احمد كاتب مى گويد:((رواياتى كه اصحاب نظريه دوازده امامى نقل مى كنند همگى از اخبار آحاد است و هيچ حجت و دليلى آنها را تاءييد نمى كند و ادعاى علم به صحت آنها نيز ممكن نيست . و در عين حال راويان آنها نيز مورد طعن واقع شده اند)). (680)
پاسخ :
1- رواياتى كه دلالت بر دوازده امام بعد از رسول خدا صلى الله عليه و آله دارد از حد تواتر فراتر رفته است . و مى دانيم كه حديث متواتر فى حد نفسه مفيد يقين است و احتياجى به بررسى سندى ندارد.
2- اصحاب و رجال شيعه همگى اين احاديث را مورد قبول قرار داده و بر عمل به آنها اتفاق كرده اند و اين خود دليل بر صحت اين روايات و اعتماد اصحاب بر صدور آنها از امام است .
شهيد صدر رحمة الله عليه مى فرمايد:((اين روايات با كثرت احتياط از جانب امامان در نقل آنها به جهت حفظ امام ، به درجه بالايى از كثرت و انتشار رسيده است . و كثرت عددى در اين روايات تنها اساس براى قبول آنها نيست بلكه اضافه بر آن مزايا و قرائنى در اينها وجود دارد كه دليل بر صحت احاديث خواهد بود ... مشاهده مى كنيم بخارى كه معاصر امام جواد و هادى و عسكرى عليهم السلام است اين حديث را نقل كرده است ، و اين نكته مهمى است . اين خود دليل بر آن است كه اين حديث از پيامبر ثابت شده است قبل از آنكه مضمون آن تحقق يافته و فكر دوازده امام به كمال برسد)). (681)
3- با ملاحظه مجموعه روايات ، به تعداد بى شمارى از احاديث صحيح السند بر مى خوريم كه اگر به حد تواتر نباشد لااقل در حد استفاضه است . (682) خصوصا آنكه كلينى در قبول روايات منهج روش خاصى را دنبال مى كرده است . او به رواياتى اخذ مى كرده كه قطع يا اطمينان به صدور آنها از معصومين داشت است . خبر صحيح نزد كلينى و ديگران از قدما خبرى بوده كه قرائن داخلى و خارجى آن را تاءييد مى كرده است و اعتماد آنها بر وثاقت اشخاص نبوده است ، بلكه وثاقت تنها راهى براى صحت صدور روايت نزد او بوده است . از جمله قرائن نزد او بر قبول خبر ، وجود حديث در بسيارى از اصول چهارصد گانه حديثى بوده كه در عصر امامان تاءليف شده است ، و يا آنكه حديث در كتاب معروفى بوده كه مورد تاءييد بزرگان از اصحاب قرار گرفته است .
و از جمله قرائن خارجى وجود حديث در كتاب هايى بوده كه بر امامان عرضه شده و آن حضرات مولفين آنها را تمجيد نموده اند ، همانند كتاب سليم كه مورد تمجيد امام صادق عليه السلام قرار گرفته است .
ونيز از جمله قرائن آن است كه حديث از كتاب هايى اخذ شده كه نزد متقدمين مورد وثوق و اعتماد بوده است ، شيخ كلينى اين گونه روايات را هم مورد توجه قرار داده و قبول كرده است ، و تنها به رواياتى كه راويانش ثقه اند توجه نداشته است بلكه اين قسم از روايات بخشى از احاديث او را تشكيل داده است .
4- كاتب در تضعيف برخى روايات به تضعيفات ابن الغضائرى استناد كرده با آنكه اصل كتابش به اثبات نرسيده و نيز تضعيفاتش مورد قبول علما قرار نگرفته است . و نيز برخى را همچون على بن ابراهيم و سهل بن زياد تضعيف كرده كه در جاى خود توثيق شده اند.
680- برگرفته از ايميلى كه بر سايت جمكران فرستاده است .
681- بحث حول المهدى عليه السلام ، ص 65 و 66.
682- ر.ك : اصول كافى .
منبع :موعود شناسی وپاسخ به شبهات
نویسنده: علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
