اسرار تربيت انسان در كاربرد واژه "اُنس" نهفته است. از آن رو به طور خلاصه مى توان گفت: روش تربيت كودك در عملياتى كردن روش انس دادن كودك به كارها و صفات خوب و رفع تعلق نسبت به كارها و صفات ناشايست است.
اگر ما بياموزيم كه چگونه مى توانيم كودكان خود را به كارهايى كه مى پسنديم يا شايسته مى دانيم، عادت و انس بدهيم و كارى كنيم كه كم كم عادت هاى بد و امورى كه نبايد با آنها انس داشته باشد، از سرش بيافتد و فراموش كند، در تربيت كودك خود موفق شده ايم.اين معناى عام تربيت انسان و كودك بود.
اما در تربيت دينى كودك بايد توجه كنيم كه موضوع انس با خدا و رفع تعلق به ماديات، دنيا و لذت هاى آن در دستور كار تربيت قرار دارد. براى اينكه فرزندان متدينى داشته باشيم بايد بكوشيم ميان آنها و خداوند با عبادت و دعا رابطه برقرار كنيم و كارى كنيم كه اين رابطه به علاقه و انس بيانجامد، اگر فرزند ما با عبادت خدا انس بگيرد و لذت آن را درك كند، بيمه شده است و مى توان مطمئن بود بعد از بلوغ هم همين راه را ادامه خواهد داد، بنابراين نبايد براى آينده او نگران خاصى داشت.
خيلى از خانواده ها براى تربيت دينى كودك خود نگران هستند. در وضعيت فرهنگى فعلى اين نگرانى كاملا بجا است، ولى اگر براى كودك خود وقت بگذارند و برنامه داشته باشند، جاى هيچ گونه نگرانى وجود ندارد. فقط كافى است روش هايى را برگزينيد كه كودك شما با نماز و دعا و زيارت و مسجد و قرآن و محافل انس با اهل بيت انس بگيرد و علاقه مند شود.
روش هاى برقرارى انس با خدا و تربيت ديني:
1- تقويت ايمان كودك از طريق بيان سيستم مواخذه خداوند در آخرت و لزوم اعتقاد به جزا و پاداش. اين كار اگر چه كاملا لازم است، ولى بايد توجه شود كه در اين مورد نبايد زياده روى شود، چون ممكن است باعث بيمارى وسواس گردد.
2- بيان آثار مثبت عبادت و اخلاق نيك و انس با خداوند.
3-به نمايش گذاشتن رفتارهاى اخلاقى مثبت و عبادى تا از طريق چشم و ديدن با آنها آشنا و به آنها علاقه مند گردد و باور كند كه اين كارها دوست داشتنى و بهترين كارهايى است كه انسان براى سعادت خود انجام مى دهد و لذت مى برد. اگر والدين كودك خودشان نماز نمى خوانند و يا دروغ مى گويند، نبايد از فرزند خود توقع داشته باشند كه نماز خوان و راست گو باشد.
4-با بردن كودك به محافل مذهبى به خصوص مساجد، هيئت هاى عزادارى و انس با اهل بيت، مجالس سخنرانى، جلسات قرآن، حرم اهل بيت(ع) و زيارت گاه هاى ديگر و مانند آن، كودك به اين محافل و مجالس انس مى گيرد و اين انس باعث مى شود كه بعد از بلوغ هم به همين راه ادامه دهد و آينده او در مسير دين و معنويت باشد.
5-در سنين بالاتر براى آنها كتاب هاى داستان دينى و زندگى بزرگان را تهيه كنيد و در دسترس آنها قرار دهيد، تا مطالعه كنند و يا خودتان براى آنها بخوانيد، مطمئن باشيد كه انسان الگو پذير و انس گيرنده است و اين روش تاثير فراوانى در تربيت دينى آنها دارد.
6-در مواردى كه كودك احيانا سركشى مى كند، از سيستم تكليف و جزا و پاداش استفاده كنيد، همانگونه كه در متن دين از اين سيستم استفاده شده است. سيستم بيم و ا ميد يا خوف و رجا روشى است كه خود دين و خداى متعال براى تربيت انسان استفاده مى كند. ابتدا ممكن است براى كودك سخت باشد كه از او بخواهيد كارى را انجام دهد يا عملى را ترك كند، اما به تدريج به آن عادت مى كند و با آن انس مى گيرد و به آسانى تسليم آن خواهد شد.
نویسنده : حجت الاسلام سيد مصطفى علم خواه
