برخى مى گويند: احاديث دوازده خليفه دلالت بر خلافت و حكومت ظاهرى دوازده خليفه بعد از پيامبر دارد در حالى كه امامان شيعه به جز امام على و امام حسن عليه السلام حكومت ظاهرى نداشته اند.
پاسخ : اين احاديث در حقيقت دلالت بر انشا و امر و نصب الهى دارد نه اخبار و اعلام ، يعنى اين دوازده نفر از آنجا كه از شاخص هاى معنوى والايى برخوردارند لذا از جانب خداوند به ولايت و خلافت منصوبند و مردم وظيفه دارند تا با آنها بيعت نمايند.
سيد محمد تقى حكيم مى گويد:((مقصود به بقاى امر در بين آنها بقاى امامت و خلافت و به استحقاق است . يعنى آنها مستحق امامت و خلافت هستند نه اينكه هر كدام به سلطنت ظاهرى خواهند رسيد ، زيرا خليفه شرعى ، مشروعيت سلطنت خود را از خداوند مى گيرد و اين سلطنت در حدود سلطنت تشريعى است نه تكوينى ، زيرا اين نوع از سلطنت كه مقتضاى وظيفه امام به عنوان مشرع است ، و اين معنا با غصب سلطنت ظاهرى از آنها و تسلط ديگران منافاتى ندارد ...)). (675)
675- الاصول العامة للفقه المقارن ، ص 173.
منبع :موعود شناسی وپاسخ به شبهات
نویسنده: علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
