بَابُ مَنْ لَا تُسْتَجَابُ دَعْوَتُهُ
1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ حُسَيْنِ بْنِ مُخْتَارٍ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ صـَبـِيـحٍ عـَنْ أَبـِي عـَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ صَحِبْتُهُ بَيْنَ مَكَّةَ وَ الْمَدِينَةِ فَجَاءَ سَائِلٌ فَأَمَرَ أَنْ يُعْطَى ثُمَّ جَاءَ آخَرُ فَأَمَرَ أَنْ يُعْطَى ثُمَّ جَاءَ آخَرُ فَأَمَرَ أَنْ يُعْطَى ثُمَّ جَاءَ الرَّابِعُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يُشْبِعُكَ اللَّهُ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيْنَا فَقَالَ أَمَا إِنَّ عِنْدَنَا مَا نُعْطِيهِ وَ لَكِنْ أَخْشَى أَنْ نـَكـُونَ كـَأَحَدِ الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ لَا يُسْتَجَابُ لَهُمْ دَعْوَةٌ رَجُلٌ أَعْطَاهُ اللَّهُ مَالًا فَأَنْفَقَهُ فِي غـَيـْرِ حـَقِّهِ ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فَلَا يُسْتَجَابُ لَهُ وَ رَجُلٌ يَدْعُو عَلَى امْرَأَتِهِ أَنْ يُرِيحَهُ مـِنـْهـَا وَ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَمْرَهَا إِلَيْهِ وَ رَجُلٌ يَدْعُو عَلَى جَارِهِ وَ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ السَّبِيلَ إِلَى أَنْ يَتَحَوَّلَ عَنْ جِوَارِهِ وَ يَبِيعَ دَارَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 274 رواية : 1
ترجمه :
1ـ وليد بن صبيح گويد: ميان راه مكه و مدينه همراه حضرت صادق (ع ) بودم پس سائلى آمـد (و چـيـزى درخـواسـت كـرد حـضـرت دسـتـور داد بـاو چـيـزى بـدهـنـد، سـائل ديـگرى آمد آنحضرت دستور دادند چيزى باو نيز داده شود، سپس ديگرى آمد دستور فـرمـود بـاو هـم داده شـود، تـا ايـنـكـه سـائل چهار مى آمد حضرت صادق (ع ) فرمود: خدا سـيرت كند (و براى او دستورى نفرمود) سپس رو بما كرد و فرمود: آگاه باشيد هر آينه نزد ما هست چيزى كه باو بدهيم ولى مى ترسيم مانند يكى از آن سه كس شويم كه دعايشان مستجاب نشود: (يكى ) آن مردى است كه خداوند مالى بـاو بـدهـد و آنـرا در غـيـر مورد شايسته اش خرج كند، سپس بگويد: خدا يا بمن بده (كه چـنـيـن كـسى ) دعايش مستجاب نشود، و (ديگر) مردى كه درباره زن خود دعا كند كه خدا خود دعـا كـنـد كـه خـدا او را از آن زن راحـت كـنـد بـا ايـنـكـه خـداى عـزوجـل كـار طـلاق آن زن را بـاو واگـذار كـرده (و مى تواند او را طلاق دهد و بدين وسيله راحـت شـود)، (سـوم ) مـردى كـه بـر هـمـسـايـه خود نفرين كند (و از همسايه آزادى او بخدا شـكـايـت كـنـد) با اينكه خداى عزوجل براى او راهى قرار داده ، و آن اينست كه خانه خود را بفروشد و از همسايگى او بجاى ديگر رود.
شــرح :
مجلسى (ره ) گويد: ظاهر آنست كه سائلين از مخالفين و مستضعفين بوده اند و از اين روى آنـحـضرت بسه نفرشان اكتفا فرمود (و بچهارمى چيزى نداد) و گرنه آنها كسانى هستند كـه شـيـعـيـانـشان را بر خود مقدم مى داشتند، يا اينكه اين كردار حضرت براى ياد دادن و آمـوخـتـن حـكم اتفاق بوده و فهماندن اينكه بيش از اين مقدار براى توسعه بر مؤ منين لازم نيست .
