بَابُ سَهْوِ الْقَلْبِ
1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبـِي بـَصـِيـرٍ وَ غَيْرِهِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الْقَلْبَ لَيَكُونُ السَّاعَةَ مِنَ اللَّيْلِ وَ النَّهـَارِ مـَا فـِيـهِ كـُفـْرٌ وَ لَا إِيـمـَانٌ كـَالثَّوْبِ الْخـَلَقِ قـَالَ ثـُمَّ قَالَ لِي أَ مَا تَجِدُ ذَلِكَ مِنْ نـَفـْسـِكَ قـَالَ ثـُمَّ تَكُونُ النُّكْتَةُ مِنَ اللَّهِ فِي الْقَلْبِ بِمَا شَاءَ مِنْ كُفْرٍ وَ إِيمَانٍ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ مِثْلَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 148 رواية : 1
ترجمه :
1ـ ابـو بـصـير و ديگران از حضرت صادق عليه السلام حديث كنند كه فرمود: بدرستى كـه سـاعـتـى از شـب و روز بـر دل بـگـذرد كـه نـه در آن كفر است و نه ايمان ، و بمانند پـارچـه كـهـنـه اسـت ، گويد: سپس به من فرمود: آيا تو در نفس خودت چنين چيزى را درك نـكـرده اى ؟ فـرمـود: سـپـس از طـرف خـدا اسـت كـه هـر طـور بـخـواهـد نـقـطـه اى بـه دل زنـد (نـقطه ) كفر باشد يا (نقطه ) ايمان . مانند همين خبر از محمد بن اءبى عمير حديث شده است .
شــرح :
مـجـلس (ره ) گـويـد: مـقـصـود از قـلب (و دل ) در ايـنـجـا هـمان نفس ناطقه انسانى است كه مـحـل ايـمـان و كفر است و نه آن عضو (گوشتى ) صنوبرى كه در طرف چپ سينه است ، و جـهت اينكه به نفس ناطقه قلب گفته اند براى انقلاب و تغيير پيدا كردن حالات او است ، يـا براى اين است كه تعلق نفس انسانى در اول به روح حيوانى است و آن بخاطر لطيفى اسـت كـه از قـلب بـرخـيـزد. و مـقـصـود از سـاعـت (كـه فـرمـود: سـاعـتى از شب و روز بر دل بـگـذرد...) هـمـان سـاعـت غـفـلت از حـق تـعـالى و مـشـغول بودن به ما سواى اوست ، يعنى در آن ساعت به ياد هيچ يك از ايمان و كفر نيست ، يـا در حـالى اسـت كه حكم به كفرش نتوان كرد و توجه به عالم قدس و حق نيز ندارد، و در مـعـنـاى (((نـكتة ))) گويد: در نهاية گفته است : نكتة يعنى اثر كمى مانند چركى روى آينه و شمشير مانند آن دو، و در قاموس گويد: (((نكت ))): آنست كه با چوب يا چيز ديگرى بزمين بزنى كه آن اثرى بجا بگذارد، و (((نكتة ))) بمعناى نقطه ايست و شبيه بچركى اسـت كـه در آن آئيـنـه بـاشـد. و مقصود از اينكه نكته از جانب خدا است به اعتبار توفيق و نبودن آن از جانب خدا است كه هر دوى آنها نيز اختيار كردن خوب و بد خود بنده است ...
2- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحـْيـَى عـَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ يَكُونُ الْقَلْبُ مَا فِيهِ إِيمَانٌ وَ لَا كُفْرٌ شِبْهَ الْمُضْغَةِ أَ مَا يَجِدُ أَحَدُكُمْ ذَلِكَ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 149 رواية : 2
ترجمه :
2ـ ابـو بـصـيـر گـويـد: شـنـيـدم كـه حـضـرت بـاقـر عـليـه السـلام فـرمـود: گاهى در دل آن (هـيـچ يـك ) از ايـمـان و كفر نيست ، مانند يك قطعه گوشت ، آيا هيچ يك از شما اينرا (كه گفتم ) نيافته (و درك نكرده است ؟).
