در مورد سوال فوق سه احتمال وجود دارد:
1- منجى و رهبر جهانى همان عيسى بن مريم است و منظور از مهدى نيز اوست .
2- منجى و رهبر مهدى موعود اسلامى است كه از او به مسيح نيز تعبير شده است .
3- منجى و رهبر حضرت مهدى است كه حضرت عيسى نيز از جانب خداوند به مساعدت او مى شتابد.
ادله احتمال اول
1- لفظ مسيح كه مقصود از آن نجات بخش و منجى است لقب حضرت عيسى عليه السلام مى باشد .
2- در برخى از اناجيل و روايات اسلامى به طول عمر حضرت مسيح در آخرالزمان اشاره شده است . (1204)
3- در برخى از روايات آمده :و لا مهدى الا عيسى بن مريم؛((و مهدى به جز عيسى بن مريم نيست .))
پاسخ :
اولا : نامگذارى حضرت عيسى عليه السلام به مسيح بر استقلال او در برپايى حكومت عدل جهانى دلالت ندارد ، زيرا نام((مسيح))را برخى از كاتبان اناجيل بر حضرت مسيح اطلاق نمودند و قرآن نيز به جهت شهرت آن بر آن حضرت اطلاق كرده است . و ديگر اينكه كافى است در لقب دادن حضرت عيسى به سيح به جهت آنكه در تاسيس حكومت عدل جهانى مشاركت دارد.
ثانيا : توافق اسلام و مسيحيت در بازگشت حضرت عيسى عليه السلام در آخرالزمان و طول عمر او دلالت بر ستقلال ايشان در تشكيل حكومت و رهبرى ندارد.
ثالثا : در مورد حديثو لا مهدى الا عيسى بن مريمكه ابن ماجه آن را در سنن خود نقل كرده اشكالاتى وجود دارد:
الف : اين حديث معارض با روايات متواترى است كه مهدى را از ذريه رسول خدا صلى الله عليه و آله معرفى كرده است .
ب : اين روايت از منفردات محمد بن خالد جندى است و تنها اوست كه آن را نقل كرده است در حالى كه او كسى است كه به تعبير آبرى ، نزد اهل سنت معروف نيست .
و به تعبير حاكم نيشابورى مجهول بوده و نقل حديثش به جهت تعجب است . (1205) لذا قرطبى مى گويد:((احاديث نبوى كه دلالت بر خروج مهدى عليه السلام از عترت پيامبر صلى الله عليه و آله و از اولاد فاطمه عليه السلام دارد اصحّ از اين حديث است و حكم ، مطابق آن احاديث است)). (1206)
ابو نعيم اصفهانى نيز حديث را غريب مى داند. (1207)
دليل احتمال دوم
مسيح در لغت گر چه به معناى مسح شده است ولى اين كلمه لقب كسى قرار گرفته كه از جانب خداوند مسح شده و قابليت براى نجات عالم را دارد و مطابق روايات اين قابليت تنها براى حضرت مهدى عليه السلام است .
پاسخ :
اولا : لقب دادن حضرت مهدى عليه السلام به مسيح به معنايى كه ذكر شده گر چه امر معقولى است ولى در وايات به آن اشاره نشده است .
ثانيا : از مجموعه احاديث استفاده مى شود كه حضرت مسيح با تشريك مساعى با حضرت مهدى عليه السلام امر حكومت جهانى را به پيش خواهند برد.
ادله احتمال سوم
از مجموعه قرائن و ادله به دست مى آيد كه حكومت جهانى با رهبرى حضرت مهدى عليه السلام و تشريك مساعى حضرت عيسى عليه السلام بر پا خواهد شد زيرا:
1- امام مهدى عليه السلام وارث طرح كامل حكومت عدل جهانى توحيدى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله است .
2- در روايات اسلامى آمده است كه حضرت عيسى از امامت جماعت بر مسلمين امتناع كرده و امام مهدى عليه السلام را به عنوان امامت معرفى مى كند.
3- حكمت اقتضا مى كند كه رهبر حكومت جهانى از امت اسلام باشد.
4- در عبارات اناجيل آمده است كه حضرت عيسى به كمك شخصى به نام((فرزند انسان))از آسمان فرود آمده و با مساعدت او اين حكومت بر پا خواهد شد .
1204- انجيل متى ، 28/19-20.
1205- المنار المنيف ، ص 129.
1206- التذكرة ، ج 2 ، ص 299.
1207- حلية الاولياء ، ج 9 ، ص 161.
منبع : کتاب موعود شناسی و پاسخ به شبهات
نویسنده : علی اصغر رضوانی
