معاد در قرآن - 49
در قرآن مى گويد: «پس براى كسانى كه كفر ورزيدند جامه اى از آتش آماده كرده اند. بر سرشان آب جوش ريخته مى شود. هر چه در اندرون آنهاست و نيز پوستهايشان گداخته مى شود. گرزهاى آهنين برايشان آماده است.» (2)
چنان كه ملاحظه مى فرماييد دوزخ در قرآن به عنوان جاى گاهى پر از آتش، شعلهور، داغ و سوزنده، كه با لباسها و خوراكهاى آتشين از ساكنين آن پذيرايى مى شود، معرفى شده است. آيا وضع واقعاً همين گونه است كه از ظواهر آيات استفاده مى كنيم. آيا آتش دوزخ عين همين آتشهاى دنيوى است؟ يا به گونهاى ديگر است كه نمونه اش در دنيا وجود ندارد؟ در برخى آيات ويژگى هايى براى آتش دوزخ ياد كرده كه نمونهاش در دنيا نيست؛ مثلاً در قرآن مى گويد: «از آتشى بترسيد كه هيزم آن آدميان و سنگهاست كه براى كافران آماده شده است.» (3)
1. دخان (44) آيات 43 ـ 46: «إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ * طَعامُ الأَثِـيمِ * كَالْمُهْلِ يَغْلِى فِى البُطُونِ * كَغَلْىِ الحَمِـيمِ».
2. حج (22) آيات 19 ـ 21: «فَالَّذِينَ كَفَرُوا قُـطِّعَتْ لَهُمْ ثِـيابٌ مِنْ نارٍ يُـصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِـهِمُ الحَمِـيمُ * يُصْهَرُ بِهِ ما فِى بُطُونِـهِمْ وَالْـجُلُودُ * وَلَهُمْ مَقامِـعُ مِنْ حَدِيدٍ».
3. بقره (2) آيه 24: «فَاتَّقُوا النّارَ الَّتِـى وَقُودُها النّاسُ وَالْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْـكافِرِينَ».
و مى فرمايد: «اى مؤمنان خود و خانواده خويش را از آتشى باز داريد كه هيزم آن آدميان و سنگها مى باشند.» (1)
و مى گويد: «شما و آنچه را به جاى خدا مى پرستيد هيزم (يا سنگريزه) جهنم هستيد و در آن وارد خواهيد شد.» (2)
در اين آيات، نفوس خود انسانها و معبودهايشان، چه بتها و چه سنگهاى قيمتى به عنوان هيزم و شعله ور ساز آتش دوزخ معرفى شدهاند و در آتش هاى دنيوى چنين چيزى وجود ندارد.
در قرآن مى گويد: «آنان كه اموال يتيمان را به ستم مى خورند همانا كه شكم خويش از آتش پر مى كنند و به زودى در آتش شعله ور در آيند.» (3)
و مى فرمايد: «كسانى كه زر و سيم مى اندوزند و در راه خدا انفاق نمى كنند به عذابى دردناك بشارت بده، روزى كه زر و سيم را در آتش مى گدازند و پيشانى و پهلو و پشتشان را با آن داغ مى كنند. (و گفته مى شود) اين همان اموال است كه ذخيره كرده بوديد، اكنون آنچه را اندوخته ايد بچشيد.» (4)
1. تحريم (66) آيه 6 : «يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِـيكُمْ ناراً وَقُودُها النّاسُ وَالحِـجارَةُ».
2. انبياء (21) آيه 98: «إِنَّكُمْ وَما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللّهِ حَصَبُ جَهَـنَّمَ أَنْتُمْ لَها وارِدُونَ».
3. نساء (4) آيه 10: «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ اليَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِى بُطُونِهِمْ ناراً وَسَيَصْلَوْنَ سَعِـيراً».
4. توبه (9) آيات 34 ـ 35: «وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالفِضَّـةَ وَلا يُنْفِقُونَها فِى سَبِـيلِ اللّهِ فَبَـشِّـرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِـيمٍ * يَوْمَ يُـحْمى عَلَيْها فِى نارِ جَـهَـنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُـهُمْ وَجُـنُوبُـهُمْ وَظُـهُورُهُمْ هـذا ما كَـنَـزْتُمْ لاِءَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ».
در آيات مذكور خوردن مال يتيم را عين خوردن آتش معرفى كرده و طلا و نقره ذخيره شده را به عنوان وسيله عذاب دادن ذخيره كننده به شمار آورده آنگاه مى گويد اينها عين چيزهايى است كه براى خودتان ذخيره كرده ايد، پس طعم آنها را بچشيد.
قرآن در عذاب دادن دوزخيان مى گويد: «كسانى كه به آيات ما كفر ورزيده اند به زودى در آتش مى افكنيم، هرگاه كه پوست بدنشان بريان شد پوستهاى تازهاى جاى گزين آن مى سازيم تا عذاب را بچشند. همانا كه خدا قدرتمند و حكيم است.» (1)
از آيه استفاده مى شود كه نه آتش دوزخ همانند آتش هاى دنيوى است، نه بدن انسان عذاب شونده مانند بدن دنيوى است. آتشهاى دنيوى بدن انسان را مى سوزانند، نه روح و قلب او را. ولى قرآن مى گويد: آتش دوزخ به روح مى رسد و باطن انسان را شعلهور مى سازد: در قرآن مىگويد: «آتش برافروخته خداست كه به دلها راه مى يابد. و از هر سو در ميانشان گرفته، در شعله هاى برافراشته.» (2)
از اين قبيل آيات استفاده مى شود كه آتش جهنم با آتشهاى دنيوى تفاوتهاى اساسى دارد و به گونه اى ديگر و با آثار ويژه ديگر است. اصولاً اگر آتش دوزخ عين آتشهاى دنيوى باشد دنيا خواهد بود نه آخرت.
1. نساء (4) آيه 56 : «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآياتِنا سَوْفَ نُصْلِـيهِمْ ناراً كُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَيْرَها لِـيَذُوقُوا العَذابَ إِنَّ اللّهَ كانَ عَزِيزاً حَكِيماً».
2. همزه (104) آيات 6 ـ 9: «نارُ اللّهِ المُوقَدَةُ * الَّتِى تَطَّلِـعُ عَلَى الأَفْئِدَةِ * إِنَّها عَلَيْهِمْ مُـؤْصَدَةٌ * فِى عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ».
منبع : معاد در قرآن
نویسنده : آیت الله امینی
