خداوند متعال در سوره اسراء مى فرمايد:يوم ندعوا كل اناس باءمامهم فمن اوتى كتابه بيمينه فاولئك يقروؤن كتابهم و لا يظلمون فتيلا(613) ؛((روزى كه هر گروهى را به توسط امامشان مى خوانيم كسانى كه نامه عملشان به دست راستشان داده شود آن را با شادى و سرور مى خوانند و به قدر رشته شكاف هسته خرمايى به آنان ستم نمى شود.))
مفاد آيه اين است كه از هر كس در روز قيامت ، از امام به حق سؤال مى شود ، اگر معترف و معتقد به آن بوده رستگار خواهد شد و نامه عملش را به دست راست او مى دهند. لذا بايد در هر زمانى امامى واجب الاطاعة وجود داشته باشد. امامى كه بدون معرفت و متابعت از او فلاح و رستگارى هرگز در قيامت براى انسان نخواهد بود و لذا در روايات مى خوانيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:من مات لا يعرف امامه مات ميتة جاهلية(614) ؛((هر كس بميرد در حالى كه امامش را نشناخته به مرگ جاهليت از دنيا رفته است .))
از آنجا كه وظيفه هر شخصى متابعت از حق و حقيقت است پس بايد در هر زمانى امام به حق و حقيقت موجود باشد تا مردم با اراده و اختيار او را به عنوان رهبر خود برگزينند و با پيروى از او از جمله اصحاب يمين گردند.
از آنجا كه((لوح محفوظ))يكى است و اختصاص به طايفه اى دون طايفه اى ديگر ندارد لذا نمى توان لفظ((امامهم))در آيه را حمل بر لوح محفوظ نمود.
و نيز ممكن نيست كه مقصود به كلمه((امام))در آيه ، كتاب هر قوم باشد زيرا آيه شامل همه انسان ها از اول خلقت تا آخر خلقت است در حالى كه اولين كتاب مشتمل بر شريعت ، كتاب نوح است و قبل از او كتابى اين چنين بر مردم نازل نشده است .
سيوطى به سندش از رسول خدا صلى الله عليه و آله در ذيل آيه فوق نقل كرده كه فرمود:يدعى كل قوم بامام زمانهم و كتاب ربهم و سنة نبيهم(615) ؛((هر قومى به امام زمانش و كتاب پروردگارش و سنت پيامبرش محشور خواهد شد.))
و نيز از ابن عباس نقل كرده كه مقصود به امام در آيه شريفه فوق امام هدايت و امام ضلالت است . (616)
كلينى از امام باقر عليه السلام نقل كرده كه فرمود:لما نزلت هذه الآية : (يوم ندعو كل اناس بامامهم ) قال المسلمون يا رسول الله ! اءلست امام الناس كلهم اجمعين ؟ قال : فقال رسول الله صلى الله عليه و آله : اءنا رسول الله الى الناس اجمعين ولكن سيكون من بعدى ائمة على الناس من الله من اهل بيتى يقومون فى الناس فيكذبون(617) ؛((زمانى كه آيه (يوم ندعو كل اناس بامامهم ) نازل شد مسلمانان عرض كردند: اى رسول خدا آيا شما امام همه مردم نيستى . حضرت فرمود: من فرستاده خدا به سوى همه مردمم ولى زود است كه بعد از من امامانى از اهل بيتم بيايند ، آنان در بين مردم قيام خواهند نمود ولى تكذيب مى شوند ...))
بشر بن غالب از امام صادق عليه السلام درباره آيهيوم ندعو ...سؤ ال كرد ، حضرت فرمود:امام دعا الى هدى فاجابوه ، و امام دعا الى ضلالة فاجابوا اليها ، هولاء فى الجنة و هولاء فى النار و هو قوله عزوجل :((فريق فى الجنة و فريق فى السعير))(618) ؛((امامى است كه مردم را به هدايت دعوت كرده و مردم نيز او را اجابت نموده اند. و امامى است كه مردم را به ضلالت دعوت كرده و او را اجابت نموده اند. آنان در بهشت و اينان در دوزخند. و اين است قول خداوند عزوجلفريق فى الجنة و فريق فى السعير).
613- سوره اسراء ، آيه 71.
614- كافى ، ج 2 ، ص 19.
615- درالمنثور ، ج 4 ، ص 194.
616- درالمنثور ، ج 4 ، ص 194.
617- كافى ، ج 1 ، ص 215.
618- بحارالانوار ، ج 44 ، ص 313؛ تفسير كنزالدقائق ، ج 5 ، ص 569.
منبع :موعود شناسی وپاسخ به شبهات
نویسنده: علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
