قال على عليه السلام : العاقل من هجر شهوته و باع دنياه بآخرته . غرر الحكم / 1727
قال على عليه السلام : العاقل من عقل لسانه . غرر الحكم / 1591
3 سخن نگفتن از بيم تكذيب 4 خواهش نكردن از بيم محروم شدن 5 عدم وعده به فوقطاقت
قال الكاظم عليه السلام : انّ العاقل لا يحدّث من يخاف تكذيبه و لا يساءل من يخاف منعه و لا يعد ما لا يقدر عليه .... تحف العقول / 390
قال الصادق عليه السلام : لا يلسع العاقل من جحر مرّتين . بحار / 1 / 132
قال على عليه السلام : ليس العاقل من يعرف الخير من الشر ولكن العاقل من يعرف خير شرّين . بحار / 78 / 6
8 بردبارى 9 عفو و گذشت 10- فروتنى 11 سبقت در نيكى 12 عاقبت انديشى بههنگام سخن
13 پناه بردن به خداوند به هنگام بلا 14 سرعت به فضيلت 15 جدا نشدن از حيا16- عدم ظهورحرص
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
... ان يحلم عمن جهل عليه و يتجاوز عمن ظلمه و يتواضع لمن هو دونه و يسابق فوقه فى طلب البر و اذا اراد ان يتكلم تدبر فان كان خيرا تكلّم فغنم و ان كان شرّا سكت و اذا عرضت له فتنة استعصم بالله و امسك لسانه و اذا راءى فضيلة انتهز بها لايفارقه الحياء و لا يبدوا منه الحرص فتلك عشر خصال يعرف بها العاقل )). بحار/1/129
17 ايمنى از شرّ 18 انتظار خير و صلاح 19 انفاق 20 عدم خستگى ازتحصيل علم
قال الكاظم عليه السلام : ... ماتمّ عقل امرء حتى يكون فيه خصال شتّى الكفر و الشرّ منه ماءمونان و الرشد و الخير منه ماءمولان و فضل ماله مبذول و فضل قوته مكفوف و نصيبه من الدنيا القوت لا يشبع من العلم طول دهره و .... كافى /1/14
الف بداخلاقى ؛ قال على عليه السلام : الحدّة ضرب من الجنون لانّ صاحبها يندم فان لم يندم فجنونه مستحكم . نهج البلاغه / 255
ب پاسخ به هر سؤ ال ؛ قال الصادق عليه السلام : انّ من اجاب فى كلّ ما يساءل عنه لمجنون .معانى الاخبار / 238
ج انتخاب دنيا بر آخرت ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : من آثر الدنيا على الاخرة فهو مجنون .مشكاة الانوار / 270
د كبر و غرور؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : انّ المجنون حق المجنون المتبختر فى مشيه الناظر فى عطفيه . معانى الاخبار / 237
اشاره
پس از آنكه معاويه تصميم گرفت با على عليه السلام به مخالفت برخيزد به فكر افتاد مردم شام را آزمايش كند تا مراتب اطاعت آنها را بفهمد. عمروبن عاص به معاويه گفت : به مردم دستور بده تا كدو را مانند گوسفند ذبح كنند و بعد از تزكيه آن را بخورند اگر دستور تو را اجرا كردند مطيع تو هستند. وقتى معاويه دستور داد مردم بدون اعتراض دستور را اجرا كردند و اين امر به نام بدعت امويه در سراسر شام معمول گرديد. طولى نكشيد كه خبر به مردم عراق رسيد و از حضرت على صلّى اللّه عليه و آله سؤ ال نمودند (عن القرع يذبح فقال القرع ليس يذكّى فكلوه و لايستهويّنكم الشيطان لعنة الله ) از حضرت درباره ذبح كدو سؤ ال شد. فرمود: خوردن كدو ذبح لازم ندارد و مراقب باشيد كه شيطان عقل شما از بين نبرد.كافى 6 / 370
