ملاحظه مىشود كه روشهاى تصحيح متون نظم يا نثر كه جز با استناد به اكثر و اقدم نسخهها - و لاغير - صورت و انجام مىپذيرند، با همه ظاهر فريبنده و استدلالگونه خود درباره تناسب گزينشها با سبك بيان و انديشه مؤلف و اصول زيبايى شناختى و با تمام تلاشهاى ذهنى مصحح و با همه توجه اديبان و زيباپسندان و عالمان به آنها، لزوما انتساب به مؤلف را - كه هدف تصحيح است - نتيجه نمىدهند؛ نوعى اجتهاد در برابر نصاند كه تطابق موردى آنها با واقع، اتفاقى است؛ نتايج آنها تابع درك افراد بر اساس شرايط زمانى، مكانى و معلومات آنهاست؛ اتخاذ اين روشها ذهن را از درك معانى كشف ناشده و ورود به دنياى ناشناختهها باز مىدارد و شخص به جاى يافتن معانى تازه يا اقرار بر عدم درك معانى نامعلوم، خود را با يافتههاى قبلى خويش راضى مىسازد و حكم شاهد را بر غايب بار مىكند.
روش علمى تصحيح
