در برخى از روايات كه از طرق شيعه و اهل سنت رسيده به صورت مطلق به انتظار فرج اشاره شده است بدون آنكه مقيد به فرج حضرت مهدى عليه السلام در آن شده باشد. در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى خوانيم :اءفضل العبادة انتظار الفرج(67) ؛((برترين عبادت ، انتظار فرج است .))
و نيز از آن حضرت مى خوانيم :انتظار الفرج عبادة(68) ؛((انتظار فرج عبادت است .))
و همچنين در روايت ديگرى از آن حضرت مى خوانيم :اءفضل اعمال امتى انتظار فرج الله عزوجل(69) ؛((افضل اعمال امت من انتظار فرج خداوند عزوجل است .))
شيخ صدوق به سندش از امام رضا عليه السلام نقل مى كند كه فرمود:ما احسن الصبر و انتظار الفرج اما سمعت قول الله عزوجل :
وارتقبوا اءنى معكم رقيب (70) ، فانتظروا انى معكم من المنتظرين (71) فعليكم بالصبر فانه انما يجى ء الفرج على الياس ، فقد كان الذين من قبلكم اصبر منكم(72) ؛((چقدر نيكوست صبر و انتظار فرج ، آيا نشنيده اى گفتار خداوند عزوجل را كه فرمود: (شما انتظار بكشيد من هم در انتظارم ) و (پس شما منتظر باشيد من هم با شما انتظار مى كشم ) پس بر شما باد به صبر؛ زيرا فرج بعد از ياس و نااميدى است . به راستى كسانى كه قبل از شما زندگى مى كردند از شما صبورتر بودند.))
مرحوم مجلسى از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود:من دين الائمة الورع و العفة و الصلاح ... و انتظار الفرج بالصبر(73) ؛((از دين ائمه پرهيزكارى ، عفت ، رستگارى ... و انتظار فرج به صبر است .))
ترمذى نيز به سندش از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:... و افضل العبادة انتظار الفرج(74) ؛((... و برترين عبادت انتظار فرج است .))
در ظاهر مراد از انتظار فرج همان انتظار فرج حضرت مهدى عليه السلام است كه در اين روايات متعلق آن يعنى حضرت مهدى عليه السلام به جهت وضوح بيان نشده است ؟ چون در احاديث فريقين آن حضرت به عنوان نجات دهنده مردم از ظلم و بى عدالتى معرفى شده است .
شيخ صدوق رحمة الله عليه به سندش از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه فرمود:طوبى لشيعة قائمنا المنتظرين لظهوره فى غيبته(75) ؛((خوشا به حال شيعيان قائم ما كسانى كه منتظر ظهور او در عصر غيبت اويند.))
اين معنا براى روايات مطلق با نظر اهل سنت نيز موافقت دارد؛ زيرا آنان گر چه عموما به ولادت مهدى موعود عليه السلام اعتقادى ندارند ولى او را منجى بشريت از ظلم و بى عدالتى مى دانند كه بايد مستضعفين انتظار او را بكشند.
و نيز از جمله قرائنى كه مى تواند مصداق احاديث مطلق را مشخص كرده و بر حضرت مهدى عليه السلام و قيام او تطبيق دهند مساءله لزوم تناسب بين حكم و موضوع است ؛ زيرا انتظار فرجى كه تا اين حد مهم برشمرده شده و تا اين حد مورد تاكيد واقع شده است به طور حتم همان انتظار روز موعود است از آن جهت كه در آن روز وعده الهى به نصرت مظلومين در سرتاسر عالم تحقق مى يابد و حكومت عدل توحيدى در روى كره زمين گسترش خواهد يافت . انتظار با آن آثار و بركاتى كه دارد تنها در انتظار چنين فرجى قابل پياده شدن است و نيز چنين انتظار است كه مى تواند از اساس دين شمرده شود ، نه انتظار رفع هر گرفتارى ولو جزئى و با هر سبب باشد.
67- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 125 ، ح 11؛ كمال الدين ، ص 287 ، ح 6.
68- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 122 ، ح 3؛ جامع الصغير ، ج 1 ، ص 416 ، ح 2717؛ كنزالعمال ، ح 6509.
69- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 122 ، ح 2.
70- سوره هود ، آيه 93
71- سوره اعراف ، آيه 71.
72- كمال الدين ، ص 645 ، ح 5.
73- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 122 ، ح 54.
74- سنن ترمذى ، ج 5 ، ص 225 ، ح 3642.
75- كمال الدين ، ص 357 ، ح 54.
76- سوره حديد ، آيه 16.
منبع :کتاب موعود شناسی و پاسخ به شبهات
نویسنده :علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
