قـال الله تـعـالى : فهل ينظرون الا الساعة ان تاءتيهم بغتة فقد جاء اشراطها:(207)
آيـا انتظار مى برند مگر قيامت را كه ناگهان بيايد آنها را پس به تحقيق شرائط و علامات آن آمد.
و قـال تـعـالى : بـل السـاعـة مـوعـدهـم و السـاعة ادهى و امر.(208)
بلكه وعده گاه آنها قيامت و قيامت داهيه آن بزرگ و تلخ تر است .
و قال تعالى : ان الساعة اتية لا ريب فيها.(209)
به درستى كه قيامت مى آيد شكى در آن نيست .
و خـطـب رسـول الله صـلى الله عـليـه و آله فـقـال : ان اصـدق الحـديـث كـتـاب الله و افـضـل الهـدى هـدى الله و شـر الامـور مـحـدثـاتـهـا و كـل بـدعـتـه ضـلالة . فـقـام اليـه رجـل و قـال : يـا رسـول الله مـتـى السـاعـة ؟ فـقـال مـا المـسـؤ ول بـاعـلم بـهـا مـن السـائل لا تـاءتـيـكـم الا بـغـتـة فـقـال فـاعـلمـنـا اشـراطها. فـقـال لا تـقـوم السـاعـة حـتـى يـقـيـض العـلم و تـكـثـر الزلزال و تكثر الفتن و يظهر الهرج و المرج و تكثر فيكم الاهـواء و يـخـرب العـامـر و يـعـمـر الخـراب و يـكـون خـسـف بـالمـشرق و خسف بالمغرب و خسف بجزيرة العرب و تطلع الشـمـس مـن مـغـربـهـا و تـخـرج الدابـة و يـظـهـر الدجـال و يـنـتـشـر يـاءجـوج و مـاءجـوج و ينزل عيسى بن مريم فهناك تاءتى ريح من جهة اليمن الين من الحرير فلا تدع احدا فيه مثقال ذرة من الاءيمان الا قبضته و انـه لا يـقـوم السـاعـة الا عـلى الاشـرار ثـم تـاتى نار من قبل عدن تسوق ساير من علا الارض تحشرهم .
پـيـغـمـبر اكرم صلى الله عليه و آله خطبه خواند و فرمود: بـه درسـتـى كـه راسـت تـرين حديث كتاب خداست و بهترين هـدايـت هـدايـت خداست و بدترين امور چيزهاى تازه پيدا شده اسـت و هـر بـدعتى سبب گمراهى است . پس مردى برخاست و عـرض كـرد: يـا رسـول الله قـيـامـت چـه وقـت است ؟ حضرت فـرمـود: سـؤ ال شـده عـالم تـر از سـؤ ال كـنـنـده نـيـسـت . قيامت نمى آيد مگر ناگهانى . پس آن مرد عـرض كـرد: يـا رسـول الله آگـاه فـرما ما را به علامات و نـشـانـه هـاى قيامت . حضرت فرمود: به پا نمى شود قيامت مگر اينكه : علم ترك شود و زلزله زياد شود، فتنه بسيار شود و هرج و مرج ظاهر گردد، و هوا و هوسها در شماها زياد شـود. و تـعـمـيـر شـده هـا خراب شود و خراب شده ها تعمير شـود. و در مـشـرق و مـغـرب و جـزيـرة العـرب در زمـين فرو رونـد. و دابـة الارض خـارج گـردد. و دجال ظاهر شود. و ياءجوج و ماءجوج در زمين پراكنده شوند. و عـيـسـى بـن مـريـم از آسـمـان نـازل گـردد. پـس در ايـن حـال باد نرمى مانند حرير از طرف يمن بوزد پس وانگذارد احـدى را كـه در او ذره اى از ايـمـان بـاشـد مـگـر اينكه از او بگيرد و قيامت به پا نشود مگر وقتى كه مردم همه از اشرار و بـدان بـاشـنـد. پس آتشى از طرف عدن آيد كه مردم روى زمين را به محشر برساند.
