((91- فضيل برجمى گويد: من در مكه بودم در وقتى كه خالد بن عبدالله (يكى از جنايتكاران بنى اميه ) امير مكه بودو در كنار چاه زمزم در مسجد الحرام نشسته بود، پس دستور داده گفت : قتاده را (كه يكى از علماء و مفسرين اهل سنت بود) پيش من بياوريد، پس قتاده كه پيرمردى بود با سر و ريش سرخ نزدش آمد و من نيز نزديك رفتم تا سخن آن دو را بشنوم ، خالد گفت :
اى قتاده گرامى ترين واقعه عرب و نيرومندترين واقعه عرب و خوارترين واقعه اى را كه در عرب اتفاق افتاده برايم بگو.
قتاده - خدا كار امير را اصلاح كند گراميترين واقعه عرب و نيرومندترين آنها و خوارترين آنها همه يك واقعه بوده (و در يك واقعه اتفاق افتاده ).
خالد - واى بر تو چگونه همه آنها يكى بوده ؟
قتاده گفت : آرى خدا كار امير را اصلاح كند (همه يكى بوده ).
خالد - بگو آن واقعه كدام است ؟
قتاده - آن واقعه بدر بود.
خالد - چگونه چنين بوده ؟
قتاده گفت : اما اينكه اين واقعه گرامى ترين واقعه عرب بود به خاطر آنكه خداى عزوجل در آن واقعه اسلام و مسلمين را گرامى و ارجمند كرد، و اما اينكه نيرومندترين واقعه بود به خاطر آنكه خداوند اسلام و مسلمين را بدان واقعه نيرومند و عزيز ساخت ، و اينكه خوارترين واقعه عرب بود زيرا با كشته قريش عرب خوار شد.
خالد گفت : به خدا قسم كه دروغ گفتى زيرا در عرب آنروز عزيزتر از آنها (يعنى از افرادى كه در بدر كشه شدند) بودند، واى بر تو اى قتاده برخى از اشعار آنها را برايم بخوان :
قتاده - ابوجهل در آنروز از لشگر بيرون آمد و بر خود علامتى زده بود كه شناخته شود و عمامه سرخى بر سر و سپرى كه طلا كارى شده بود در دست داشت و مى گفت :
چگونه جنگ سركش بتواند از من انتقام كشد. كه من چون اشتر دوساله و نيش زده (در كمال نيرومندى ) هستم .
براى چنين روزى مادر مرا زائيده !
خالد گفت : دشمن خدا دروغ گفته چون برادر زاده من از او دليرتر بوده و مقصودش خالدبن وليد بود، چون مادر خالد بن عبدالله امير مكه قشيرى بوده (و خالد وليد نيز از آن قبيله بوده است ).
واى بر تو اى قتاده كه بوده كه مى گفت : (بوعده ام وفا دارم و از حسب خويش حمايت كشم )؟
قتاده گفت : خدا كار امير را اصلاح كند، اين شعر مربوط به آنروز نيست ، اين شعر مربوط به جنگ احد است هنگامى كه طلحة بن ابى طلحة براى جنگ بيرون آمد و فرياد مى زد و مبارزه مى طلبيد هيچكس به جنگ او نيامد، طلحة گفت : شما چنين پنداريد كه با شمشيرهاى خودتان ما را به دوزخ مى فرستيد و ما با شمشيرهامان شما را به بهشت مى فرستيم پس يك تن از شما به جنگ من آيد تا مرا با شمشير خود به دوزخ فرستد و من او را با شمشير خويش به بهشت روانه كنم ، پس على بن ابى طالب (عليه السلام ) به جنگش آمد و مى گفت : منم فرزند كسيكه دو حوض (در كنار زمزم براى سقايت حاجيان ) داشت يعنى عبدالمطلب ، و فرزند هاشم كه در سال قحطى مردم را خوراك مى داد.
وفا كنم بوعده ام و از حسب خويش حمايت كنم .
خالد - لعنة الله - گفت : به جان خودم دروغ گفته و به خدا ابوتراب چنين نبوده .
