رسم مسلمانان اين بود كه از همه نوع مسائل حتى در اثناى سخنرانى حضرت پيامبر صلى الله عليه و آله سؤ ال مى كردند. اين روايت خبر از امر مهمى كه همان خلفاى بعد از پيامبر است مى دهد خلافتى كه از مسائل بسيار مهم در جامعه اسلامى است . حال سؤال اين است كه چرا كسى از اسامى اين دوازده خليفه سوالى نكرده است . آيا معقول است كه هيچ يك از مسلمانان در حجة الوداع يا بازگشت از حج به مدينه از اسامى آنها سؤ ال نكرده باشد؟ هرگز! زيرا داءب صحابه اين بود كه از جزئيات مسائل سؤ ال مى كردند اما چرا و چگونه در اين روايات اسامى آنها ذكر نشده است ؟
احتمالى كه داده مى شود اين است كه دست مخالفين اهل بيت بر اين احاديث دراز شده و نگذاشته است كه اسامى آنها به طور صريح به گوش مردم برسد گر چه مطابق آنچه قبلا بيان شد با جمع بين اين احاديث و احاديث غدير و ثقلين مى توان پى برد كه اين دوازده خليفه از عترت و اهل بيت پيامبرند و نيز اول آنها على بن ابى طالب عليه السلام است . با اين حال مطابق برخى روايات كه حموينى در((فرائد السمطين))و قندوزى در((ينابيع المودة))آورده اسامى آنها نيز از ناحيه پيامبر صلى الله عليه و آله ذكر شده است .
منبع :موعود شناسی وپاسخ به شبهات
نویسنده: علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