فـقـالوا: مـتـى يـكـون يـا رسـول الله ؟ قـال : اذا داهـن قـرائكـم امـرائكـم و عـظـمـتـم اغـنـيـائكم و اهنتم فـقـرائكـم و ظـهـر فـيـكم الغنا و فشا الزنا و علا البناء و تغنيتم بالقرآن و ظهر اهل الباطل اهـل الحـق و قـل الامـر بـالمعروف و النهى عن المنكر و اضيعت الصلوة و اتبعت الشهوات و ميل مع الهوى و قدم امراء الجور فـكـانـوا خونة و الوزرا فسقة و ظهر الحرص فى القراء و النـفـاق فـى العـلمـاء فـعـنـد ذلك ينزل بهم البلاء مع انه ما تقدست امة لا ينتصر لضعيفها من قويها تزخرف المساجد و تذهب المصاحف و تعلى المنابر و تـكـثر الصفوف و ترتفع الضجات فى المساجد و تجتمع الاجـسـاد و الالسـن مـخـتلفه و دين احدهم لعقة على لسانه ان اعـطـى شـكـرو ان مـنـع كـفر لا يرحمون صغيرا و لا يوقرون كـبـيـرا يـسـتاءثرون انفسهم توطى حريمهم و يجورون فى حكمهم يحكم عليهم العبيد و تملكهم الصبيان و تدبر امورهم النساء تتحلى الذكور بالذهب و الفضة و يلبسون الحرير و الديباج و يسبون الجوارى و يقطعون الارحام .
پـس عـرض كـردنـد: اى پـيـغمبر خدا چه زمانى چنين مى شود فـرمـود: در وقـتـى كه قاريان با چاپلوسى با امرا و حكام رفـتـار كـنـنـد. و اغـنـيـا و مـالداران را بزرگ شماريد و به فقراء اهانت كنيد و به نظر حقارت به آنها بنگريد و غنا و آواز خـوانـى حـرام در مـيـان شـمـا ظـاهـر گـردد. و زنـا و عـمـل مـنافى عفت علنا و آشكارا انجام شود. و بناها را عالى و بـلنـد بـسـازنـد. و قـرآن را بـا غـنـا و آواز بـخـوانـنـد. و اهـل بـاطـل بـر اهـل حق غلبه كنند. و امر به معروف و نهى از مـنكر در ميان مردم كم شود. و نماز ضايع گردد. و مردم به دنـبـال شـهـوات نـفـسـانـى بـرونـد. و بـه هـوا و هـوسـهـا مـيـل شـود. و فـرمان فرمايان ظالم به سر كار آيند. و آنها اهـل خـيـانـت بـاشند و وزراى آنها فاسق و گناهكار باشند. و قـاريـان قـرآن حـريـص در امر دنيا گردند. و نفاق در علماء ظـاهـر گـردد. و در ايـن هـنـگـام بـلا بـر آنـهـا نـازل گـردد. با اينكه امتى كه براى ضعيفانشان از اقويا انـتـقـام نـگـيـرند پاكى و قداست پيدا نخواهند كرد مساجد را زينت كنند. قرآنها را طلا كارى كنند. و منبرها را بلند كنند. و صـفـوف و جماعت مردم زياد باشند. و شيون و صداهاى بيجا در مـسـاجـد بلند گردد. و مردم بدنهايشان با هم جمعند ولى زبانهايشان مختلف است . و دين هر كدام لقلقه زبان اوست و در قـلب آنـهـا ايـمـان رسوخ نكرده . اگر به آنها عطا شود شـكـر مى كند و اگر روزى او براى امتحان كم يا منع گردد كـافـر گـردد. بـه صغيرها و كوچك ها رحم نمى كنند و به پـيـران احترام روا نمى دارند. هميشه خود را بر ديگران مقدم مـى دارنـد. و حريم حفظ خود را مى كنند. و در حكم جور و ظلم مـى كـنـنـد. و غـلامـان و افراد پست بر آنها حكومت مى كنند. و بچه ها امور آنها را به دست مى گيرند. و تدبير امور آنها بـه دسـت زنـان اسـت . مـردهـا به طلا و نقره زينت مى كنند و لباس حرير و ديباج مى پوشند. و دختران را اسير مى كنند و قطع ارحام مى كنند.
و يحيفون السبيل و ينصبون العشارين و يجاهدون المسلمين و يـسـالمـون الكـافـريـن فـهـنـاك يـكـثـر المـطـر و يـقـل النـبـات و تكثرا لهزات و تقل العلماء و تكثر الامراء و تقل الامناء.
و راه زنـى مـى كـنـند. و باجگيران را در راهها وا مى دارند. و با مسلمين جنگ مى كنند و با كفار سازش مى كنند. پس در چنين زمان باران زياد است و گياه كم است ، و تفريحات زياد است ، و علماء كم مى شوند، و حاكمان زياد مى شوند و افراد امين كم مى شوند.
فـعـنـد ذلك تـنـحـر الفـرات عـن جبل من ذهب فيقتل الناس عليه فيقتل من الماءة تسعه و تسعين و يسلم واحد.
پـس در ايـن هـنگام فرات از كوهى از طلا جدا مى شود و مردم بـر او جـنـگ مـى كـنـند كه از صد نفر نود و نه نفر كشته و يكى سالم مى ماند.
