بَابُ نِسْبَةِ الْإِسْلَامِ
عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَأَنْسُبَنَّ الْإِسْلَامَ نِسْبَةً لَا يَنْسُبُهُ أَحَدٌ قَبْلِى وَ لَا يَنْسُبُهُ أَحَدٌ بَعْدِى إِلَّا بِمِثْلِ ذَلِكَ إِنَّ الْإِسْلَامَ هُوَ التَّسْلِيمُ وَ التَّسْلِيمَ هُوَ الْيَقِينُ وَ الْيَقِينَ هُوَ التَّصْدِيقُ وَ التَّصـْدِيـقَ هـُوَ الْإِقـْرَارُ وَ الْإِقـْرَارَ هُوَ الْعَمَلُ وَ الْعَمَلَ هُوَ الْأَدَاءُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَمْ يَأْخُذْ دِينَهُ عَنْ رَأْيـِهِ وَ لَكـِنْ أَتـَاهُ مِنْ رَبِّهِ فَأَخَذَهُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ يُرَى يَقِينُهُ فِى عَمَلِهِ وَ الْكَافِرَ يُرَى إِنْكَارُهُ فـِى عـَمـَلِهِ فـَوَ الَّذِى نـَفـْسـِى بـِيـَدِهِ مـَا عـَرَفـُوا أَمـْرَهـُمْ فـَاعْتَبِرُوا إِنْكَارَ الْكَافِرِينَ وَ الْمُنَافِقِينَ بِأَعْمَالِهِمُ الْخَبِيثَةِ
اصول كافى ج : 3 ص : 76 رواية : 1
ترجمه روايت شريفه :
امـيرالمؤ منين (ع ) فرمود: نسبتى براى اسلام بيان كنم كه كسى جز من نكرده باشد و پس از مـن هـم كـسى جز بمانند من بيان نكند: همانا اسلام همان تسليم است و تسليم همان يقين و يـقـيـن هـمـان تـصـديـق و تـصـديـق هـمـان اقـرار و اقـرار هـمـان عـمـل و عـمـل همان اداء، همانا مؤ من دينش را از راءيش نگرفته ، بلكه از جانب پروردگارش آمـده و از او گـرفـته است ، همانا مؤ من يقينش در عملش ديده مى شود و كافر هم انكارش در عـمـلش ديده مى شود، قسم بآنكه جانم در دست اوست كه آنها امر دين خود را نشناختند، پس شما انكار كافران و منافقان را از كردارهاى پليدشان تشخيص دهيد.
شرح :
نـسـبـت بـه مـعـنـى نـژاد و نـيـاكـانـى است كه انسان به آنها منتسب مى شود و بمعنى مـصـدرى بـيـان كـردن اجـداد و نـيـاكـان شـخص و منسوب ساختن او راست به آنها، و مقصود معرفى كامل و شناساندن اسلام است با ذكر اسباب و ملزوماتش بترتيب ، پس آغاز شروع وجـد اعـلاى اسـلام اداء اسـت ، يعنى انجام دادن تكاليف و مقررات دينى و نتيجه ايكه از اين انـجـام وظـيـفـه گـرفـتـه مـى شـود، و فـرزنـدى كـه از ايـن پـدر مـتـولد مـى شـود عـمـل نـام دارد (ولى در نـهـج البـلاغـه اداء را مـولود عـمـل قـرار داده اسـت ، پـس مـراد به اداء پرداخت الهى و اسقاط آن است از عهده بنده )، سپس نـتـيـجـه ايكه از اين دو بدست مى آيد وفرزندى كه متولد مى شود اقرار نام دارد و اقرار بهمان معنى لغويش در اينجا مناسب تر است و آن ثابت كردن و پا برجانمودن است ، يعنى انـجـام وظـايـف ديـنـى سـبـب مـى شـود كـه حـقـيـقـت اسـلام در دل انـسان مستقر و جايگزين گردد و باز اين اقرار سبب مى شود كه انسان به حقيقت اسلام و بـدرسـتى آن تصديق كند يعنى اسلام را درست و مطابق واقع بداند و بازتصديق موجب يـقـيـن مـى گـردد يعنى باور انسان بدرستى اين دين ، بحد اعلا و صد در صد مى رسد و مـولود يـقـيـن تـسـليـم است ، و تسليم بمعنى گردن نهادن و مطيع و منقاد شدن در برابر اوامر و نواهى الهى و چون و چرا نكردن است . اين است حقيقت معنى اسلام .
و از ايـن بـيان پيداست كه مراد باسلام در اين روايت شريف معنى اخص آنست كه همان ايمان باشد، زيرا اسلام و ايمان مانند لفظ فقير ومسكين است كه اذا اجتمعا افترقا و اذا افترقا اجتمعا و نيز از ذيل روايت پيداست كه مقصود اصلى و هدف كلى از اين روايت تشويق مؤ منين و مـسـلمـيـن اسـت بـعـمـل و ايـنـكـه اسـلام حـقـيـقـتـى بـدون عـمـل صـورت نـپـذيـرد و اعمال نيك وفرخنده اسلام است كه معرف واقعى اسلام و مسلمين مى باشد، چنانكه اعمال پليد و ناشايست كفار و منافقين معرف كفر و نفاق آنها است .
عـَنـْهُ عـَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُدْرِكِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قـَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص الْإِسـْلَامُ عـُرْيـَانٌ فـَلِبَاسُهُ الْحَيَاءُ وَ زِينَتُهُ الْوَقَارُ وَ مُرُوءَتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ وَ عِمَادُهُ الْوَرَعُ وَ لِكُلِّ شَيْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الْإِسْلَامِ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ
عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَعْبَدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُدْرِكِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ
اصول كافى ج : 3 ص : 77 رواية :2
ترجمه روايت شريفه :
2ـ امـام صـادق (ع ) فـرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: اسلام برهنه است و لبـاسـش حـيـا و زيـنـتـش وقـار و سـنـگـيـنـى اسـت و مـردانـگـيـش عـمل صالح و ستون و پايه اش پرهيزكارى است ، و هر چيزى را اساس و پايه اى است و پايه اسلام محبت ما اهل بيت است .
