((41- حكم بن مستورد از حضرت على بن الحسين (عليه السلام ) روايت كرده كه فرمود: از جمله اسباب زندگى مردم كه بدان احتياج دارند و خدا آنرا (براى رفع احتياج آنان ) خلق فرموده همان دريائى است كه خداى عزوجل آن را در ميان آسمان و زمين خلق كرده ، و همانا خداوند در آن دريا مجارى خورشيد و ماه و ستارگان و اختران را روى اندازه اى مقرر داشته و همه را بر روى فلك تقدير كرده ، و بر آن فلك فرشته اى را گماشته كه همراهش هفتاد هزار فرشته اند و آنها فلك را مى چرخانند و با چرخاندن آن خورشيد و ماه و اختران و كواكب مى چرخند و در منزلگاههائى كه خداى عزوجل براى آنها در شب و روزشان مقدر فرموده وارد مى شوند، و چون گناهان بندگان بسيار شد و خداى تعالى اراده فرمود آن مردم (گنهكار) را بوسيله نشانه اى از نشانه هاى خويش مورد عتاب و نكوهش خويش قرارشان دهد بدان فرشته گماشته بر فلك دستور دهد كه آن فلكى را كه در آن مجارى خورشيد و ماه و نجوم و كواكب است از جاى خود حركت دهد آن فرشته نيز بدان هفتادهزار فرشته دستور دهد كه آنرا از مجارى خود حركت دهند، آنها نيز چنان كنند و خورشيد در آن دريائى افتد كه در آن فلك جريان داشت ، پس نورش گرفته شود و رنگش دگرگون شود، پس چون خداى عزوجل خواهد كه نشانه اش بزرگ شود خورشيد در آن دريا فرو رود بدان مقدار كه خواهد خلق خود را بدان نشانه بترساند، و اين در همان وقتى است كه خورشيد بگيرد، و به همين نحو درباره ماه انجام دهد.
و چون خداوند بخواهد كه آن را روشن گرداند و به مجراى نخستين باز گرداند به فرشته گماشته بر فلك امر كند كه فلك را به مجراى خود باز گرداند و او نيز چنان كند پس خورشيد به مجراى اصلى خود باز گردد و چون از آب بيرون آيد تيره و گرفته رنگ باشد، و هم چنين است ماه .
راوى گويد: سپس امام سجاد عليه السلام فرمود: همانا كسى از اين دو نشانه نترسد و از آنها نهراسد جز آنكس كه از شيعيان ما باشد، و هر گاه چنين شد به خداى عزوجل پناه ببريد و به سوى او باز گرديد (و توبه كنيد).
توضيح :
در اين حديث از نظر اينكه امام (عليه السلام ) فلك را بصورت مفرد ذكر كرده و جريان خورشيد و ماه و ستارگان در آن فرض شده يك معجزه علمى است كه پس از قرنها كه مردم گرفتار هيئت بطلميوسى بودند و خرق و التيام را در افلاك محال مى دانستند با تحقيقات جديد نظريه آنها مردود و اشتباه شناخته شد و اين حديث نيز نظريه جديد را بطور وضوح تاييد مى كند، چنانچه علامه شهرستانى در كتاب الهيئة و الاسلام (ص 63) در معناى حديث ذكر كرده و از نظر خسوف و كسوف معمولى باشد كه در اثر حائل شدن ماه و زمين اتفاق ميافتد و آن نشانه اى است از عذاب الهى چنانچه در روز عاشورا بدون اين مقدمات خورشيد گرفت ، يا در اخبار است كه يكى از نشانه هاى ظهور حضرت قائم (عليه السلام ) گرفتن آفتاب و ماه است . ))
حَدِيثُ الْبَحْرِ مَعَ الشَّمْسِ
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مَعْرُوفِ بْنِ خَرَّبُوذَ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ الْمُسْتَوْرِدِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع قَالَ إِنَّ مِنَ الْأَقْوَاتِ الَّتِى قَدَّرَهَا اللَّهُ لِلنَّاسِ مِمَّا يَحْتَاجُونَ إِلَيْهِ الْبَحْرَ الَّذِى خَلَقَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ قَالَ وَ إِنَّ اللَّهَ قَدْ قَدَّرَ فِيهَا مَجَارِيَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ النُّجُومِ وَ الْكَوَاكِبِ وَ قَدَّرَ ذَلِكَ كُلَّهُ عَلَى الْفَلَكِ ثُمَّ وَكَّلَ بِالْفَلَكِ مَلَكاً وَ مَعَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ فَهُمْ يُدِيرُونَ الْفَلَكَ فَإِذَا أَدَارُوهُ دَارَتِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ النُّجُومُ وَ الْكَوَاكِبُ مَعَهُ فَنَزَلَتْ فِى مَنَازِلِهَا الَّتِى قَدَّرَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهَا لِيَوْمِهَا وَ لَيْلَتِهَا فَإِذَا كَثُرَتْ ذُنُوبُ الْعِبَادِ وَ أَرَادَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْ يَسْتَعْتِبَهُمْ بِآيَةٍ مِنْ آيَاتِهِ أَمَرَ الْمَلَكَ الْمُوَكَّلَ بِالْفَلَكِ أَنْ يُزِيلَ الْفَلَكَ الَّذِى عَلَيْهِ مَجَارِى الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ النُّجُومِ وَ الْكَوَاكِبِ فَيَأْمُرُ الْمَلَكُ أُولَئِكَ السَّبْعِينَ أَلْفَ مَلَكٍ أَنْ يُزِيلُوهُ عَنْ مَجَارِيهِ قَالَ فَيُزِيلُونَهُ فَتَصِيرُ الشَّمْسُ فِى ذَلِكَ الْبَحْرِ الَّذِى يَجْرِى فِى الْفَلَكِ قَالَ فَيَطْمِسُ ضَوْؤُهَا وَ يَتَغَيَّرُ لَوْنُهَا فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُعَظِّمَ الْآيَةَ طَمَسَتِ الشَّمْسُ فِى الْبَحْرِ عَلَى مَا يُحِبُّ اللَّهُ أَنْ يُخَوِّفَ خَلْقَهُ بِالْآيَةِ قَالَ وَ ذَلِكَ عِنْدَ انْكِسَافِ الشَّمْسِ قَالَ وَ كَذَلِكَ يَفْعَلُ بِالْقَمَرِ قَالَ فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يُجَلِّيَهَا أَوْ يَرُدَّهَا إِلَى مَجْرَاهَا أَمَرَ الْمَلَكَ الْمُوَكَّلَ بِالْفَلَكِ أَنْ يَرُدَّ الْفَلَكَ إِلَى مَجْرَاهُ فَيَرُدُّ الْفَلَكَ فَتَرْجِعُ الشَّمْسُ إِلَى مَجْرَاهَا قَالَ فَتَخْرُجُ مِنَ الْمَاءِ وَ هِيَ كَدِرَةٌ قَالَ وَ الْقَمَرُ مِثْلُ ذَلِكَ قَالَ ثُمَّ قَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع أَمَا إِنَّهُ لَا يَفْزَعُ لَهُمَا وَ لَا يَرْهَبُ بِهَاتَيْنِ الْآيَتَيْنِ إِلَّا مَنْ كَانَ مِنْ شِيعَتِنَا فَإِذَا كَانَ كَذَلِكَ فَافْزَعُوا إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ ارْجِعُوا إِلَيْهِ