و قال رجل : صلى بنا رسول الله صلى الله عليه و آله مـن غـلس ، فـنـادى رجـل مـتـى السـاعـة يـا رسـول الله لم يـجـبـه حـتـى اذا اسـفـر فارفع طرفه الى السـمـاء فـقـال تـبـارك خـالقها و واضعها و ممهدها و محليها بـالثـبـات ثـم قـال ايـها السائل عن الساعة تكون عند خبث الامراء و مداهتة القراء و نفاق العلماء.
مـردى گـفـت : صبح زود كه هنوز هوا تاريك بود با پيغمبر صـلى الله عـليـه و آله نماز خوانديم پس مردى صدا زد يا رسـول الله قـيامت چه وقت است ؟ حضرت جواب او را نداد تا وقـتـى كـه هـوا روشن شد. پس چشم خود را به طرف آسمان بـلنـد كرد و فرمود: بزرگ است خالق آن و قرار دهنده آن و گـردانـنـده آن و زيـنـت دهـنـده آن بـه سـتاره هاى ثابت . پس فـرمـود: اى كـسـى كـه از قـيـامـت سـؤ ال نـمـودى قـيـامـت وقـتـى است كه اميرها و حكام خبيث باشند و قاريان چاپلوس باشند و در علماء نفاق باشد.
و اذا صـدقـت امـتـى بـالنـجـوم و كـذبـت بالقدر ذلك حين يـتـخـذون الامـانـة مـغـنما و الصدقة مغرما و الفاحشة اباحة و العبادة تكبرا و استطالة على الناس .
و زمـانـى كه امت من علم نجوم و پيش گويى هاى از اين راه را تصديق كنند و قضا و قدر الهى را تكذيب كنند و اين هنگامى اسـت كـه امـانـت را بـراى خـود غنيمت بدانند و دادن صدقه را ضـرر حـسـاب كـنـنـد و كـار بـد و فحشاء را مباح شمارند و عبادت را سبب تكبر و مسلط شدن بر مردم مى دانند.
و قال صلى الله عليه و آله : و الذى نفسى بيده لا تقوم الساعة حتى يكون عليكم امراء فجرة و وزراء خونة و عرفاء ظـلمـة و قـراء فـسقة و عباد جهال يفتح الله عليهم فتنة غبراء مـظلمة فيتيون فيها كما تاهت اليهود فح ينقص الاسلام عروة عروة حتى يقال الله الله .
پـيـغـمبر صلى الله عليه و آله فرمود: قسم به خدايى كه جـان مـن بـه دسـت قـدرت اوسـت قيامت بر پا نشود تا اينكه امـيـرانـى بر شما مسلط شوند كه فاسق و فاجر باشند، و وزيـرانـى كـه خـيـانـت كـار باشند و عارفانى كه ظالمند و قـاريـانـى كـه فـاسـقـنـد و عـبـادت كـنـنـدگـانـى كـه جـاهـل بـاشـنـد. خـدا بـر آنـهـا فـتـنـه هاى تاريك زمين را مى گـشـايـد. پـس در آن فـتـنه ها سرگردان مى شوند چنانچه يـهـود سرگردان شدند. پس در اين هنگام اسلام حلقه حلقه نـاقـص مـى گـردد تا جايى كه فريادها به خدا خدا بلند گردد.
و قـال امـيـرالمؤ منين عليه السلام : ما من سلطان اتاه الله قوة و نعمة فاستعان بها على ظلم عباده الا كان حقا على الله ان ينزعها منه . الم تر الى قوله تعالى : ان الله لا يغير ما بقوم حتى يغيروا ما بانفسهم .(210)
امـيرالمؤ منين عليه السلام فرمود: نيست سلطانى كه خداوند متعال به او قوتى و نعمتى مرحمت فرمايد پس با آن نعمت و قـوت خـدايـى بـر بـنـدگان خدا ظلم و ستم روا دارد و آن را وسيله اذيت آنها قرار دهد مگر اينكه خدا آن نعمت و مقام را از او مى گيرد. آيا نديدى فرمايش حق تعالى را كه مى فرمايد: به تحقيق خدا تغيير نمى دهد آنچه به قومى مرحمت فرموده تا اينكه تغيير دهند آنچه در نفسهاى آنهاست .
و قـال النـبـى صـلى الله عـليـه و آله : لا تـزال هـذه الامـة تـحـت يـدالله و كـنـفـه مـا لم يمل قرائها امرائها و لم يوال صلحائها اشرارها فاذا فعلوا ذلك نـزع الله يـده مـنـهـم ورمـاهم بالفقر و الفاقة و سلط عـليـهـم اشـرارهـم و مـلاء قـلوبـهـم رعـبـا و رمـى جبابرتهم بالعذاب المهين فيدعون دعاء الغريق لا يستجيب لهم .
پيغمبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اين امت هميشه دست رحمت الهى بر سر آنهاست و در پناه خدا هستند تا وقتى كه قـاريـان آنـهـا بـه امـراء و حـكـام آنـهـا ميل كنند و به سوى آنها بروند و نيكان و صالحان آنها به اشرار و بدان آنها دوست شوند چون چنين كردند خداوند دست رحـمـت خـود را از سـر آنها بردارد و آنها را به فقر وفاقه مبتلا كند و جباران و ظالمان آنها را به عذاب خوار كننده مبتلا كند پس دعاى غريق بخوانند و خدا مستجاب نفرمايد.
و قـال : بـئس العـبـد عـبـد يـسـئل المـغـفـرة و هـو يـعـمـل بـالمـصـيـة يـرجـو النـجـاة و لا يـعـمـل لهـا و يـخـاف العـذاب و لا يـحـذره و يـعـجـل الذنـب و يـؤ خـر التوبة و يتمنى على الله الاءمانى الكـاذبـة فـويـل له ثـم و يـل له مـن يـوم العرض على الله تعالى .
پـيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: بد بنده اى است بنده اى كـه از خـدا طـلب مـغـفـرت و آمـرزش مـى كـنـد و بـه گناه مشغول است .
امـيـد نـجـات دارد و ليـكـن بـراى آن عـمـل نـمـى كـنـد. از عـذاب مـى تـرسد و از آن حذر نمى كند. تـعـجـيـل در گناه مى كند و توبه را تاءخير مى اندازد. بر خـدا آرزوى دروغ دارد پـس واى بر او پس واى بر او از روز عرضه بر خدا.
و روى ان عـمـر بـن هـبـيـره لمـا وى العـراق مـن قـبـل هـشـام بـن عبدالملك احضر السبعى و الحسن البصرى و قـال لهـمـا ان هـشام بن عبدالملك اخذ بيعتى له على السمع و الطـاعـه ثـم و لانـى عـراقـكـم مـن غـيـران اسـئله و لا تزال كتبه تاتينى بقطع قطايع الناس و ضرب الرقاب و اخذ الاموال فما تريان فى ذلك ؟ فاما السبعى فداهنه و قـال قـولا ضـعـيـفـا و امـا الحـسـن البـصـرى فـانـه قـال يا عمرانى انهاك عن التعرض لغضب الله برضا هشام و اعلم ان الله يمنعك من هشام و لا يمنعك هشام من الله تعالى و لا اهـل الارض ايـاتـيـك كـتـاب مـن الله بـالعـمـل بـكـتـابـه و العـدل و الاحـسـان و كـتـاب مـن رسـول الله نـبـيـك و كـتـاب مـن هـشـام بـخـلاف ذلك فـتـعمل بكتاب هشام و تترك كتاب الله و سنه رسوله ان هذا لهـو الحـرب الكـبـيـر و الخـسـران المبين فاتق الله و احذره فـانـه يـوشـك ان يـنزل اليك ملك من السماء فينزلك من علو سـريـرك و تـجـرك مـن سـعـه قصرك الى ضيق قبرك ثم لا يـوسعه عليك الا عملك ان كان حسنا و لا يوحشك الا هو ان كان فبيحا.
و روايـت شـد: چـون عـمـر بن هبيرة از طرف هشام بن عبدالملك حـاكـم بـر عـراق گـرديد دو نفر از علما را به نام سبعى و حـسـن بصرى حاضر كرد جريان ماءموريت خود را با آنها در مـيـان گـذاشـت و بـا آنـهـا گـفت : هشام بن عبدالملك از من عهد گـرفـته كه اطاعتش كنم و گفتار او را گوش دهم . پس مرا حاكم عراق شما نمود بدون اينكه من از او خواسته باشم . و پـيـوسـتـه نـامـه او مى رسد كه با مردم سخت گيرى كنم و گـردن آنـها را بزنم و مالهاى آنها را بگيرم ، نظر شما در ايـن مـورد چـيـسـت ؟ سـبـعى با مداهنه و چاپلوسى و سستى و ضعف تكلم كرد. اما حسن بصرى ، پس گفت : اى عمر من تو را نـهـى مـى كـنـم از ايـنـكـه مـتـعـرض غـضـب خـداى مـتـعـال شـوى بـراى اينكه رضاى هشام را به دست آورى . و بـدان كـه خـداى متعال تو را از شر هشام حفظ و نگهدارى مى كـنـد ولى هـشـام قـدرت نـدارد كـه جـلو غـضـب خدا را بر تو بـگـيـرد و هـمـه اهـل زمـيـن نـيـز چنين قدرتى را ندارند. اگر دسـتـورى و فـرمـانـى از جانب حق تعالى آيد كه تو را به عدل و احسان امر فرمايد و همچنين كتابى و فرمانى از طرف پـيـغـمـبـر آيـد و نـامه اى هم از طرف هشام آيد آيا به خلاف قـول خـدا و رسـول بـه كـتـاب هـشـام عمل مى كنى و دستور خدا و سنت پيغمبر را ترك مى نمايى ؟ هـرگـاه چـنـيـن كـنـى تـو بـه حـرب خـدا و رسـول رفـتـه اى و دچار زيانكارى گرديده اى . پس از خدا بـتـرس و از غضب او دورى كن ، چون نزديك است كه ملكى از آسـمـان بيايد و تو را از بالاى تختت به زير بكشد و تو را از ايـن قـصـر وسـيـع بـه قبر تنگ ببرد پس آن را وسعت نـدهـد مگر عمل تو اگر خوب باشد. و سبب وحشت تو نباشد مگر همان عمل تو اگر قبيح باشد.
