معروف شد. پيغمبر اکرم بنا به پيشنهاد مردم آن شهر و طبق عهد و پيماني که آنها با آن حضرت بستند، به اين شهر هجرت فرمود. ساير مسلمانان نيز تدريجاً به اين شهر هجرت کردند. آزادي فعاليت مسلمانان نيز از اين وقت آغاز شد. اولين کاري که رسول اکرم بعد از مهاجرت به اين شهر کردف اين بود که زميني را در نظر گرفت و با کمک ياران و اصحاب اين مسجد را در آنجا ساخت.
