« الله الله فى جيرانكم! فان النبى صلى الله عليه و آله و سلم اوصى بهم. و مازال رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم يوصى بهم حتى ظننا انه سيورثهم . » شما را درباره همسايگانتان سفارش مى كنم. زيرا پيامبر درباره ى ايشان سفارش فرموده است. و آنقدر آن جناب درباره آنها سفارش مى فرمود كه ما پنداشتيم همسايه را از همسايه ارث خواهد داد.
يكى از حقوق بسيار مهم كه اسلام براى مسلمانان معين فرموده است، حق همسايگى است. امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوار خويش نقل مى كند كه آنان از حضرت على عليه السلام نقل كرده اند كه آن حضرت فرمود: مردم از پيامبر پرسيدند: اى پيامبر خدا، آيا در مال مسلمان غير از زكات حق واجب ديگرى هم هست كه بايد آن را بپردازد ؟ آن حضرت پاسخ داد: آرى! رسيدگى به خويشاوندان به هنگامى كه از انسان روى بگردانند- و تنگدست باشند- و نيز رسيدگى به همسايه مسلمان، حقى است كه خداوند در دارائى مسلمان قرار داده است.
سپس حضرت رسول اكرم فرمود: كسى كه با شكم سير سر بر بالين گذارد در حالى كه همسايه مسلمانش گرسنه است، به راستى به من ايمان نياورده است. و آنگاه فرمود: جبرئيل آنچنان پيوسته به من درباره همسايه سفارش مى كرد كه من پنداشتم همسايه ها از يكديگر ارث مى برند. [ عن الصادق، عن آبائه، عن على صلوات الله عليهم قال: قيل للنبى صلى الله عليه و آله و سلم: يا نبى الله! افى المال حق سوى الزكاه ؟ قال: نعم! بر الرحم اذا ادبرت و صله الجار المسلم. فما آمن بى من بات شبعانا و جاره المسلم جائع. ثم قال صلى الله عليه و آله و سلم: مازال جبرئيل يوصينى بالجار حتى ظننت انه سيورثه. "بحارالانوار ج 71 ص 151، كتاب العشره باب حق الجار". ]
درباره خوش رفتارى با همسايگان و پاس داشتن حقوق ايشان تاكيد بسيار شده است و تعابيرى زيبا در اين باره آمده است، مانند سخن اما صادق كه فرمود: شما را سفارش مى كنم كه با همسايگان خويش خوش رفتارى كنيد زيرا كه خداوند به اين مهم دستور داده است. [ عن ابى عبدالله عليه السلام قال: عليكم بحسن الجوار فان الله عز و جل امر بذلك. "بحارالانوار ج 71 ص 150". ]
و نيز آن حضرت فرمود: خوش رفتارى با همسايگان رزق و روزى را مى افزايد [ قال ابوعبدالله عليه السلام: حسن الجوار يزيد فى الرزق. "بحار ج 71 ص 153". ] و از سويى ديگر درباره ى آزار رساندن به همسايگان و تباه ساختن حقوق آنان، تعابير تند و تيز در روايات وارد شده است، چنانچه پيامبر خدا فرمود: هر كسى كه همسايه اش را بيازارد، خدا بوى بهشت را بر او حرام مى كند. و جايگاه چنين كسى قعر آتش است كه چه جايگا بدى است. و هر كس كه حق همسايه را تباه سازد، از ما نيست.
و جبرئيل آنچنان پيوسته درباره ى همسايه سفارش مى كرد كه من پنداشتم همسايه از همسايه ارث مى برد. [ فى مناهى النبى صلى الله عليه و آله و سلم: من اذى جاره حرم الله عليه ريح الجنه، و ماواه جهنم و بئس المصير و من ضيع حق جاره فليس منا، و ما زال جبرئيل يوصينى بالجار حتى ظننت انه سيورثه. "بحار ج 71 ص 150". ]
يك بار پيامبر، حضرت على و نيز سلمان و اباذر و مقداد را ماموريت داد تا به مسجد درآيند و در جمع مسلمانان سه بار با صداى بلند اين فرمان رسول خدا را به گوش همگان برسانند: كسى كه همسايه اش از بلا و آزار او در امان نيست، ايمان ندارد.
و نيز فرمان داد كه ندا در دهند: حد و مرز همسايگى چهل خانه است، از هر سو "از پيش و پس و راست و چپ خانه". [ ... فامر رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم عليا و سلمان و اباذر و مقدادا، فامرهم ان ينادوا فى المسجد باعلى اصواتهم انه لا ايمان لمن لم يامن جاره بوائقه- فنادوا ثلاثا- ثم امر فنودى ان كل اربعين دارا من بين يديه، و من خلفه، و عن يمينه و عن شماله يكون ساكنها جارا له. "بحارالانوار 71 ص 152". ]
