فاتحان و لشگركشان دنيا آنگاه كه سرزمينى را فتح مى كردند، يا لشگرى را شكست مى دادند، به ارزشهاى اخلاقى توجّهى نداشتند، عزيزان را ذليل و بزرگان قوم را به خاك ذلّت مى نشاندند.
امّا اميرالمؤ منين عليه السلام در برخورد با اسيران ، رفتارى متناسب با آداب و رسوم و شئون ارزشى آنان مى نمود، و اجازه نمى داد با شاهزادگان و فرزندان بزرگان اقوام به گونه اى تحقيرآميز برخورد كنند ، مانند:
الف - وقتى فرزندان و دختران و زنان پادشاهان ايران را پس از فتح ايران به مدينه نزد خليفه دوّم بردند و آنها تصميم داشتند كه اسيران را چون ديگر اسراء بفروشند يا به سربازان اهداء كنند، حضرت اميرالمؤمنين على عليه السلام دخالت كرد و فرمود چنين رفتارى با فرزندان بزرگان يك قوم ناپسند است ، آنها را در ازدواج و انتخاب همسر آزاد بگذاريد.
ب - چون خليد (يكى از فرماندهان امام على عليه السلام ) به استان خراسان رفت ، و در نيشابور، شاهزادگان فرارى ايران با ايشان نبرد كردند و شكست خوردند، خليد دختران و شاهزادگان ايران را به كوفه خدمت حضرت اميرالمؤ منين على عليه السلام فرستاد.
امام على عليه السلام آنان را در ازدواج و انتخاب همسر آزاد گذاشت ، و به سرپرست ايرانى اسيران نرسى دستور خوشرفتارى و مهربانى داد، تا متناسب شئون آنان به آنها لباس و غذا و مسكن دهند.(98)
________________________________________
98- ناسخ التواريخ اميرالمؤ منين عليه السلام ج 1 ص 221
