امام صادق (ع ) فرمود:
نشايد اقتدا كردن به هر كسى ، بلكه درستى اقتدا بايد بر مبناى معيارهاى الهى كه از سوى او مقرّر شده است باشد.
اقتدا به اين نيست كه انسان در اعمال وحركات ظاهرى از كسى تقليد كند يا خود را به اوليا وائمّه دين نسبت دهد.
خداى تعالى فرمود:
(آن روزى كه همه مردم را به امامشان بخوانيم ).
يعنى هر آن كس كه به صاحب حقّى اقتدا كرده باشد، رستگار است .
خداى تعالى فرمود:
(چون در صور دميده شود، نه پيوند خويشى مى ماند ونه مى توانند از يكديگر كمك بخواهند).
حضرت على (ع ) فرمود:
ارواح (در عالم ذر) سربازانى بودند. پس آن دسته كه الفت يافتند در اين جهان نيز الفت مى يابند وآن عده كه دوست نشدند، در اين جهان نيز چنان باشند.
محمّد بن حنفيه را گفتند: چه كسى تو را ادب بياموخت ؟
گفت : خداوند گوهر ادب را در من به وديعت نهاد. از آنچه كه در صاحب خردان واصحاب بصيرت نيك يافتم ، پيروى وبدان عمل كردم واز آنچه از نابخردان زشت يافتم ، خوددارى كرده ، ترك گفتم . اين روش ، مرا به گنج هاى دانش رهنمون ساخت .
وطريقتى بهتر از اقتداء [به نيكان ] براى مؤ منان زيرك نيست ؛ چه اين ، روششن ترين راه ودرست ترين مقصد است .
خداى عزّ وجلّ خطاب به عزيزترين آفريدگانش ، محمّد (ص ) فرمود:
(آنان كسانى هستند كه خداوند هدايتشان كرده ؛ پس به هدايت آنان اقتدا كن )؟
ونيز فرمايد:
(سپس بر تو وحى كرديم كه از دين ابراهيم حق گراى پيروى كن ).
بنابراين چنانچه دين خداى تعالى را مسلكى درست تر از اين (اقتدا) مى بود، خداوند پيامبران واوليايش را به سوى او مى خواند.
پيامبر (ص ) فرمود:
قلب ها را نورى است كه جز به واسطه پيروى از حق وبرگزيدن راه درست ، ظاهر نشوند وآن ، نور پيامبران است كه در قلب مؤ منان به وديعت نهاده شده است .
الباب التّاسع والخمسون : (فى الاقتداء)
قال الصّادق عليه السّلام :
لا يصحّ الاقتداء الاّ بصحّة قسمة الارواح فى الازل وامتزاج نور الوقت بنور الاوّل ، وليس الاقتداء بالتّرسّم بحركات الظّاهر والتّنسّب الى اولياء الدّين من الحكماء والائمّة .
قال اللّه عزّ وجلّ : (يوم ندعو كلّ اناس بامامهم ).(46) اى من كان اقتدى بمحقّ قبل وزكّى .
وقال اللّه عزّ وجلّ : (فاذا نفخ فى الصّور فلا انساب بينهم يومئذ ولا يتساءلون ).(47)
قال علىّ عليه السّلام : الارواح جنود مجنّدة ، فما تعارف منها ائتلف وما تناكر منها اختلف .
وقيل لمحمّد بن الحنفيّة : من ادّبك ؟ فقال : ادّبنى ربّى فى نفسى ، فما استحسنته من اولى الالباب والبصيرة تبعتهم به واستعملته ، وما استقبحته من الجهّال اجتنبته وتركته مستنفرا. فاوصلنى ذلك الى كنوز العلم . ولا طريق للاكياس من المؤ منين اسلم من الاقتداء لانّه المنهج الاوضح والمقصد الاصحّ.
قال اللّه عزّ وجلّ لاعزّ خلقه محمّد صلّى اللّه عليه وآله : (اولئك الّذين هدى اللّه فبهداهم اقتده ).(48)
وقال عزّ وجلّ : (ثمّ اوحينا اليك ان اتّبع ملّة ابراهيم حنيفا).(49)
فلو كان لدين اللّه تعالى عزّ وجلّ مسلك اقوم من الاقتداء لندب انبياءه اولياءه اليه .
قال النّبىّ صلّى اللّه عليه وآله : فى القلوب نور لا يضى ء الاّ فى اتّباع الحقّ وقصد السّبيل ، وهو من نور الانبياء مودع فى قلوب المؤ منين .
46- سوره اسراء، آيه 71.
47- سوره مؤ منون ، آيه 101.
48- سوره انعام ، آيه 90.
49- سوره نحل ، آيه 123.
