بَابُ التَّسْبِيحِ وَ التَّهْلِيلِ وَ التَّكْبِيرِ
1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ أَبـِيـهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ أَبِي أَيُّوبَ الْخـَزَّازِ جـَمـِيـعـاً عـَنْ أَبـِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ جَاءَ الْفُقَرَاءُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالُوا يَا رَسـُولَ اللَّهِ إِنَّ الْأَغـْنِيَاءَ لَهُمْ مَا يُعْتِقُونَ وَ لَيْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مَا يَحُجُّونَ وَ لَيْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مـَا يَتَصَدَّقُونَ وَ لَيْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مَا يُجَاهِدُونَ وَ لَيْسَ لَنَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ كَبَّرَ اللَّهَ عـَزَّ وَ جـَلَّ مـِائَةَ مـَرَّةٍ كـَانَ أَفـْضـَلَ مِنْ عِتْقِ مِائَةِ رَقَبَةٍ وَ مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ مِنْ سِيَاقِ مِائَةِ بَدَنَةٍ وَ مَنْ حَمِدَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ مِنْ حُمْلَانِ مِائَةِ فَرَسٍ فِي سـَبـِيـلِ اللَّهِ بـِسـُرُجـِهـَا وَ لُجـُمِهَا وَ رُكُبِهَا وَ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ النَّاسِ عـَمـَلًا ذَلِكَ الْيـَوْمَ إِلَّا مـَنْ زَادَ قـَالَ فـَبـَلَغَ ذَلِكَ الْأَغـْنـِيـَاءَ فـَصـَنـَعُوهُ قَالَ فَعَادَ الْفـُقـَرَاءُ إِلَى النَّبـِيِّ ص فَقَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ بَلَغَ الْأَغْنِيَاءَ مَا قُلْتَ فَصَنَعُوهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 267 رواية : 1
ترجمه :
1- هـشـام بن سالم و اءبى ابوب خزاز هر دو از حضرت صادق (ع ) حديث كنند كه فرمود: فـقـرا و مـسـتـمـنـدان خـدمـت رسـول خـدا (ص ) آمـدنـد و عـرضـكـردنـد: اى رسـول خـدا (ص )، هـمـانـا اغـنـيـاء و تـوانـگـران (آن انـدازه مـال ) دارنـد كـه بـنده آزاد كنند و ما نداريم ؟ (و همچنين ) دارند كه حج كنند و ما نداريم ، و (نـيـز) دارنـد چـيـزيكه صدقه دهند و ما نداريم (و هم ) دارند كه چيزى بدان جهاد كنند و ما نـداريـم (و در نـتـيـجـه مـا بـواسـطـه نـدارى از ثـواب ايـن اعـمـال مـحـروم و بـى بـهره هستيم ؟) پس رسول خدا (ص ) (در پاسخشان ) فرمود: هر كه صـد بـار (((اللّه كـبـر))) بـگـويـد بهتر است از آزاد كردن صد بنده ، و هر كه صد بار (((سبحان الله ))) بگويد بهتر است از راندن صد شتر (براى قربانى كردن در حج ) و هر كه خدا را صد بار حمد گويد بهتر است از فرستادن صد اسب با زين و لجام و سوار آن در راه خدا (براى جهاد) و هر كه صدبار بگويد: (((لا اله الا الله ))) در آن روز از نظر عـمل بهترين مردم است مگر (از) كسيكه زيادتر گفته باشد، (حضرت صادق (ع )) فرمود: ايـن خـبر بگوش اغنياء رسيد آنها (آنچه پيغمبر (ص ) فرموده بود) بكار بستند، فرمود: پـس فـقـراء دوبـاره نـزد رسـول خـدا (ص ) بـاز گـشـتـنـد و عـرضـكـردنـد: اى رسـول خـدا (ص ) آنـچه فرموديد بگوش اغنياء رسيد و آنان (نيز) بكار بستند (اما اكنون هر دو ثواب را دريافت كنند؟) فرمود: اين فضل خدا است بهر كه خواهد دهد.
توضيح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: ظاهر اين حديث آنست كه فقرا در فضيلت باغنياء نرسند با اينكه ثـواب فـقـر و صـبـر آنها بر فقر بسيار بزرگ است چنانچه در اخبار زيادى گذشت ، و اخـبـارى نيز بود كه دلالت داشت بر انيكه هر كه كار خيرى را آرزو كند و برايش فراهم نـگـردد خـداى كـريـم ثـواب آنـرا بـاو عطا فرمايد، و شايد آن حضرت (ص ) اين مژده را بـآنـان نـداده تـا اجرشان زيادتر باشد، يا مى خواسته است آنها را ادب كند كه آنچه را بوى حسد و راضى نبودن بقضا و تقديرات خدا مى دهد واگذارند.
2- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ رِبْعِيٍّ عَنْ فـُضـَيـْلٍ عـَنْ أَحـَدِهِمَا ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ أَكْثِرُوا مِنَ التَّهْلِيلِ وَ التَّكْبِيرِ فَإِنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ التَّهْلِيلِ وَ التَّكْبِيرِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 268 رواية : 2
ترجمه :
2- فضيل از يكى از دو امام باقر و يا صادق عليهما السلام حديث كند كه فرمود: شنيدم از آنحضرت كه مى فرمود: (((لا اله الا الله ))) و (((اللّه كبر))) بسيار بگوييد، زيرا چيزى نزد خداى عزوجل محبوبتر از گفتن لا اله الا الله ، و اللّه كبر نيست .
