امام صادق (ع ) فرمود:
خدا ترسى ، نتيجه دانش ودانش ، شعاع معرفت وقلب ايمان است . كسى كه خشيت الهى نداشته باشد، عالم نيست ؛ اگر چه موى باريك را به متشابهات علم ، دو نيم كند (و در علم سرآمد باشد).
خداى تعالى مى فرمايد: (جز اين نيست كه دانشمندان وعالمان از خداوند خشيت دارند).
آفت دانشمندان ده چيز است :
1 طمع كه خوارى در پى دارد؛
2 بخل در علم ومال ؛
3 ريا؛
4 تعصب در راءى ؛
5 علاقه به ستايش ديگران از وى ؛
6 فرو رفتن در آنچه كه به حقيقت راهى ندارد؛
7 خود را به سختى انداختن براى زينت بخشيدن به سخن خود (وبازى با الفاظ)؛
8 بى شرمى از خدا؛
9 فخر فروشى ؛
10 عمل نكردن به آنچه كه مى داند.
حضرت عيسى (ع ) فرمود، بدبخت ترين مردم ، كسى است كه در ميان مردم به علم ، شهره باشد وبه عمل گمنام .
رسول خدا (ص ) مى فرمايد: همنشين نباشد با دعوت كننده اى كه شما را از يقين به شك ، از اخلاص به ريا، از تواضع به كبر، از خيرخواهى به بدخواهى واز زهد به دنياگرايى بخواند، بلكه به آن عالمى نزديك شويد كه شما را از كبر به فروتنى ، از ريا به اخلاص ، از شكّ به يقين ، از دنياطلبى به زهد از بدخواهى به خير خواهى ، بخواند.
آن كسى شايستگى موعظه خلق را دارد كه با صداقت ، از اين مراحل گذشته باشد وعيوب سخن گفتن را بشناسد ودرست را از نادرست تشخيص دهد وبه بيمارى هاى دل ها وفتنه ها وهواى نفس آشنايى داشته باشد.
حضرت على (ع ) فرمود: همچون طبيب مهربانى باش كه دارو را در جايى كه سود رساند، بنهد.
الباب الخامس والسّتّون : (فى الخشية )
قال الصّادق عليه السّلام :
الخشية ميراث العلم [وميزانه ]، والعلم شعاع المعرفة وقلب الايمان ، ومن حرم الخشية لا يكون عالما وان شقّ الشّعر بمتشابهات العلم .
قال اللّه تعالى : (انّما يخشى اللّه من عباده العلماء).(55)
وآفة العلماء عشرة اشياء: الطّمع ، والبخل ، والرّياء، والعصبيّة ، وحبّ المدح ، والخوض فيما لم يصلوا الى حقيقته ، والتّكلّف فى تزيين الكلام بزوائد الالفاظ، وقلّة الحياء من اللّه ، والافتخار، وترك العمل بما علموا.
قال عيسى عليه السّلام : اشقى النّاس من هو معروف عند النّاس بعلمه مجهول بعمله .
وقال النّبىّ صلّى اللّه عليه وآله : لا تجلسوا عند كلّ داع يدعوكم من اليقين الى الشّكّ، ومن الاخلاص الى الرّياء، ومن التّواضع الى الكبر، ومن النّصيحة الى العداوة ، ومن الزّهد الى الرّغبة . وتقرّبوا الى عالم يدعوكم من الكبر الى التّواضع ، ومن الرّياء الى الاخلاص ، ومن الشّكّ الى اليقين ، ومن الرّغبة الى الزّهد، ومن العداوة الى النّصيحة .
ولا يصلح لموعظة الخلق الاّ من جاوز هذه الافات بصدقه واشرف على عيوب الكلام ، وعرف الصّحيح من السّقيم ، وعلل الخواطر وفتن النّفس والهوى .
قال علىّ عليه السّلام : كن كالطّيب الرّفيق الشّفيق الّذى يضع الدّواء بحيث ينفع .
