آیا معنی کلمه مولا در بیان پیامبر اکرم (ص) وخلفا فرق می کند ؟

خلیفه اوّل جناب ابوبکر از منصبی که بر آن تکیه زده بود، با لفظ ولی یاد می کند و می گوید: «ألا إنی قد ولیت علیکم  هان بدانید من بر شما ولی شده ام، در حالی که بهترین شما نیستم!»(1)
مشابه همین کلام از جناب عمر نقل شده: «ألا إنی قد ولیت علیکم  هان بدانید که من ولی شما شده ام!»(2)
و از جناب عمر نیز در مورد امر جانشینی صادر شده است که گفت اگر سالم مولی حذیفه زنده بود او را بر شما ولی می کردم(3) و نیز به او در مورد جانشینی اش گفته شد که اگر صلاح می دانید جانشینی برای خود تعیین کنید. او در پاسخ از ابوعبید جراح، معاذبن جبل، خالدبن ولید یک به یک نام می برد و در مورد هر کدام می گوید می خواستم او را ولی گردانم(4)...
آن طور که دیدید شیخین از منصبی که بر آن تکیه زده اند با الفاظی هم ریشه ولی یاد می کنند، و در مورد امر جانشینی پس از خود نیز از این واژه بهره برده اند؛ در این صورت البته دلالت این کلام واضح است و کسی هم در فهم آن دچار تردید و تردّد و تأویل نشده است؛ امّا چطور وقتی رسول خدا در مورد جانشینی امیرالمؤمنین می فرماید که «علی ولی شماست» یا می فرماید «علی ولی شما بعد از من است» ... داستان دچار فراز و نشیب های زیادی می شود تا آن جا که ... (تا به کجا مطرح نیست، مهم این است که) به برداشت بحث جانشینی منتهی نشود؟!!

_______________________________
1_کنز العمال - المتقی الهندی - ج 5 - ص 599، المصنف - عبد الرزاق الصنعانی - ج 11 - ص 336 – 337 ، السنن الکبرى - البیهقی - ج 6 - ص 353و تاریخ الطبری - الطبری - ج 3 - ص 281 - 282
( 14062 - ) عن الحسن أن أبا بکر الصدیق خطب الناس فحمد الله وأثنى علیه ، ثم قال : إن أکیس الکیس التقوى وأحق الحمق الفجور ألا إن الصدق عندی الأمانة والکذب الخیانة ، ألا إن القوی ضعیف حتى آخذ منه الحق ، والضعیف عندی قوی حتى آخذ له الحق ، ألا وإنی قد ولیت علیکم ولست بخیرکم ، لوددت أن قد کفانی هذا الامر أحدکم
2_ البدایة والنهایة - ابن کثیر - ج 7 - ص 92: وقال سیف بعد ذکره قدوم عمر بعد طاعون عمواس فی آخر سنة سبع عشرة ، قال : فلما أراد القفول إلى المدینة فی ذی الحجة منها خطب الناس فحمد الله وأثنى علیه ثم قال : ألا إنی قد ولیت علیکم
3_ تاریخ ابن خلدون - ابن خلدون - ج 1 - ص 194
قول عمر لو کان سالم مولى حذیفة حیا لولیته
4_ تاریخ المدینة - ابن شبة النمیری - ج 3 - ص 886 - 887
حدثنا هارون بن معروف قال ، حدثنا ضمرة بن ربیعة ، عن الشیبانی ، عن أبی العجفاء ( الشامی ( 3 ) ) قال ، قیل لعمر رضی الله عنه یا أمیر المؤمنین لو عهدت ؟ قال : لو أدرکت أبا عبیدة بن الجراح لولیته ، فإن قدمت على ربی فقال لی : من ولیت على أمة محمد ؟ قلت سمعت عبدک وخلیلک صلى الله علیه وسلم یقول : لکل أمة أمین ، ‹ صفحه 887 › وأمین هذا الأمة أبو عبیدة بن الجراح ، ولو أدرکت معاذ بن جبل . ثم ولیته ( ثم ( 1 ) قدمت على ربی فقال لی : من ولیت على أمة محمد ؟ قلت : إنی سمعت عبدک وخلیلک صلى الله علیه وسلم یقول : یأتی بین العلماء یوم القیامة برتوة ، ولو أدرکت خالد بن الولید ثم ولیته ، ثم قدمت على ربی فسألنی من ولیت على أمة محمد ؟ لقلت : سمعت عبدک وخلیلک صلى الله علیه وسلم یقول : سیف ( من سیوف ( 2 ) الله سله على المشرکین