3- عـَلِيٌّ عـَنْ أَبـِيـهِ عـَنِ النَّوْفـَلِيِّ عـَنِ السَّكـُونـِيِّ عـَنْ أَبـِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمـُؤْمـِنِينَ ع التَّسْبِيحُ نِصْفُ الْمِيزَانِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ يَمْلَأُ الْمِيزَانَ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ يَمْلَأُ مَا بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 268 رواية : 3
ترجمه :
3- حـضرت صادق (ع ) فرمود: اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: (((سبحان الله ))) گفتن نـيـمـى از مـيـزان اعـمـال اسـت (كـه آنرا پر كند) و (((الحمدلله ))) همه ميزان را پر كند، و (((اللّه كبر))) ميان آسمان زمين را پر كند.
شــرح :
فـيـض (ره ) گـويـد: شـايـد سـرش ايـن بـاشـد كه براى خداى سبحان صفات ثبوتى و جـمـالى و صـفـات سـلبى جلالى است ، و هر گاه بنده اى هر دوى آنها را آورد ميزانش پر شـود، امـا تـسـبـيح چون فقط از صفات سلبى جلالى است نيمى از ميزان پر گردد، ولى حـمـد گـفـتـن هـر دو را شامل گردد، هم از صفات ثبوتى جمالى است و هم از صفات سلبى جلالى پس از اين نظر حمد خدا گفتن همه ميزان را پر كند، ولى باز هم تسبيح و تمحيد از مـيـزان بـنـده نگذرند، زيرا آندو باندازه فهم و دانش و معرفت آن بنده درباره صفات خدا اسـت ، ولى گـفـتـن (((اللّه كـبـر))) چـون يـك بـرتـرى دادن مـجـلسـى اسـت كـه تـنـهـا با جـمال دانستن آنچه خداوند بر آن برترى دارد در اين باره كافى است ، پس آن ميان زمين و آسمان را پر كند.
4- مـُحـَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ عَطِيَّةَ عَنْ ضـُرَيـْسٍ الْكـُنـَاسِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ ص بِرَجُلٍ يَغْرِسُ غَرْساً فِي حَائِطٍ لَهُ فَوَقَفَ لَهُ وَ قَالَ أَ لَا أَدُلُّكَ عَلَى غَرْسٍ أَثْبَتَ أَصْلًا وَ أَسْرَعَ إِينَاعاً وَ أَطْيَبَ ثَمَراً وَ أَبـْقـَى قـَالَ بَلَى فَدُلَّنِي يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَيْتَ فَقُلْ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحـَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ فَإِنَّ لَكَ إِنْ قُلْتَهُ بِكُلِّ تَسْبِيحَةٍ عَشْرَ شـَجـَرَاتٍ فِي الْجَنَّةِ مِنْ أَنْوَاعِ الْفَاكِهَةِ وَ هُنَّ مِنَ الْبَاقِيَاتِ الصَّالِحَاتِ قَالَ فَقَالَ الرَّجُلُ فـَإِنِّي أُشـْهِدُكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَّ حَائِطِي هَذَا صَدَقَةٌ مَقْبُوضَةٌ عَلَى فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِينَ أَهْلِ الصَّدَقـَةِ فـَأَنـْزَلَ اللَّهُ عـَزَّ وَ جـَلَّ آيـَاتٍ مـِنَ الْقـُرْآنِ فـَأَمّ ا مـَنْ أَعـْطـى وَ اتَّقـى وَ صـَدَّقـَ بِالْحُسْنى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى
اصول كافى جلد 4 صفحه : 268 رواية : 4
ترجمه :
4- حـضـرت بـاقـر (ع ) فرمود: رسول خدا (ص ) بمردى گذر كرد كه در باغش درخت مى كـاشـت پـس آن حـضرت (ص ) نزدش ايستاد و فرمود: تو را راهنمائى نكنم بركشت درختى كه ريشه اش پا برجاتر و ميوه هايش زودرس تر و بهتر و پاينده تر باشد؟ عرضكرد: چرا مرا رهنمائى فرما اى رسول خدا، فرمود: چون بامداد كنى و شام كنى بگو: (((سبحان اللّه و الحـمـدلله و لا اله الا اللّه و اللّه كـبـر))) زيـرا اگـر آنـرا بـگـوئى بـشـمـاره هر تسبيحه اى (يعنى هر يك مرتبه ) ده درخت در بهشت دارى (كه هر درختى از آنها يك نوع ) از انـواع مـيـوه هـا (مـى دهـد) و آنها را از كارهاى شايسته و پاينده است . امام محمد باقر عليه السلام فرمود: پس آن مرد گفت : پس من شما را گواه گرفتم كه اين باغ من صدقه قبض شـده وقـف اسـت بـر فـقـراى از مـسـلمـانـان كـه مـسـتـحـق صـدقـه بـاشـنـد، پـس خـداى عزوجل آياتى از قرآن را نازل كرد: (((پس اما آنكه بخشيد و پرهيزكارى كرد، و تصديق بـه نـكـوكـارى كـرد، زود اسـت كـه راهـنـمـويـش بـسـوى گـشـايـش شـويـم ))) (سـوره ليل آيه هاى 5 76).
5- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَيْرُ الْعِبَادَةِ قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ
اصول كافى جلد 4 صفحه : 269 رواية : 5
ترجمه :
5- حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: رسول خدا (ص ) فرمود: بهترين عبادت گفتن ، لا اله الا اللّه است .