و اعلم انك ان تنصر الله ينصرك و يثبت اقدامك فان الله تـعـالى ضـمـن اعـزاء مـن يـعـزه و نـصـر مـن يـنـصـره . و قـال سـبـحـانـه : ان تـنـصـروا الله ينصركم و يثبت اقدامكم .(211) و قـال سـبـحـانـه : و ليـنـصـرن الله مـن يـنـصره .(212)
و بدان به درستى كه تو اگر خدا را يارى كنى خدا تو را يـارى كـنـد و تـو را ثـابت قدم مى دارد. به درستى كه خدا تـعـالى ضـامـن شـده عـزت دادن بـه كـسى كه خدا را عزيز بـدارد و يـارى كردن كسى كه او را يارى كند. خداى سبحان فـرمـوده : اگـر خـدا را يـارى كنيد خدا شما را يارى مى كند قـدمـهـاى شـمـا را ثـابـت مـى كـنـد. و خـداى متعال فرموده : و هر آينه خدا كسى را يارى مى كند كه او را يارى كند.
و قال صلى الله عليه و آله : كيف انتم ظهر فيكم البدع حـتـى يـربـوا فـيـهـا الصـغـير و يهوم الكبير و يسلم عليه الاعـاجـم و اذا ظـهـر البـدع قـيـل سـنـة و اذا عـمـل بـالسـنـة قـيـل بـدعـة قـيـل و مـتـى يـا رسـول الله يـكـون ذلك قـال : اذا ابـتـعـتـم الدنـيـا بعمل الآخرة .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: شما چگونه ايد زمانى كـه در مـيـان شـمـا بـدعـتـهـا ظـاهـر شـود تـا ايـنـكـه اطفال در آن رشد، و نمو كنند، و بزرگان در آن پير شوند، و عوام تسليم آن گردند تا آنجا كه وقتى بدعت ظاهر شود گـويـند سنت است و هنگامى كه عمل به سنت شود مى گويند بـدعت است . عرض شد: يا رسول الله در چه زمانى چنين مى شـود؟ فـرمـود: در وقـتـى كـه شـمـا دنـيـا را بـا عمل آخرت خريدارى نماييد.
و قـال ابـن عـبـاس : لا يـاتـى على الناس زمان الا اماتوا فـيـه سـنـه و احـيـوا فيه بدعه حتى تموت السنن و تحيى البـدع . و بـعـد فـو الله مـا اهلك الناس و ازالهم عن الجحه قـديـمـا و حـديـثـا الا عـلمـاء السـوء قـعـدوا على طريق الاخره فـمـنـعـوا الناس سلوكها و الوصول اليها و شككوهم فيها. مثال ذلك مثل رجل كان عطشانا فرى جره مملوه فيها ماء فاراد ان يـشـرب مـنـهـا فـقـال له رجـل لا تـدخـل يـدك فـيـهـا فان فيها افعى ينسعك و قد ملاتها سما فـامـتـنـع الرجـل مـن ذلك ثـم ان المـخـبـر عـن ذلك اخـذ يـدخـل يـده فـيـهـا فـقـال العـطـشـان لو كـان فـيـها سما لما ادخـل يـده فـيـهـا و كـذلك حـال الناس مع علماء السوء زهدوا النـاس فـى الدنـيـا و رغـبـو هـم فـيـهـا و مـنـعـوا النـاس مـن الدخـول الى الولاه و التعظيم لهم و دخلوهم اليه و عظموهم و مـدحـوهـم و حـسـنـوا اليـهـم افـعـالهـم و وعدوهم بالسلامه لابـل قـالوا لهـم قـد راءيـنـا لكـم المـنـامـات بـعـظـيـم المـنـازل و القـبـول فـفـتـنـوهـم و غـروهـم و نـسـوا قـول الله تـعـالى : ان الا بـرار لفـى نـعـيم و ان الفجار لفـى جحيم (213) و قوله تعالى : ما للظالمين من حميم و لا شـفـيـع يـطاع .(214) و قوله : و يوم يعض الظالم على يديه .(215) و قوله تعالى : يوم لا يغنى مولى عن مولى شيئا.
