عزادارى امام حسین علیه السلام در قلمرو عثمانى
عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت – 26
خلافت عثمانى كه پيش از ظهور تيمور لنگ (807 - 782) در آسياى صغير (تركيه فعلى) استقرار يافته بود، پس از تحمل ضربات اوليه از تيمور، با مشكل چندانى مواجه نشد. پس از مرگ تيمور، بخصوص در اواخر عهد تيموريان، از جهات مختلف توسعه يافت و در قرن يازدهم هجرى همه كشورهاى عربى، بالكان تا اتريش و كشورهاى اسلامى شمال افريقا را تصرف نموده، حكومت سلاجقه روم را تحت عنوان خلافت اسلامى در بخش بزرگ جهان اسلام برپا داشت.
همان گونه كه اشاره شد، كردهاى اهل سنت در تكريم شهادت امام حسين و عزادارى عاشوراى حسينى سابقه طولانى و غنى دارند. به دليل آنكه كردها عمدتاً در قلمرو عثمانى (اعم از عراق، سوريه و تركيه فعلى) مى زيستند، بررسى عزادارى آن ها در واقع عزادارى اهل سنت را در برخى از نقاط قلمرو عثمانى نشان مى
دهد؛ چنان كه اين مطلب عزادارى اهل سنت را در امپراتورى صفويه نيز به نمايش مى گذارد. گزارشى ديگر از عراق نشان مى دهد اهل سنت در مراسم عزادارى امام حسين (عليه السلام) از دوره هاى قديم شركت مى جسته اند؛ از جمله درباره شهر ناصريه عراق آمده است: «مردم ناصريه در مجالس عزادارى شيعيان مشاركت مى كنند و در تشكيل هيأت هاى عزادارى آنان سهم مى گيرند و چه بسا برخى از مردم اهل سنت ناصريه خود هيأت مخصوص به خود تشكيل داده، دسته بيرون مى آورند...»(68)
در حلب، از شهرهاى سوريه، مزارى است كه از آن به نام «مشهد الحسين» ياد مى شود و مردم براى آن اوقافى اختصاص داده اند كه از بخشى از آن در روزهاى عاشورا نذورات انجام گرفته، مردم اطعام مى شوند.(69)
در مناطق سنى نشين كشورهاى خليج فارس و ساير كشورهاى عربى، بخصوص اردن و فلسطين، مردم هرچند عزادارى محرم و عاشورا را به روش شيعيان عراق، لبنان و بحرين انجام نمى دهند، اما در روز عاشورا به پختن غذاهاى مخصوص و اطعام ديگران پرداخته، از جشن و سرور پرهيز مى كنند و هر از چندگاه شمار اندك اهل سنت، كه در جوار مساجد و يا تكايا و حسينيه هاى اهل تشيع زندگى مى كنند، در مراسم عزادارى آنان شركت مى نمايند.
يكى از فرقه هاى تصوف اهل سنت در قلمرو عثمانى، كه در آسياى صغير و بالكان به خاندان پيامبر بيش از ساير فرقه ها و مردم اهل سنت، ارادت مىورزند، فرقه بكتاشيه است. پيروان اين فرقه على رغم مبارزات كمال مصطفى آتاترك (پدر تركيه جديد) بر ضد مذهب و سكولار نمودن جامعه تركيه، از هر فرصت مناسب براى اظهار ارادت و توسل به اهل بيت (عليهم السلام) از جمله عزادارى براى امام حسين (عليه السلام) استفاده مى كنند و مجالسى را مخفيانه در منازل خود برگزار مى نمايند. آنان روابطشان را با عتبات مشرفه عراق و ايران نيز حفظ نموده، با فراهم شدن كمترين زمينه به زيارت مشاهد مشرفه مى شتابند.(70)
از شاعران بكتاشى مطالب و اشعارى بر جاى مانده است كه به روشنى تأثر آنان را از حادثه عاشورا و باورشان را نسبت به اهل بيت (عليهم السلام) به ويژه امام حسين (عليه السلام) نشان مى دهد.
منبع : عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت
نویسنده : عبد المجید ناصری
پی نوشت ها
(68) - تاريخ النياحه، ج 2، ص 47 / ص 49.
(69) - تاريخ النياحه، ج 2، ص 47 / ص 49.
(70) - تاريخ النياحه، ج 2، ص 64.