2- أَبـُو عـَلِيٍّ الْأَشـْعـَرِيُّ عـَنْ مـُحـَمَّدِ بـْنِ عـَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ إِبـْرَاهِيمَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ أَرْبَعَةٌ لَا تُسْتَجَابُ لَهُمْ دَعْوَةٌ رَجُلٌ جَالِسٌ فِي بَيْتِهِ يَقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ آمُرْكَ بِالطَّلَبِ وَ رَجُلٌ كَانَتْ لَهُ امْرَأَةٌ فَدَعَا عَلَيْهَا فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ أَجْعَلْ أَمْرَهَا إِلَيْكَ وَ رَجُلٌ كَانَ لَهُ مَالٌ فَأَفْسَدَهُ فَيَقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ آمُرْكَ بِالِاقْتِصَادِ أَ لَمْ آمُرْكَ بِالْإِصْلَاحِ ثُمَّ قَالَ وَ الَّذِينَ إِذ ا أَنـْفـَقـُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ ك انَ بَيْنَ ذ لِكَ قَو اماً وَ رَجُلٌ كَانَ لَهُ مَالٌ فَأَدَانَهُ بِغَيْرِ بَيِّنَةٍ فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ آمُرْكَ بِالشَّهَادَةِ
مـُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ أَبِي عَاصِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 275 رواية : 2
ترجمه :
2- حضرت صادق (ع ) فرمود: چهار كس هستند كه دعايشان باجابت نرسد: (1) مردى كه در خـانـه خـود نـشـسـتـه و مـى گـويد: خدايا بمن روزى بده ، پس بوى گفته شود: آيا بتو دسـتـور نـدادم كـه بـجستجوى روزى برو؟ (2) مردى كه زنى دارد و بر او نفرين كند كه بـاو گـفـته شود: آيا كار او را بتو واگذار نكردم ؟ (اختيار طلاق و رها كردنش بدست تو اسـت ) (3) مـردى كـه مالى دارد و ان را از بين برده و فاسد كرده و مى گويد: خدايا بمن روزى بـده ، پـس بـوى گـفـتـه شـود: آيـا بـتو دستور ميانه روى ندادم ؟ آيا بتو دستور اصلاح مالت را ندادم ؟ سپس (باين آيه استشهاد كرده ) فرمود: (((و كسانيكه هرگاه اتفاق كنند نه اصراف كنند و نه بر خود تنگ گيرند و باشند ميان ايندو))) (سوره فرقان آيه 67) (4) مـردى كـه مـالى را بـدون شـاهـد و گواه بديگرى وام دهد (و سپس بانكار مديون بـرخـورد كـنـد، و بـراى دريـافـت طـلبـش از مـديـون مـنـكـر بـدرگـاه خـداونـد متعال رو آورد و از او استمداد جويد) كه باو گفته شود: آيا بتو دستور ندادم (كه هنگام وام دادن ) گواه بگيرى ؟
و مانند اين حديث بسند ديگر نيز از آنحضرت روايت شده .
3- الْحـُسـَيـْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عـَنِ الْوَلِيـدِ بْنِ صَبِيحٍ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ ثَلَاثَةٌ تُرَدُّ عَلَيْهِمْ دَعَوْتُهُمْ رَجُلٌ رَزَقَهُ اللَّهُ مـَالًا فـَأَنـْفـَقـَهُ فِي غَيْرِ وَجْهِهِ ثُمَّ قَالَ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ أَرْزُقْكَ وَ رَجُلٌ دَعَا عـَلَى امـْرَأَتـِهِ وَ هـُوَ لَهَا ظَالِمٌ فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ أَجْعَلْ أَمْرَهَا بِيَدِكَ وَ رَجُلٌ جَلَسَ فِي بَيْتِهِ وَ قَالَ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي فَيُقَالُ لَهُ أَ لَمْ أَجْعَلْ لَكَ السَّبِيلَ إِلَى طَلَبِ الرِّزْقِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 276 رواية : 3
ترجمه :
3- وليد بن صبيح گويد: از آنحضرت عليه السلام شنيدم كه مى فرمود: سه كس هستند كـه دعـاى آنـهـا بـخـودشـان بـرگـردد و بـاجـابت نرسد: (1) مردى كه خداوند باو مالى ارزانـى داشـتـه و او بـيجا و بى مورد خرج كرده و سپس بگويد: خدايا بمن روزى ده ، كه بـاو گـفـتـه شـود: آيـا بـتـو روزى نـدادم ؟ (2) مردى كه بر همسر خود باينكه باو ستم نفرين كند كه باو گفته شود: آيا كار (جدائى و طلاق ) او را بدست تو ندادم ؟ (3) مردى كـه در خـانـه اش بـنـشيند و بگويد: پروردگارا بمن روزى بده كه باو گفته شود: آيا براى تو راه پيدا كردن روزى را قرار ندادم ؟
شــرح :
مجلسى (ره ) در جمله (((و هو لها ظالم ))) گويد: يعنى آن مرد بسبب آن نفرين نسبت بآن زن ستمكار است ، زيرا نفرين او بر آن زن با اينكه قدرت بر خلاصى از او از راه ديگر دارد و ظلم و ستم است .