ابن عباس گفته : بر مردم زمانى بيايد كه سنتهاى دينى را در آن بميرانند و بدعتها را زنده كنند تا بميرد همه سنتها و زنده شود همه بدعتها. و بعد از آن به خدا قسم مردم را هلاك نـمـى كنند و آنها را از حجتها و دليلهاى دينى قديما و جديدا جـدا نـمـى كـنـند مگر علماى بد پس در راه آخرت مى ايستند و مردم را منع مى كنند از پيمودن و رسيدن به آن و آنها را به شـك مـى انـدازنـد. مـثـال ايـن مطلب مانند مردى است كه تشنه بـاشـد پـس ظـرف آبـى را ببيند كه مملو از آب باشد پس قـصـد آشاميدن از آن آب كند. مردى گويد: دست خود را در آن مـكـن كـه افـعـى در آن مى باشد و تو را نيش مى زند و اين ظـرف را پـر از سـم كـرده است . پس آن تشنه كنار مى رود. ولى آن مردى كه او را منع مى كرد شروع مى كند دست خود را در آن آب فـرو بـردن و خـوردن . آن مـرد تـشـنه مى گويد. اگـر در ايـن آب سـم بـود او دسـتـش را داخـل آن نـمى كرد. همچنين است حال مردم با علماى بد، آنها را از دنـيـا بـر حـذر مـى دارنـد و خـود آنـهـا در آن رغـبـت و مـيـل مـى كـنـنـد و مـردم را مـنـع مـى كـنـنـد از داخـل شـدن بـر حـكـام جـور و احـتـرام گذاشتن به آنها و خود داخل مى شوند و آنها را تعظيم و احترام مى كنند و آنها را مدح مى كنند و كارهاى آنها را مى ستايند و به آنها وعده سلامتى مـى دهـنـد. بـلكـه بـالاتـر بـه آنـها مى گويند براى شما خوابهاى خوب ديده ايم كه داراى منزلهاى نيكو هستيد و مورد قـبـول مـى بـاشـيد. پس با اين حرفها آنها را به فتنه مى انـدازنـد و مغرور مى كنند. و فرمايش حق تعالى را فراموش كـرده انـد كـه مـى فرمايد: به درستى كه نيكان در نعمت ها هـسـتـنـد و بـدان در عـذاب . و اين فرمايش حق تعالى را كه : نيست براى ظالمان دوستى و نه شفيع كه اطاعت شود. و نيز مـى فـرمـايد: روزى كه ظالم پشت دست خود را به دندان مى گـزد. و هـمـچـنـيـن اين فرمايش را كه مى فرمايد: روزى كه دوستى دوستى را از چيزى بى نياز نمى كند.
و قـال النـبـى صـلى الله عـليـه و آله : الجنة محرمة على جسد غذى بالحرام .
و قـال امـيـرالمـؤ مـنـيـن عـليـه السـلام . ليـس مـن شـيـعـتى من اكل من مال امرء حراما.
پـيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: بهشت حرام است بر جسدى كه از حرام غذا خورده و نمو كرده باشد.
اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: از شيعه من نيست آن كس كه مال كسى را به حرام بخورد.
و قـال النـبى صلى الله عليه و آله : لا يشم ريح الجنتة جسد نبت على الحرام .
پـيـغـمبر صلى الله عليه و آله فرمود: بوى بهشت را نمى شنود بدنى كه گوشت آن از حرام روييده باشد.
