نگاهى به راويان حديث غدير

همان طور كه بيان شد، حديث غدير در اصطلاح «دراية الحديث» فراتر از حدّ تواتر است و شكّى در صدور آن از رسول خدا صلى اللّه عليه وآله نيست، آن سان كه شمس الدّين ذهبى به اين مطلب تصريح كرده است; ولى اكنون اسامى مشهورترين راويان اين حديث را از پيشوايان و حافظان اهل سنّت در قرون مختلف ذكر مى نماييم:
1 . محمّد بن اسحاق، نويسنده كتاب سيره ابن اسحاق;
2 . مَعْمَر بن راشد;
3 . محمّد بن ادريس شافعى، پيشواى شافعى ها;
4 . عبدالرزّاق بن همّام صنعانى، استاد بُخارى و نگارنده كتاب المصنَّف;
5 . سعيد بن منصور، نويسنده كتاب المُسْنَد;
6 . احمد بن حنبل شيبانى، پيشواى حنبلى ها و نگارنده كتاب المسند;
7 . ابن ماجه قزوينى، نويسنده يكى از صحاح ششگانه;
8 . ابوعيسى تِرمذى، نويسنده يكى ديگر از صحاح ششگانه;
9 . ابوبكر بزّار، نگارنده المسند;
10 . ابوعبدالرحمان نَسائى، نويسنده كتاب سنن، يكى از صحاح ششگانه;
11 . ابويَعْلى موصلى، نگارنده كتاب المسند;
12 . ابوجعفر محمّد بن جرير طبرى، مؤلف دو كتاب مشهور و معروف تفسير و تاريخ;
13 . ابوحاتِم ابن حِبّان، نويسنده كتاب الصّحيح;
14 . ابوالقاسم طبرانى، نويسنده كتاب هاى معجم صغير، اوسط و كبير;
15 . حافظ ابوالحسن دارقُطْنى.
وى در زمان خود پيشواى بغداد بوده است و در ميان مشايخ حديث عامّه، به «اميرالمؤمنين در حديث» لقب يافته است;
16 . حاكم نيشابورى، نگارنده كتاب المستدرك على الصّحيحين;
17 . ابن عبدالبَرّ، مؤلّف كتاب الإستيعاب;
18 . خطيب بغدادى، نويسنده كتاب تاريخ بغداد;
19 . ابونعيم اصفهانى، نگارنده كتاب هاى حلية الاولياء، دلائل النّبوّة و كتاب هاى ديگر;
20 . ابوبكر بيهقى، نويسنده كتاب السّنن الكبرى;
21 . بَغَوى، نگارنده كتاب مصابيح السنّة;
22 . جاراللّه زمخشرى، مؤلّف كتاب الكشّاف;
23 . ابن عساكر دمشقى، نويسنده كتاب تاريخ مدينة دمشق;
24 . فخر رازى، نويسنده كتاب مفاتيح الغيب، معروف به تفسير كبير;
25 . ضياء مَقْدِسى، نويسنده كتاب المختاره;
26 . ابن اثير جَزَرى، نويسنده كتاب أُسْد الغابه;
27 . حافظ كبير ابوبكر هيثمى، نويسنده كتاب مجمع الزوائد;
28 . حافظ مِزّى از حافظان بزرگ اهل تسنّن، نويسنده كتاب تهذيب الكمال;
29 . حافظ ذهبى، نويسنده كتاب تلخيص المستدرك و كتاب هاى ديگر;
30 . حافظ خطيب تبريزى، نويسنده كتاب مشكاة المصابيح;
31 . نظام الدين نيشابورى، نويسنده كتاب غرائب القرآن در تفسير;
32 . ابن كثير دمشقى، نگارنده كتاب تفسير القرآن العظيم معروف به تفسير ابن كثير و كتاب البداية والنّهايه در تاريخ;
33 . حافظ ابن حجر عسقلانى.
اهل تسنّن او را به «شيخ الاسلام» ملقّب ساخته و يكى از علماى بزرگ آن ها به شمار مى آيد كه در نقل روايات و استدلال هايش مورد اعتماد است. او كتاب هاى زيادى نوشته كه مهم ترين آن ها فتح البارى فى شرح صحيح البُخارى است.
34 . عينى حنفى، نويسنده كتاب عمدة القارى فى شرح صحيح البُخارى;
35 . حافظ جلال الدين سيوطى، نويسنده كتاب هاى بسيار و معروف;
36 . ابن حجر مكّى، نويسنده كتاب الصّواعق المحرقه;
37 . شيخ على متّقى هندى، نويسنده كتاب كنز العمّال;
38 . شيخ نور الدّين حلبى، نويسنده كتاب السيرة الحلبيّه;
39 . شاه ولىّ اللّه دهلوى.
وى نويسنده كتاب هاى بسيارى است. اهل سنّت او را «علاّمه هند» ناميده، بر كتاب هايش اعتماد كرده و از آن ها نقل مى نمايند;
40 . شهاب الدين خفاجى.
وى شخصيّتى محقق اديب و محدّث است. او كتاب نسيم الرّياض را در شرح شفاء قاضى عياض نوشته و تعليقه مفصّلى بر تفسير بيضاوى نگاشته است كه هر دو از كتاب هاى معتبر در نزد اهل سنّت هستند.
41 . مرتضى زبيدى، نويسنده كتاب تاج العروس فى شرح القاموس;
42 . احمد زينى دحلان، نويسنده كتاب السّيرة الدحلانيه;
43 . شيخ محمّد عبده مصرى، نويسنده كتاب هاى تفسير و شرح نهج البلاغه و آثار ديگر.
آرى، اينان از مشهورترين و معروف ترين راويان «حديث غدير» در قرن هاى مختلف هستند.