برخى در استدلال بر عدم امكان تشرف به ملاقات حضرت مهدى عليه السلام در عصر غيبت به توقيع حضرت به على بن محمد سمرى تمسك كرده اند. زيرا در ذيل آن چنين آمده است :الا فمن ادعى المشاهدة قبل خروج السفيانى و الصيحة فهو كذاب مفتر ...(961) ؛((آگاه باش پس هر كس قبل از خروج سفيانى و صيحه ، ادعاى مشاهده كند پس او بسيار دروغگو و تهمت زننده است)).
پاسخ :
1- كسى اطلاق اين روايت را قبول نكرده و لذا جماعت بسيارى از علما و صلحا قضيه تشرف خود را بر ديگران نقل كرده اند.
2- در توقيع ، ادعاى مشاهده تكذيب شده و مشاهده عبارت است از ديدن با شناخت (962) ، در حالى كه مى دانيم : غالب ديدارها ، با شناخت در مرحله اول همراه نبوده است .
3- ممكن است كه مقصود از ادعاى مشاهده خصوصا با وجود مدعيان دروغين نيابت و سفارت در عصر صدور اين روايت ، ادعاى مشاهده و رويت و ملاقات با حضرت به عنوان نايب خاص باشد ، كه حضرت به طور اكيد در عصر غيبت كبرا نيابت خاص را نفى مى كند خصوصا به قرينه آنكه در توقيع شريف آمده است :
((و زود است كه در ميان شيعيانم كسانى پيدا شوند كه ادعاى مشاهده نمايند ...)).
4- شيخ طوسى رحمة الله عليه با آنكه اين توقيع را نقل كرده ولى خودش به عموم آن عمل نكرده و قائل به امكان رويت براى افراد صالح امت است .
5- ممكن است كه مراد از مشاهده ديدارى باشد كه بر آن آثار مترتب گردد. و در حقيقت حضرت در صدد آن است كه ترتب اثر را از اين ملاقات ها و سخن هايى كه در آنها بوده بر طرف نمايد.
6- همان گونه كه در روايتى مى خوانيم :((اگر پنجاه نفر نزد تو قسم بر ضد كسى خوردند ولى آن شخص خلاف آن را گفت او را تصدق كرده و آن پنجاه نفر را تكذيب كن))اين به معناى عدم ترتب اثر بر قسم پنجاه نفر است .
6- روايت بر فرض صحت سند ، مفيد ظن است ، در حالى كه قضاياى تشرفات به حدى است كه انسان را به يقين مى رساند.
7- ممكن است كه مقصود از مشاهده در توقيع شريف ادعاى مشاهده اختيارى باشد ، به اين معنا كه رويت در عصر غيبت كبرا اختيارى نيست بلكه هر كس را كه ما صلاح دانستيم او را به شرف لقاى خود مفتخر مى سازيم .
8- توقيع ، خبر مرسل است و لذا از حيث سند ضعيف مى باشد.
961- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 151.
962- مفردات راغب ، ص 267.
منبع :کتاب موعود شناسی و پاسخ به شبهات
نویسنده :علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
