راغب اصفهانى واژه «ولاء» را خيلى لطيف معنا كرده است. وى مى گويد:
الوَلاء والتوالي أن يحصل شيئان فصاعداً حصولاً ليس بينهما ما ليس منهما، ويستعار ذلك للقرب من حيث المكان ومن حيث النسبة ومن حيث الدين ومن حيث الصداقة والنصرة والاعتقاد.1
ولاء و توالى يعنى چند چيز با هم در خارج حصول پيدا كنند، بين اين دو هيچ فاصله اى نباشد؛ يعنى اين انسان پا در جاى پاى او بگذارد كه فاصلى اجنبى بين آن دو وجود نداشته باشد، چنان طابق النعل بالنعل دنبال او برود كه غير اين دو بين آن ها فاصل نباشد و بين آن دو، خلأ و فاصلى اجنبى وجود نداشته باشد.
در «ولاء» معتبر است كه بين دو شىء، فصل نباشد و اگر بود به اجنبى نباشد، دو شىء يا بيشتر بايد طورى باشند كه يكى حساب شوند، چون بينشان هيچ گونه اختلافى وجود ندارد.
يعنى اگر كسى، تالى و تابع كسى باشد در اعتقاد به او چسبيده و در عقيده بينشان مساوات هست. پس بايد در امور اعتقادى به مقدار سر سوزنى با او اختلاف و تفاوتى نداشته باشد، همين طور در امور عملى و در صفات نفسانى. مى گويند: فلانى تالى تلو فلانى است. به تعبير ديگر، فلانى نسخه مطابق اصل است.
بنابراين، اگر كسى با ائمّه عليهم السلام اين حالت را داشته باشد كه در اعتقادات، عبادات و بندگى و صفات دقيقاً مانند آن بزرگواران باشد ناگزير نسبت به خداوند متعال نيز اين چنين خواهد بود؛ چرا كه تمام اين عقايد حقه؛ واجبات، محرّمات، آداب و سنن، خوبى ها و صفات حسنه از خداوند متعال است و ائمّه عليهم السلام تربيت شده دست الاهى هستند.
1 . المفردات فى غريب القرآن: 533.