قتاده گفت : اى امير اجازه بده برگردم . پس آن پيرمرد برخاست و مردم را كنار مى زد و مى گفت : به خداى كعبه قسم كه اين مرد بى دين است ، به خداى كعبه قسم كه اين مرد بى دين است ! ))
حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ الدِّهْقَانِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ الطَّاطَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادِ بْنِ عِيسَى بَيَّاعِ السَّابِرِيِّ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ حَدَّثَنِى فُضَيْلٌ الْبُرْجُمِيُّ قَالَ كُنْتُ بِمَكَّةَ وَ خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ أَمِيرٌ وَ كَانَ فِى الْمَسْجِدِ عِنْدَ زَمْزَمَ فَقَالَ ادْعُوا لِى قَتَادَةَ قَالَ فَجَاءَ شَيْخٌ أَحْمَرُ الرَّأْسِ وَ اللِّحْيَةِ فَدَنَوْتُ لِأَسْمَعَ فَقَالَ خَالِدٌ يَا قَتَادَةُ أَخْبِرْنِى بِأَكْرَمِ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ وَ أَعَزِّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ وَ أَذَلِّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ فَقَالَ أَصْلَحَ اللَّهُ الْأَمِيرَ أُخْبِرُكَ بِأَكْرَمِ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ وَ أَعَزِّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ وَ أَذَلِّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ وَاحِدَةٌ قَالَ خَالِدٌ وَيْحَكَ وَاحِدَةٌ قَالَ نَعَمْ أَصْلَحَ اللَّهُ الْأَمِيرَ قَالَ أَخْبِرْنِى قَالَ بَدْرٌ قَالَ وَ كَيْفَ ذَا قَالَ إِنَّ بَدْراً أَكْرَمُ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِى الْعَرَبِ بِهَا أَكْرَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ هِيَ أَعَزُّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِي الْعَرَبِ بِهَا أَعَزَّ اللَّهُ الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ هِيَ أَذَلُّ وَقْعَةٍ كَانَتْ فِي الْعَرَبِ فَلَمَّا قُتِلَتْ قُرَيْشٌ يَوْمَئِذٍ ذَلَّتِ الْعَرَبُ فَقَالَ لَهُ خَالِدٌ كَذَبْتَ لَعَمْرُ اللَّهِ إِنْ كَانَ فِى الْعَرَبِ يَوْمَئِذٍ مَنْ هُوَ أَعَزُّ مِنْهُمْ وَيْلَكَ يَا قَتَادَةُ أَخْبِرْنِى بِبَعْضِ أَشْعَارِهِمْ قَالَ خَرَجَ أَبُو جَهْلٍ يَوْمَئِذٍ وَ قَدْ أَعْلَمَ لِيُرَى مَكَانُهُ وَ عَلَيْهِ عِمَامَةٌ حَمْرَاءُ وَ بِيَدِهِ تُرْسٌ مُذَهَّبٌ وَ هُوَ يَقُولُ مَا تَنْقِمُ الْحَرْبُ الشَّمُوسُ مِنِّى بَازِلُ عَامَيْنِ حَدِيثُ السِّنِّلِمِثْلِ هَذَا وَلَدَتْنِى أُمِّى فَقَالَ كَذَبَ عَدُوُّ اللَّهِ إِنْ كَانَ ابْنُ أَخِى لَأَفْرَسَ مِنْهُ يَعْنِى خَالِدَ بْنَ الْوَلِيدِ وَ كَانَتْ أُمُّهُ قُشَيْرِيَّةً وَيْلَكَ يَا قَتَادَةُ مَنِ الَّذِى يَقُولُ أُوفِى بِمِيعَادِى وَ أَحْمِى عَنْ حَسَبْ فَقَالَ أَصْلَحَ اللَّهُ الْأَمِيرَ لَيْسَ هَذَا يَوْمَئِذٍ هَذَا يَوْمُ أُحُدٍ خَرَجَ طَلْحَةُ بْنُ أَبِى طَلْحَةَ وَ هُوَ يُنَادِى مَنْ يُبَارِزُ فَلَمْ يَخْرُجْ إِلَيْهِ أَحَدٌ فَقَالَ إِنَّكُمْ تَزْعُمُونَ أَنَّكُمْ تُجَهِّزُونَّا بِأَسْيَافِكُمْ إِلَى النَّارِ وَ نَحْنُ نُجَهِّزُكُمْ بِأَسْيَافِنَا إِلَى الْجَنَّةِ فَلْيَبْرُزَنَّ إِلَيَّ رَجُلٌ يُجَهِّزُنِي بِسَيْفِهِ إِلَى النَّارِ وَ أُجَهِّزُهُ بِسَيْفِى إِلَى الْجَنَّةِ فَخَرَجَ إِلَيْهِ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع وَ هُوَ يَقُولُ أَنَا ابْنُ ذِى الْحَوْضَيْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبْ وَ هَاشِمِ المُطْعِمِ فِى الْعَامِ السَّغِبْأُوفِى بِمِيعَادِى وَ أَحْمِى عَنْ حَسَبْ فَقَالَ خَالِدٌ لَعَنَهُ اللَّهُ كَذَبَ لَعَمْرِى وَ اللَّهِ أَبُو تُرَابٍ مَا كَانَ كَذَلِكَ فَقَالَ الشَّيْخُ أَيُّهَا الْأَمِيرُ ائْذَنْ لِى فِى الِانْصِرَافِ قَالَ فَقَامَ الشَّيْخُ يُفَرِّجُ النَّاسَ بِيَدِهِ وَ خَرَجَ وَ هُوَ يَقُولُ زِنْدِيقٌ وَ رَبِّ الْكَعْبَةِ زِنْدِيقٌ وَ رَبِّ الْكَعْبَةِ
