بَابُ النَّوَادِرِ
1- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ عُبَيْسِ بْنِ هـِشـَامٍ عـَمَّنْ ذَكـَرَهُ عـَنْ أَبـِي جـَعْفَرٍ ع قَالَ قُرَّاءُ الْقُرْآنِ ثَلَاثَةٌ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَاتَّخَذَهُ بـِضـَاعـَةً وَ اسـْتـَدَرَّ بـِهِ الْمـُلُوكَ وَ اسْتَطَالَ بِهِ عَلَى النَّاسِ وَ رَجُلٌ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَحَفِظَ حـُرُوفـَهُ وَ ضـَيَّعَ حُدُودَهُ وَ أَقَامَهُ إِقَامَةَ الْقِدْحِ فَلَا كَثَّرَ اللَّهُ هَؤُلَاءِ مِنْ حَمَلَةِ الْقُرْآنِ وَ رَجُلٌ قـَرَأَ الْقُرْآنَ فَوَضَعَ دَوَاءَ الْقُرْآنِ عَلَى دَاءِ قَلْبِهِ فَأَسْهَرَ بِهِ لَيْلَهُ وَ أَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ وَ قَامَ بِهِ فِي مَسَاجِدِهِ وَ تَجَافَى بِهِ عَنْ فِرَاشِهِ فَبِأُولَئِكَ يَدْفَعُ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْبَلَاءَ وَ بـِأُولَئِكَ يـُدِيـلُ اللَّهُ عـَزَّ وَ جـَلَّ مـِنَ الْأَعـْدَاءِ وَ بـِأُولَئِكَ يُنَزِّلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْغَيْثَ مِنَ السَّمَاءِ فَوَ اللَّهِ لَهَؤُلَاءِ فِي قُرَّاءِ الْقُرْآنِ أَعَزُّ مِنَ الْكِبْرِيتِ الْأَحْمَرِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 435 رواية : 1
ترجمه :
1ـ حضرت باقر (ع ) فرمود: قرآن خوانان سه گروه اند:
يكى آنكه قرآن خواند و آنرا سرمايه كسب خود كند و پادشاهان را با آن بدو شد و بمردم بزرگى بفروشد.
و ديـگـر مردى است كه قرآن را بخواند و حروف آنرا نگهدارى كند ولى حدود آنرا ضايع سـازد و در سـايـر اوقـات پـشـت سـر انـدازد چنانكه شخص سواره جام آبش را پشت سرش مـيـآويـزد و مـانـنـد ايـن كـلام در كـتـاب دعـاء بـاب صـلوات گـذشـت مـراجـعه شود) خداوند امثال اينهان را در قرآن خوانان زياد نكند.
و ديـگـرى مـردى اسـت كـه قـرآن خـوانـد و داروى قـرآن را بـر دل دردمندش نهد و براى (خواندن و بكار بستن و دقت و غور در معانيش ) شب زنده دارى كند و روش را بـتـشنگى بسر برد، و در هنگام نمازهايش و جاهاى آن بدان قيام كند، و از بستر خـواب بـخاطر آن دورى گزيند، و بخاطر اين دسته از از مردمان است كه خداى عزيز جبار بـلا را بـگـردانـد، و بـبـركـت ايـشـان اسـت كـه خـداى عـزوجـل شـر دشـمـنـان را بـاز دارد، و بـسـبـب آنـان اسـت كـه خـداى عـزوجـل از آسـمـان بـاران فرستد، پس بخدا سوگند اينها در ميان قرآن خوانان از كبريت احمر كمياب ترند.
2- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنـَا عـَنْ سـَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مـَحـْبـُوبٍ عـَنْ أَبـِي حـَمـْزَةَ عـَنْ أَبـِي يـَحـْيـَى عـَنِ الْأَصـْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع يَقُولُ نَزَلَ الْقُرْآنُ أَثْلَاثاً ثُلُثٌ فِينَا وَ فِي عَدُوِّنَا وَ ثُلُثٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ ثُلُثٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَامٌ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 435 رواية : 2
ترجمه :
2ـ اصـبـغ بـن نـبـاته گويد: شنيدم از اميرالمؤ منين عليه السلام كه مى فرمود: قرآن در سـه بـخـش نـازل شـده يـك بـخش آن درباره ما و دشمنان ما است ، و بخش ديگر در سنتها و امثال است ، و بخش سوم در واجبات و احكام است .
3- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ عـَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْقُرْآنَ نَزَلَ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ رُبُعٌ حَلَالٌ وَ رُبُعٌ حَرَامٌ وَ رُبـُعٌ سـُنـَنٌ وَ أَحـْكـَامٌ وَ رُبـُعٌ خـَبـَرُ مَا كَانَ قَبْلَكُمْ وَ نَبَأُ مَا يَكُونُ بَعْدَكُمْ وَ فَصْلُ مَا بَيْنِكُمْ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 3
ترجمه :
3ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: قـرآن بـچـهـار بـخـش نـازل شـده ، يـك چـهـارم حـلال ، و يـك چهارم حرام ، و يك چهارم سنتها، و احكام ، و يك چهارم اخبار گذشتگان و آيندگان از شما است و آنچه راجع برفع اختلاف ميانه شماها است .
شــرح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: مـمـكـن اسـت ثـلث (در خـبـر پـيـش ) و ربـع (در ايـن خـبـر) بـر سبيل تخمين باشد يا مجرد تقسيم به سه و چهارم باشد اگر چه اقسام مساوى نباشند يا بـاعـتـبـار اختلاف معانى و بطون است ... تا آنكه گويد: و بسا گفته شود: كه مقصود از حلال پيروى از اهل بيت عليهم السلام و از حرام پيروى دشمنانشان مى باشد تا با تقسيم آينده (در خبر 4) موافق باشد.
و فيض (ره ) گويد: بناى اين تقسيم بر مساوى بودن واقعى و حقيقى (ميان اقسام ) نيست و هـمـچـنـيـن بـنـا بـر جـدا بودن اقسام از تمام جهات از يكديگر نيست ، و از اين رو منافاتى بـافـزونـى بـرخـى از اقـسـام يـا نـقـصـانـش از ديـگـرى نـدارد، و نـيـز مـنـافـاتـى بـا داخـل شـدن بـعـضـى اقسام در بعضى ديگر ندارد و مضمونهاى اين اخبار با خبرهاى بعدى نيز منافات ندارد (چون بنا بر تقسيم حقيقى نيست ).
4- أَبـُو عـَلِيٍّ الْأَشـْعـَرِيُّ عـَنْ مـُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبـِي بـَصـِيـرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ نَزَلَ الْقُرْآنُ أَرْبَعَةَ أَرْبَاعٍ رُبُعٌ فِينَا وَ رُبُعٌ فِي عَدُوِّنَا وَ رُبُعٌ سُنَنٌ وَ أَمْثَالٌ وَ رُبُعٌ فَرَائِضُ وَ أَحْكَامٌ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 436 رواية : 4
ترجمه :
4ـ حـضـرت بـاقـر (ع ) فـرمـود: قـرآن بـر چـهـار بـخـش نـازل گـرديـده اسـت ، يـكـچـهـارم دربـاره مـا و يـكچهارم درباره دشمن ما و يكچهارم سنن و امثال و يكچهارم فرائض و احكام است .
