بنابر آن چه گذشت ائمّه عليهم السلام مظهر همه اين اسما و صفات الاهى هستند كه هر كدام در جاى خود از اين صفات استفاده كرده اند. البته چنين عزّتى با اين ابعاد و با اين خصوصيّات، هدايت الاهى لازم دارد و بدون آن حاصل نمى شود، لذا مى گوييم: «أعزّكم بهداه»!
خداوند متعال همه مخلوقات را هدايت كرده است، آن جا كه مى فرمايد:
(الَّذي أَعْطى كُلَّ شَيْء خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى)؛1
(پروردگار ما) كسى است كه به هر موجودى آن چه را كه لازمه خلقت او بوده، عطا كرده سپس هدايت كرده است.
امّا هدايت هر مخلوقى با خلقت و ظرفيّت آن مخلوق متناسب است، از اين رو است كه در جاى ديگر مى فرمايد:
(وَالَّذي قَدَّرَ فَهَدى)؛2
خداوند كسى است كه مقدّر كرد و هدايت نمود.
پس اندازه گيرى لازم است و ظرفيت بايد باشد. درست است كه خداوند متعال بدون اندازه گيرى نيز مى تواند هدايت كند، امّا ظرفيّت لازم است، اين مطلب از آيه اى استفاده مى شود كه مى فرمايد:
(وَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعينَ)؛3
اگر مى خواست تمامى شما را هدايت مى فرمود.
آرى، مشيّت الاهى چنين نيست كه همه مردم همه مخلوقات را بدون حساب و كتاب و بى مقدّمه و بدون امتحان و اختيار هدايت بكند. اين خلاف حكمت خلقت است. مقتضاى حكمت خلقت اين است كه هدايت روى حساب، برنامه و قاعده باشد، يعنى مطابق ظرفيّت ها و استعدادها باشد؛ چرا كه هدايتى كه اين همه عظمت، ارزش و اثر دارد، نمى شود كه بدون حساب و كتاب باشد.
1 . سوره طه (20): آيه 50.
2 . سوره اعلى (87): آيه 3.
3 . سوره نحل (16): آيه 9.
