خطبه 190نهج البلاغه
الزموا الارض ، و اصبروا علي البلاء ، و تحرکوا بايديکم و سيوفکم في هوي السنتکم ، و لا تستعجلوا بما لم يعجله الله لکم فانه من مات علي فراشه و هو علي معرفه حق ربه و حق رسوله و اهل بيته مات شهيدا ، و وقع اجره علي الله و استوجب ثواب ما نوي من صالح عمله ، و قامت النيه مقام اصلاته لسيفه ، و ان لکل شيء مده و اجلا. [1] بر جاي خود استوار بوده (بدون اجازه و حساب از اقدام به نبرد خود داري کنيد) در برابر بلاها و مشکلات پايدار باشيد شمشير هايتان را در راه هوي و هوس و سخناني که از زبانتان سر ميزند بکار نياندازيد. [2] درباره آنچه خداوند شتاب و عجله را نسبت به آن روا نداشته شتاب مکنيد ، زيرا کسي که از شما در بستر خود بميرد اما آنچنان که شايسته است خدا و پيامبر و اهل بيتش را که (مسئول امامت و جانشيني پيامبرند) شناخته باشد شهيد از دنيا رفته ، و پاداش او بر خداست و از ثواب کارهاي شايستهاي که قصد انجام آن را داشته برخوردار خواهد بود و نيتش جايگزين شمشير زدن براي خدا و جان باختن در راه اوست.
پس- توجه داشته باشيد- هر چيزي را وقت مشخص و هر کاري را سرانجامي است.
علامه قندوزي در ينابيع الموده باب 74 اين فراز از خطبه «نهج البلاغه » را ضمن ديگر فرازهاي «نهج البلاغه» که مربوط بحضرت مهدي است ايراد نموده و بدين ترتيب اعتراف ميکند که امام امير مومنان با ايراد اين کلمات قدسيه پيشگوئي از حضرت مهدي نموده و مردم را به وظيفه آنها در فراز و نشيبهاي زندگي و هنگام غيبت آن حضرت هشدار ميدهد که مبادا از روي هواي نفس و بدون در نظر گرفتن مصالح اسلامي از روي احساسات اقدام بجنگ و شمشير زدن کنند و به خيال رسيدن به مقام شهادت خود و ديگران را به خطر بياندازند. ضمنا امير مومنان (ع) در اين فرمايش نظر مردم را بيک نکته بسيار ارزنده معطوف داشته و خاطر نشان ميکند که نائل گرديدن بفيض اعلاي شهادت ، تنها برفتن در ميدان جنگ و کشته شدن با سلاحهاي مورد استفاده در جنگ نيست تا پيران ، زنان ، مسولان ديگر وظايف ، افراد ناتوان و معذور از رفتن بميدانهاي جنگ براي رسيدن بفيض شهادت محروم و دچار حسرت شوند.
بلکه اينگونه افراد يا افراد سالم و توانمندي که نقشهاي گوناگون حياتي و ارزشمند در جامعه اسلامي دارند اگر وظيفه خدا شناسي ، پيامبر شناسي و امام شناسي را در حد خود انجام داده و عملا به لوازم آن پاي بند باشند هر چند که در بستر آرام و در کنار زن و فرزند هم بميرند شهيد از دنيا رفته و بپاس وظيفه شناسي از پاداش مقام شهادت برخوردار خواهند بود.
بديهي است کساني که انواع مسوليتهاي علمي ، اجتماعي و شرعي را بعهده دارند يا با قلم و بيان ، با طرح و نقشه با کمکهاي مادي و تشويق نيروهاي اعزامي از دور جبهههاي جنگ عليه کفر و استعمار را تقويت و عرصه را بر دشمن تنک ميکنند يا از همين طرق به ترويج اسلام و تضعيف دشمنان در محيطهاي غير جبهه جنگ ميپردازند و از صرف امکانات مادي و معنوي خود در اين باره دريغ نميورزند ، همه و همه مصداق واقعي و نمونه فرمايش امير مومنان خواهند بود و هر چند که در بستر خواب از دنيا بروند داراي مقام شهيد خواهند بود.
و هر آن کس که در وظائف خدا شناسي ، پيامبر شناسي ، امام شناسي يا گردن نهادن به لوازم آن تقصير کند و از روي هوي و هوس و بطمع سودمادي يا شهرت ، در ميدان جنگ هم که شرکت کند و کشته شود شهيد مورد نظر و گواهي قرآن و اسلام نيست.
آري نمونه آن خوارج و افراد لشکر عمر سعد در کربلا بودند که صدها نفر از آنها در ميدان جنگ کشته شدند در حالي که امامهاي بر حق خود را نشناخته يا شناخته بودند و با جبهه گيري شمشير بر روي آنان کشيدند.
بهر حال امام با ايراد اين سخن فرا رسيدن قيامت را بدانچه رخ داده و بوقوع پيوسته تشبيه نموده و آنگاه اين مطلب را با حرف «قد» که به اصطلاح بيانگر تحقيق است تاکيد فرموده و گويد:
چنانست که نشانههاي آن (قيامت) مثل ظهور دجال ، ظهور مهدي و عيسي عليهمالسلام و جز اينها (ديگر چيزهاي حتمي الموقوع) لباس وجود پوشيده.
ابن ميثم پيرامن جمله و لا تحرکوا بايديکم و سيوفيکم في هوي السنتکم نوشته است: اين سخن نهي از جهاد بدون فرمان يکي از امامان (معصوم) پس از امير مومنان است
که از فرزندان حضرتش ميباشند و اين به هنگامي خواهد بود که کسي از آن امامان بمنظور برقراري حکومت حق بپا نخواسته باشد ، چه اينگونه حرکتها و جنبشها جز با اجازه امام وقت جايز نخواهد بود و... [3] .
________________________________________
[1] خطبه 190 آغاز آن احنده شکرا لانعامه ميباشد.
[2] و بنابر حذف مفعول و لا تحرکوا (که کلمه فتنه باشد) ترجمه عبارت چنين است: و با دستها و شمشيرهايتان فتنهها را تحريک نکنيد.
[3] ج 4 ص 210.
منبع :کتاب مهدی منتظر(عج) در نهج البلاغه
نوشته مهدی فقیه ایمانی
