از جمله حقوق دانشمندان شانزده خصلت است‏

من حق العالم ست عشرة خصلة

1 حَدَّثَنَا أَبُو الْقَاسِمِ الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَاشِمِيُّ الْكُوفِيُّ فِي مَسْجِدِهِ بِالْكُوفَةِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ القطفاني قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هِشَامٍ الْوَرَّاقُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّدُوسِيُّ الْفَقِيهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عُلْوَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ إِنَّ مِنْ حَقِّ الْعَالِمِ أَنْ لَا تُكْثِرَ السُّؤَالَ عَلَيْهِ وَ لَا تَسْبِقَهُ فِي الْجَوَابِ وَ لَا تُلِحَّ عَلَيْهِ إِذَا أَعْرَضَ وَ لَا تَأْخُذَ بِثَوْبِهِ إِذَا كَسِلَ وَ لَا تُشِيرَ إِلَيْهِ بِيَدِكَ وَ لَا تَغْمِزَهُ بِعَيْنِكَ وَ لَا تُسَارَّهُ فِي مَجْلِسِهِ وَ لَا تَطْلُبَ عَوْرَاتِهِ وَ أَنْ لَا تَقُولَ قَالَ فُلَانٌ خِلَافَ قَوْلِكَ وَ لَا تُفْشِيَ لَهُ سِرّاً وَ لَا تَغْتَابَ عِنْدَهُ أَحَداً وَ أَنْ تَحْفَظَ لَهُ شَاهِداً وَ غَائِباً وَ أَنْ تَعُمَّ الْقَوْمَ بِالسَّلَامِ وَ تَخُصَّهُ بِالتَّحِيَّةِ وَ تَجْلِسَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ إِنْ كَانَتْ لَهُ حَاجَةٌ سَبَقْتَ الْقَوْمَ إِلَى خِدْمَتِهِ وَ لَا تَمَلَّ مِنْ طُولِ صُحْبَتِهِ فَإِنَّمَا هُوَ مِثْلُ النَّخْلَةِ فَانْتَظِرْ مَتَى تَسْقُطُ عَلَيْكَ مِنْهَا مَنْفَعَةٌ وَ الْعَالِمُ بِمَنْزِلَةِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ انْثَلَمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا تُسَدُّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ إِنَّ طَالِبَ الْعِلْمِ لَيُشَيِّعُهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ مِنْ مُقَرَّبِي السَّمَاءِ

1- امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: از جمله حقوق دانشمندان اين است كه پرسش‏ات را از او بسيار نكنى و اگر در پاسخ گفتن رو گردان باشد اصرار نورزى و چون خسته شد دامنگيرش نباشى و با دستت باو اشاره نكنى و با اشاره چشمت با او سخن نگوئى و در مجلس او با او محرمانه صحبت نكنى و بدنبال عيب‏هايش نباشى و نگوئى كه فلانى بر خلاف گفته تو گفته است و راز او را فاش نكنى و غيبت هيچ كس بنزد او ننمائى و در روبرو و پشت سر نگهدار آبروى او باشى (و اگر با جمعى باشد) سلام را بهمه بدهى و باو خصوصا درود گوئى و در مقابل او بنشينى و اگر نيازى داشته باشد پيشتر از مردم بخدمتش بايستى و از طول صحبت او افسرده خاطر نگردى كه او مانند درخت خرما است منتظر باش تا كى سودى از آن بر دامن تو بيفتد و دانشمند مقام كسى را دارد كه روزها روزه‏دار و شب‏ها بعبادت بر پا ايستد و در راه خدا جهاد نمايد و چون دانشمند بميرد رخنه‏اى در اسلام افتد كه تا روز قيامت مسدود نگردد و براستى كه دانشجو را هفتاد هزار فرشته از فرشتگان مقرب آسمان تشييع ميكنند.