اما در نبوغ خليفه در علم تفسير و قرآن، كافى است بدانيم كه هيچ مطلب قابل توجهى از ايشان در اين زمينه وارد نشده است، حتى جناب خليفه معنى كلمات قرآن را نمى دانسته و از پيش خود نظرات غلطى اظهار مى كرد، كلمات «اب» (14) و «كلاله» (15) از آن جمله مى باشد كلمه «اب» به معنى چراگاه مى باشند و معنى اب را هر شخص عرب زبانى بخوبى مى داند، ولى مفسرين اهل سنت نوشته اند ابوبكر نيز مانند عمر از معنى كلمه «اب» بى اطلاع بوده است.(16)
خليفه معنى «كلاله» را نمىداند.
همچنين هنگامى كه از ابوبكر معنى كلمه «كلاله» (برادر و خواهر تنى يا برادر و خواهر پدرى) را پرسيدند گفت ... من به راى خودم سخن مى گويم اگر درست بود كه از خداست، و اگر اشتباه بود از من و شيطان است - و خدا و رسول او از شيطان بيزارند - به گمانم به فاميل هاى هر شخص بجز پدر و مادر او كلاله مى گويند.(17)
و وقتى بعد از ابوبكر رفيقش به خلافت رسيد از معنى كلاله سؤال مى كنند مى گويد من شرم دارم چيزى را كه ابوبكر گفته رد كنم.
از اين مطالب به خوبى ميزان اطلاع خليفه از قرآن معلوم مى شود.
چه قدر مايه تعجب و شگفتى است كه خليفه رسول الله از ترجمه قرآن هم بى اطلاع مى باشد آن وقت چنين شخصى چگونه مى خواهد جواب گوى مسائل مسلمين باشد و جاى خالى پيامبر را پر كند.
شگفت آورتر از اين، گفتار برخى از نويسندگان است كه براى حفظ آبروى خليفه دست به توجيهات و علت تراشى براى جهل خليفه زده اند، يك بار گفته اند، كلمه اب عرب نبود لذا خليفه معنى آن را نمى دانست يك بار گفته اند، خليفه احتياط مى نمود و معنى آن آنها را نمى گفت. واضح است اين توجيهات جز آبروريزى فايده ديگرى نخواهد داشت.
پی نوشت ها
(14)سوره عبس آيه 32 ... و فاكهة و ابا متاعا لكم و لانعامكم
(15)سوره نساء آيه 176 يستفتونك قل الله يفتيكم فى الكلالة ...
(16)فتح البارى ج 13/230 در المنثور ج 6/317
(17)سنن درامى ص ج 2/365 سنن بيهقى ج 6/223
