پيش از آغاز جنگ صفّين لشگريان معاويه زودتر وارد صحراى صفّين شدند، و رودخانه بزرگ فرات را محاصره كردند تا امام على عليه السلام را در محاصره اقتصادى قرار دهند، برخى از سياستمداران ، معاويه را از محاصره آب نهى كردند و گفتند: على كسى نيست كه تشنه بماند. امّا معاويه در غرور خود باقى بود.
وقتى سپاه حضرت اميرالمؤ منين على عليه السلام وارد صحراى صفّين شد، آن حضرت خط شكنانى را به فرماندهى امام مجتبى عليه السلام آماده ساخت
و اين سخنرانى را ايراد فرمود:
قَدِ استَطعَمُوكُمُ القِتَالَ، فَاءَقرُّوا عَلَى مَذَلَّةٍ، وَتَاءخِيرِ مَحَلَّةٍ؛ اءَورَوُّوا السُّيُوفَ مِنَ الدِّمَاءِ تَر وَوا مِنَ المَاِء.
فَالمَوتُ فِى حَيَاتِكُم مَقهُورِينَ، وَالحَيَاةُ فِى مَوتِكُم قَاهِرِينَ. اءَلاَ وَإِنَّ مُعَاوِيَةَ قَادَ لُمَةً مِنَ الغُوَاةِ، وَعَمَّسَ عَلَيهِمُ الخَبَرَ، حَتَّى جَعَلُوا نُحُورَهُم اءَغرَاضَ المَنِيَّةِ.(93)
فرمان خط شكستن و آزاد كردن آب فرات
شاميان با بستن آب شما را به پيكار دعوت كردند.
اكنون بر سر دو راهى قرار داريد، يا به ذّلت و خوارى بر جاى خود بنشينيد، و يا شمشيرها را از خون آنها سيراب سازيد تا از آب سيراب شويد، پس بدانيد كه مرگ در زندگى توام با شكست ، و زندگى جاويدان در مرگ پيروزمندانه شماست .
آگاه باشيد! معاويه گروهى از گمراهان را همراه آورده و حقيقت را از آنان مى پوشاند، تا كوركورانه گلوهاشان را آماج تير و شمشير كنند. ( 94)
سربازان امام على عليه السلام در همان حملات آغازين آب را آزاد كردند،
وقتى فرات از محاصره لشگريان معاويه خارج شد، برخى پيشنهاد دادند كه آب را برروى معاويه همانند آنان ببنديم .
حضرت اميرالمؤ منين على عليه السلام پاسخ داد :
نه ، ما براى آب نمى جنگيم ، آب را آزاد بگذاريد، تا هر دو سپاه از آن استفاده كنند، كه تنها تيزى شمشيرهاى شما، براى آنان كافى است .
با اين حركت پيامبر گونه امام على عليه السلام ، بسيارى هدايت شدند، و از لشگرگاه معاويه فرار كرده به اردوگاه حضرت اميرالمؤ منين على عليه السلام پيوستند.(95)
________________________________________
92- كامل بهائى ص 251، و ناسخ اميرالمؤ منين عليه السلام ج 3
93- اسناد و مدارك اين خطبه به شرح زير است :
- كتاب صفين ص 201 و 208 : نصربن مزاحم (متوفاى 212 ه)
- شرح نهج البلاغه ج 3 ص 325 : ابن ابى الحديد (متوفاى 656 ه)
- منهاج البراعة ج 1 ص 264 : ابن راوندى (متوفاى 573 ه)
- مروج الذهب ج 2 ص 377 : مسعودى (متوفاى 346 ه)
- بحارالانوار ج 32 ص 442 ح 394-387 : مجلسى (متوفاى 1110ه)
94- خطبه 51 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤ لّف
95- كتاب صفّين ، ابن مزاحم ، و شرح ابن ابى الحديد ج 1 ص 329
