بَابُ جِهَاتِ عُلُومِ الْأَئِمّةِ ع
1- مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمّدٍ عَنْ مُحَمّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عَمّهِ حَمْزَةَ بْنِ بَزِيعٍ عَنْ عَلِيٍّ السّائِيّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوّلِ مُوسَى ع قَالَ قَالَ مَبْلَغُ عِلْمِنَا عَلَى ثَلَاثَةِ وُجُوهٍ مَاضٍ وَ غَابِرٍ وَ حَادِثٍ فَأَمّا الْمَاضِي فَمُفَسّرٌ وَ أَمّا الْغَابِرُ فَمَزْبُورٌ وَ أَمّا الْحَادِثُ فَقَذْفٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ وَ هُوَ أَفْضَلُ عِلْمِنَا وَ لَا نَبِيّ بَعْدَ نَبِيّنَا
**اصول كافى جلد 1 صفحه: 393 رواية: 1 ***
ترجمه :
موسى بن جعفر(ع) فرمود: علم ما بسه جهت رسائى دارد: گذشته و آينده و پديد شونده اما گذشته براى ما تفسير شده است (يعنى اخبار گذشته را پيغمبر براى ما توضيح داده است) و اما آينده (دو جامعه و مصحفى كه نزد ماست) نوشته شده و اما پديد شونده از راه الهام بدل و تأثر در گوش باشد (كه هر روز و هر ساعت مخصوصا شبهاى جمعه و قدر براى ما حاصل آيد) و آن بهترين دانش ماست، (زيرا مخصوص بما و از اسرار امامت است ولى با وجود همه اين علوم كه ما داريم پيغمبر نيستيم) و پيغمبرى بعد از پيغمبر ما نيست.
2- مُحَمّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي زَاهِرٍ عَنْ عَلِيّ بْنِ مُوسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع قَالَ قُلْتُ أَخْبِرْنِي عَنْ عِلْمِ عَالِمِكُمْ قَالَ وِرَاثَةٌ مِنْ رَسُولِ اللّهِ ص وَ مِنْ عَلِيٍّ ع قَالَ قُلْتُ إِنّا نَتَحَدّثُ أَنّهُ يُقْذَفُ فِي قُلُوبِكُمْ وَ يُنْكَتُ فِي آذَانِكُمْ قَالَ أَوْ ذَاكَ
**اصول كافى جلد 1 صفحه: 394 رواية: 2 ***
ترجمه :
حارث بن مغيرة گويد: بامام صادق(ع) عرض كردم، از علم عالم خود (يعنى امام از شما خانواده) بمن خبر دهيد، فرمود: از رسولخدا صلى الله عليه و آله و از على (ع) بارث رسيده است. عرض كردم: بما گزارش مىدهند كه علم بدل شما الهام مىشود و در گوش شما وارد مىگردد، فرمود: گاهى هم چنين است.
3- عَلِيّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَمّنْ حَدّثَهُ عَنِ الْمُفَضّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع رُوّينَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّهِ ع أَنّهُ قَالَ إِنّ عِلْمَنَا غَابِرٌ وَ مَزْبُورٌ وَ نَكْتٌ فِي الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِي الْأَسْمَاعِ فَقَالَ أَمّا الْغَابِرُ فَمَا تَقَدّمَ مِنْ عِلْمِنَا وَ أَمّا الْمَزْبُورُ فَمَا يَأْتِينَا وَ أَمّا النّكْتُ فِي الْقُلُوبِ فَإِلْهَامٌ وَ أَمّا النّقْرُ فِي الْأَسْمَاعِ فَأَمْرُ الْمَلَكِ
**اصول كافى جلد 1 صفحه: 394 رواية: 3 ***
ترجمه :
مفضل بن عمر گويد بحضرت ابوالحسن عليه السلام عرض كردم: براى ما از امام صادق عليه السلام روايت كرده اند كه فرموده است: همانا علم ما يا مربوط به گذشته است و يا نوشته شده و يا وارد شدن در دل و تأثير در گوش. فرمود: اما گذشته مربوط بامور پيشين است كه مى دانيم و اما نوشته شده مربوط به آينده است و اما وارد شدن بدل الهامست و اما تأثير در گوش امر فرشته است.
توضيح در كتاب بصائر الدرجات بعد از ذكر اين خبر گويد: زراره مثل اين خبر را از امام صادق عليه السلام روايت كرده، گويد بحضرت عرض كردم: امام كه شخص گوينده را نمى بيند چگونه مى فهمد كه آن امر از فرشته است و از شيطان نيست؟ فرمود: آرامش و سكونى بر امام القا شود كه بفهمد از جانب فرشته است و اگر از جانب شيطان باشد هراسى عارضش شود، علاوه بر آنكه اى زراره شيطان متعرض صاحب امر امامت نگردد. مرآت العقول -.