و قـال عـليـه السـلام : ان احـدكـم ليـرفـع يـديـه الى السماء فيقول يا رب و مطعمه حرام و ملبسه حرام فاى دعاء يـسـتـجـاب لهـذا و اى عـمـل يـقـبـل مـنـه و هـو يـنـفـق مـن غـيـر حـل ان حـج حـج حـرامـا و ان تـصدق تصدق حراما و ان تزوج تزوج بحرام و ان صام افطر على حرامم فياويحه اما علم ان الله طـيـب لا يـقـبـل الا الطـيـب . و قـد قال فى كتابه : انما يتقبل الله من المتقين .(216)
فرمود: يكى از شما دست به طرف آسمان بر مى دارد و مى گويد اى خدا اى خدا و حال آنكه طعام او و لباس او حرام است . پـس بـراى چنين شخص چه دعايى مستجاب شود و چه عملى از او قـبـول گـردد. و حـال آنـكـه از غـيـر حـلال خـرج مـى كـنـد. اگـر حـج كـنـد حـج حـرام كرده و اگر صـدقـه دهـد صـدقـه حـرام داده و اگـر زن بـگيرد به حرام گـرفته . و اگر روزه دارد بر حرام افطار كرده . پس واى بـر او آيـا نـمـى دانـد كـه خـدا پـاك اسـت و قبول نمى فرمايد مگر پاك را. و به تحقيق در قرآن كريم فـرمـود: ايـن اسـت و جـز ايـن نـيـسـت كـه خـدا از مـتـقـيـن و اهل تقوى قبول مى فرمايد:
و قال النبى صلى الله عليه و آله : ليكون عليكم امراء سـوء فـمـن صـدق فـى قـولهـم و اعـانهم على ظلمهم و غشى ابوابهم فليس منى و لست منه و لن يرد على الحوض .
پـيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: هر آينه حاكمان بـد بـر شـمـا مـسـلط مـى گـردنـد پس هر كس گفتار آنها را تـصـديق كرد و آنها را كمك كرد بر ظلم كردنشان و پوشيد درهـاى آنـهـا را، يـعنى بر در منازل آنها اجتماع كنند كه سبب اهميت آنها گردد پس چنين كس از من نيست و من از او نيستم و بر حوض من وارد نخواهد شد.
فقال صلى الله عليه و آله لحذيفة : كيف انت يا حذيفة اذا كـانـت امـراء ان اطـعـمـتـوهـم كـفـروكـم عـصـيـتـمـوهـم قـتـلوكم فـقـال حـذيـفـة كـيـف اصـنـع يـا رسـول الله قال جاهدهم ان قويت و اهرب عنهم ان ضعفت .
حـضرت صلى الله عليه و آله فرمود: اى حذيفه چگونه اى تـو آن هـنـگام كه حاكمان ظالم بوده باشند كه اگر فرمان آنـهـا را بـبـريـد شـما را كافر مى كنند و از دين بيرون مى برند و اگر مخالفت آنها كنيد شما را مى كشند حذيفه عرض كرد: چه كنم يا رسول الله ؟ فرمود: اگر قوتى دارى با آنها جهاد كن و اگر ضعيف هستى از آنها فرار كن .
و قـال صـلى الله عـليـه و آله : صـنفان من امتى اذا صلحا صلح الناس و اذا فسدا فسد الناس الامراء و العلماء.
حـضرت صلى الله عليه و آله فرمود: از امت من دو دسته اند كه اگر صالح شدند امت من صالحند و اگر فاسد شدند امت من فاسد گردند: يكى حكام و ديگرى علماء.
قـال الله تـعالى : و لا تركنوا الى الذين ظلموا فتمسكم النار.(217)
خـداوند مى فرمايد: به ظالمان اتكاء نكنيد كه آتش شما را فرو مى گيرد.
و قال : و لا تطغوا فيه فيحل عليكم غضبى .(218)
در آن طغيان نكنيد كه به غضب من گرفتار خواهيد شد.
و الله مـا فـسـدت امـور النـاس الا بفساد هذين الصنفين و خصوصا الجائر فى الحكم القابل الرشا فى الحكم .
قـسم به خدا امور و كارهاى مردم تباه نشد مگر براى تباهى ايـن دو دسـته و مخصوصا جور و ظلم كنندگان در حكم كه در حكم قبول رشوه نمايند.
و لقد احسن ابو نواس فى شعره :
| اذا خـان الامـيـر و كاتباه | ||
| و قاضى الامر داهن فى القضاء | ||
| فويل ثم ويل ثم ويل | ||
| لقاضى الامر من قاضى السماء | ||
ابونواس گفته : وقتى كه حاكم و نويسندگانش خيانت كنند و قـاضـى بر خلاف حكم كند پس واى واى بر آن قاضى از حاكم بر حق خداى متعال .
و جـاء فـى تـفـسـير قوله تعالى : لا تجد قوما يؤ منون بـالله و اليـوم الآخـر يوادون من حادالله و رسوله (219) الآيه ، نزلت فيمن يخالط السلاطين و الظلمة .
