آنها انگشت خودشان را مي‌مکند

وقتى فرزند شما نوزاد است، انگشت مکيدن او براى شما بسيار جالب و جذاب است. اما حالا که به سن مهد کودک يا مدرسه رسيده، نگران شده‌ايد که چرا انگشت او دايم در دهانش است. شما احساس خجالت مي‌کنيد. اگر ديگران ببينند، چه فکرى مي‌کنند؟ در مهدکودک، مربي‌هاى مهد چه فکرى مي‌کنند؟ مدام به او مي‌گوييد که انگشتانش را در دهان نکند اما هيچ فايده‌اى ندارد. بدانيد که شما تنها نيستيد حدود 20 تا 40 درصد کودکان دو تا شش سال، انگشت شست خود را مي‌مکند.

به ظاهر انگشت شست خوشمزه‌تر از ساير انگشتان است! اما احتمالا به اين دليل که اين انگشت راحت‌تر از ساير انگشتان به دهان مي‌رسد، اغلب کودکان شست خود را براى مکيدن انتخاب مي‌کنند. درباره علت اين عادت در کودک، بحث‌هاى زيادى شده است اما بيشتر متخصصان معتقدند که مکيدن انگشت به کودکان احساس آرامش و امنيت مي‌دهد. در نوزادان، اين عادت فقط براى رهايى از احساس گرسنگى است و در ميان 90 درصد آنها ديده شده مي‌شود. اما به طور معمول بعد از سن شش ماهگى کم و سپس ناپديد مي‌شود. اما عده‌اى از آنها همچنان به انگشت مکيدن خود ادامه مي‌دهند.

در بعضى از اين کودکان که بيش از دو سه سال سن دارند، مکيدن انگشت براى ايجاد احساس امنيت و آرامش است. آنها اغلب در هنگام نگرانى، ناراحتى و يا خستگى انگشت خود را مي‌مکند. اما عده‌اى ديگر فقط به صورت يک عادت اين کار را انجام مي‌دهند. براساس تحقيقات صورت گرفته، معلوم شده که مکيدن انگشت بيشتر در کودکانى ديده مي‌شود که در سنين خيلى پايين از مادر جدا شده‌اند و مادر ساعت‌هاى طولانى در کنارشان نبوده است. در کودکانى که در سال‌هاى اوليه عمر، مادر در کنارشان حضور داشته، اين امر کمتر به چشم مي‌خورد...

اگر عادت مکيدن انگشت ادامه پيدا کند، موجب بروز مشکلاتى در دهان و دندان‌هاى کودک مي‌شود.در سنين سه تا شش سالگى، هنوز استخوان‌هاى کودک نرم هستند و انگشت مکيدن موجب تغيير در شکل استخوان فک مي‌شود. دندان‌هاى جلويى بالا به سمت بيرون و دندان‌هاى جلويى پايين به سمت داخل رانده مي‌شود.

با فشار انگشت روى دندان‌ها، جابه‌جايى در دندان‌ها به وجود مي‌آيد. فشار مداوم انگشت شست موجب ايجاد تغييراتى در سقف دهان مي‌شود. به طور مثال، سبب گودترشدن سقف دهان مي‌شود و همين امر نيز مشکلات ديگرى به وجود مي‌آورد. به طور مثال، اختلالاتى در جويدن فرد به وجود مي‌آيد و بلعيدن و تکلم وى نيز دچار مشکل مي‌شود. در هنگام جفت‌کردن دندان‌ها روى هم، مشخص مي‌شود که دندان‌هاى جلو از هم فاصله گرفته‌اند.

متخصصان معتقدند که نبايد کودک را از انگشت مکيدن منع کرد (حداقل تا زمانى که به سن آموزش نرسيده). نکته‌اى که همه درباره آن اتفاق نظر دارند اين است که بهترين راه براى اينکه کودک به انگشت مکيدن ادامه دهد، اين است که به او بگوييد اين کار را نکند! تقويمى روى يخچال بچسبانيد. هر روز که او اين کار را نکرد، برايش علامتى بگذاريد و اگر تعداد اين روزها زياد شد، به او جايزه بدهيد. به او بگوييد که انصاف نيست که بقيه انگشت‌ها را نمي‌‌مکي! به او بگوييد که مدتى هم بقيه انگشت‌ها را بمکد. به او اجازه بدهيد که او فعلا اين کار را در مقابل جمع انجام ندهد و در مواقع تنهايى اشکالى ندارد. تکه‌اى از دستکش پلاستيکى را نوک انگشت شست او بکنيد. ماده بدمزه‌اى را نوک شست او بماليد. دستان کودک را با وسيله يا اسباب‌بازى مشغول نگه‌ داريد. بعضى وسايل دهانى ساخته شده‌اند که روى سقف دهان قرار مي‌گيرند. در اين حالت لذت کودک از مکيدن انگشت کم مي‌شود. در مواردى که اضطراب و نگرانى، علت اصلى انگشت مکيدن است، بايد مشکل اصلى يعنى علت اضطراب را پيدا کرد و در صدد حل مشکل برآمد. برسر او داد نزنيد. اين کار فقط او را عصبى و نگران خواهد کرد و انگشت مکيدن شديدتر خواهد شد.

ناخن‌ جويدن عادتى است که در آن، فرد ناخن‌هاى دستش را در شرايط گرسنگى، خستگى يا نگرانى مي‌جود. اين عادت گاهى اوقات ارادى است. اما گاهى خود شخص هم متوجه ناخن جويدن خودش نيست و حتى گاهى در خواب هم ممکن است اين کار را انجام دهد. در حدود 30 درصد کودکان 7 تا 10 سال دچار اين مشکل هستند اما در افراد بزرگتر هم زياد ديده مي‌شود. بايد گفت که اين عادت شايع‌ترين نوع در ميان عادت‌هاى عصبى است. انواع ديگر عادت‌هاى عصبى شامل مکيدن انگشت، دست کردن در بينى، لوله‌کردن مو، دندان‌ قروچه و جويدن است. گاهى اوقات اين عادت‌ها با هم مي‌آيند. به‌طور مثال، اگر ديديد که کودک به يک دست ناخن مي‌جود و با دست ديگرش موهايش را حلقه مي‌کند، زياد تعجب نکنيد!

اگر ناخن جويدن به علت نگرانى و اضطراب کودک است، بايد علت اصلى را رفع کرد. همچنين توصيه شده که نبايد کودکان را تنبيه کرد چون در بسيارى مواقع خود او هم از کارش آگاه نيست. در مواردى هم پوشاندن سطح ناخن‌ها با يک ماده تلخ و بدمزه و يا دستکش پوشيدن، راه‌هاى خوبى براى رفع اين عادت است. راه ديگر اين است که عادت کم‌خطر ديگرى را جايگزين ناخن جويدن کرد. به طور مثال، گاززدن هويج و يا آدامس جويدن در هنگام نگراني.

آيا ناخن جويدن خطرى دارد؟

ناخن جويدن موجب ترک خوردن يا لب‌پر‌شدن ميناى دندان مي‌شود. فشارى که بر اثر ناخن جويدن مداوم ايجاد مي‌شود، از حد تحمل ميناى دندان بيشتر است و گاهى نيز به ترميم‌هاى دندان براى بازسازى دندان لازم مي‌شود. گاهى نيز جويدن ناخن سبب صدمه‌ به لثه مي‌شود.