و در تـفـسير گفته بارى تعالى : نمى يابى قومى را كه ايـمـان بـه خـدا و روز ديـگـر يـعـنـى قـيامت آورده باشند با كـسـانـى دوسـتـى كـنـنـد كـه دشـمـن خـدا و رسـول اسـت ...، آمـده اسـت كـه : دربـاره كـسـانـى نازل شده است كه با سلاطين و ظالمان آميزش داشته باشند.
و قال عليه السلام : الاسلام علانية باللسان و الاءيمان سـر بـالقلب و التقوى عمل بالجوارح كيف تكون مسلما و لا يـسـلم النـاس مـنـك و كيف تكون مؤ منا لا تاءمنك الناس و كيف تكون تقيا و الناس يتقون من شرك و اذاك .
فرمود: اسلام چيزى است آشكار به زبان و ايمان سرى است در قـلب ، يـعـنـى پوشيده و پنهان است و خدا مى داند و خود شـخـص . و تـقوى عمل به اعضاء و جوارح است . چگونه تو مسلمانى و مردم از تو سالم نيستند؟ و چگونه مؤ منى كه مردم از تـو در امـان نـيـسـتـنـد؟ و چـگـونـه داراى تـقـوى هـسـتى و حال آنكه مردم از شر و اذيت تو اجتناب مى كنند؟
و قـال ان مـن ادعـى حـبـنـا و هـو لا يـعـمـل بـقـولنـا فـليـس مـنـا و لا نـحـن مـنـه امـا سـمـعـوا قـول الله تـعـالى يـقـول مـخـبـرا عـن نـبـيـه : قل ان كنتم تحبون الله فاتبعونى يحببكم الله .(220)
و فرمود: به درستى كه كسى كه ادعا كند دوستى ما را و او بـه گـفـتـار ما عمل نكند پس از ما نيست و ما از او نيستيم . آيا گفته حق تعالى را نشنيده اند كه مى فرمايد: در حاليكه از پـيـغـمـبـرش خـبر مى دهد: بگو اگر خدا را دوست داريد از من پيروى كنيد تا خدا شما را دوست بدارد.
و لما بايع اصحابه اخذ عليهم العهد و الميثاق بالسمع لله تـعـالى و له بـالطـاعـه فى العسر و اليسر و على ان يـقـولوا الحق اينما كانوا و ان لا ياخذهم فى الله لومه لائم .
و چون اصحابش با او (امام على عليه السلام ) بيعت كردند از آنـهـا عـهـد و مـيثاق گرفت كه شنواى فرمان حق باشند و اطـاعـت او نـمـايـنـد در حالت سختى و آسانى و بر اينكه حق بگويند هر كجا باشند و از ملامت ملامت كنندگان نترسند.
قـال : ان الله ليـحـصـى عـلى العـبـد كـل شـى ء حـتـى انـينه فى مرضه و الشاهد على ذلك قوله الله تعالى : ما يلفظ من قول الا لديه رقيب عتيد.(221) و قـوله تعالى : و ان عليكم لحافظين كراما كاتبين يعلمون ما تفعلون (222) و قوله تعالى : و ان تبدوا ما فى انفسكم او تخفوه يحاسبكم به الله .(223)
فـرمـود: به درستى كه خدا شماره مى فرمايد و به حساب مـى آورد هـر چـه از بـنـده سـر زنـد حـتـى نـاله كـردن در حال مرض را. و شاهد بر آين آيات كريمه قرآن است كه مى فـرمـايد هيچ گفتارى را به زبان نياورد مگر اينكه نزد او حاضرند دو ملك رقيب و عتيد و آن را مى نويسند. و به تحقيق كـه بـر شـمـا نـگـهـبانان هستند كه نويسندگان با كرامت و بـزرگـوارى هـسـتند مى دانند چه مى كنيد. و اگر ظاهر كنيد آنـچـه در بـاطـن خـود داريد يا بپوشانيد خدا شما را بر آن محاسبه فرمايد.
__________________________________
پی نوشت:
207- سوره محمد، آيه 18.
208- سوره قمر، آيه 46.
209- سوره حج ، آيه 7.
210- سوره رعد، آيه 11.
211- سوره محمد صلى الله عليه و آله ، آيه 7.
212- سوره حج ، آيه 40.
213- سوره انفطار، آيه 13، 14.
214- سوره مومن ، آيه 18.
215- سوره فرقان ، آيه 27.
216- سوره مائدة ، آيه 27.
217- سوره هود، آيه 113.
218- سوره طه ، آيه 81.
219- سوره مجادله ، آيه 22.
220- سوره ال عمران ، آيه 31.
221- سوره ق ، آيه 18.
222- سوره انفطار، آيه 10 11 12.
223- سوره بقره ، آيه 284.
