عزادارى برای امام حسین علیه السلام در شبه قاره و جنوب شرق آسيا
عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت – 23
علماى اهل سنت به ترجمه مقاتل فارسى و نشر آن اكتفا نكردند. يكى از دانشمندان اهل سنت و از پيروان ابوحنيفه، در سال 1161 ق دست به تأليف مقتل سيدالشهدا زد و آن را قرة العين فى البكاء على الحسين ناميد و در آن ضمن بيان مصايب آن رسول، به ويژه حادثه جانگداز عاشورا، درصدد برآمد تا اين نكته را اثبات نمايد كه برپايى عزادارى و مصيبت دارى مختص شيعيان نيست؛ اهل سنت هم بر آن امام اشك مى ريزند. وى ثواب عزادارى براى امام حسين را مورد تأكيد قرار داده است.
عزادارى سيدالشهدا در نقاط مختلف شبه قاره انجام مى گيرد. شيعيان و اهل سنت هند در شهرهاى كويته، لاهور، كراچى، پاراچنار، حيدرآباد، لكنهو، دهلى، دكن و ساير شهرها و روستاهاى مسلمان نشين به سوگوارى، تهيه نذورات و اطعام مى پردازند. شاعران فارسى زبان، كه از آسياى ميانه، افغانستان و ايران در دوره تيموريان هند به آن سرزمين مهاجرت نموده بودند، عاشورا و سوگوارى آن را زنده نگه داشته اند. در برخى مناطق شبه قاره نه تنها اهل سنت، بلكه هندوان و ساير فرقه هاى غير مسلمان نيز در مراسم عاشورا و عزادارى دهه نخست محرم شركت مى كنند. با حلول ماه محرم، مردم لباس سياه و عزا مى پوشند و لذايذ و
سرور را ترك مى كنند، به مساكين و فقرا به اندازه توان غذا و روزانه به طور رايگان به مردم آب سرد و شربت مى دهند، به ياد شهداى كربلا مرقدها و مزاراتى را براى عزادارى و خواندن زيارت نامه مى سازند، روضه خوانان، مصايب امام حسين (عليه السلام) را به زبان فارسى، اردو و ساير زبان هاى محلى مى خوانند و مردم اشك مى ريزند و سينه مى زنند. عزادارى ها عمدتاً در حسينيه ها، تكايا و امام بار[گ]ه ها برگزار مى گردد و هر يك از روزهاى مختلف دهه نخست محرم به بيان مصيبت خاص و ذكر حادثه خاص انقلاب كربلا اختصاص دارد. پس از تجزيه شبه قاره به سه كشور هندوستان، پاكستان و بنگلادش، عزادرى در هر سه كشور ادامه يافت، هرچند در بنگلادش تعداد اندكى شيعه زندگى مى كند، اما سوگوارى براى امام حسين (عليه السلام) در ميان اهل سنت به صورت اطعام مردم در اين روز و تكريم اهل بيت (عليهم السلام) وجود دارد. در كشور هندوستان با آنكه مسلمانان، به ويژه هواداران اهل بيت (عليهم السلام) در اقليت اند و نظام حكومتى هم از ديانت به طور رسمى جداست، روز عاشورا به عنوان تعطيل رسمى مى باشد.(55)
گفتار رهبران استقلال شبه قاره نيز به خوبى نشان مى دهد كه پيام امام حسين و فلسفه شهادت آن حضرت نه تنها به گوش اهل سنت، بلكه هندوان نيز رسيده است. مهاتما گاندى، رهبر استقلال هند، مى گفت: «من براى مردم هند چيز تازه نياورده ام، فقط نتيجه اى را كه از مطالب و تحقيقاتم درباره تاريخ زندگى قهرمان كربلا به دست آورده بودم، ارمغان ملت هند كردم؛ اگر بخواهيم هند را نجات دهيم، واجب است همان راهى را بپيماييم كه حسين بن على پيمود.(56) جواهر لعل نهرو، نخستين رهبر هندوستان پس از استقلال، نيز شهادت امام حسين و خانواده اش را فاجعه اى ذكر كرده است كه هر سال در ماه محرم از طرف مسلمانان، بخصوص شيعيان تجديد مى گردد و به خاطر آن سوگوارى برپا مى شود.(57)
پورشوتاملاس، از رهبران هندوان كه زمانى رياست كنگره ملى هندوستان را به عهده داشت، تصريح مى كند: «من اهميت برپا داشتن اين خاطره بزرگ تاريخى را مى دانم. اين فداكارى هاى عالى از قبيل شهادت امام حسين (عليه السلام) سطح فكر بشريت را ارتقا بخشيده است و خاطره آن شايسته است هميشه باقى بماند و ياداورى شود.»(58)
در پاكستان، على رغم تلاش هاى متنوع و گسترده وهابيت، كه به طورمستقيم در قالب «سپاه صحابه» سازمان يافته، عزادارى امام حسينوسوگوارى اباعبداللّه در ميان اهل سنت پابرجاوفراگير مى باشد. از ميان رهبران اهل سنت، مصلح بزرگ اسلامى علامه محمد اقبال لاهورى (1353-1289 ق) بيش از ديگران به اهميت زنده نگه داشتن محرم و عزادارى امام حسين اهتمام ورزيد و اين موضوع را با قلم و شعر مورد تأكيد قرار داد. او در جاى جاى ديوان شعرخود از امام حسين (عليه السلام) و عشق او به حقيقت و لزوم پيروى از آن حضرت و آموزش آزادى و آزادگى از قيام وى ياد مى كند و سرانجام خود تصريح مى كند نه تنها آزادى بلكه: رمز قرآن از حسين آموختيم *** زآتش او شعله ها اندوختيم.
منبع : عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت
نویسنده : عبد المجید ناصری
پی نوشت ها
(55) - على اصغر حكمت، سرزمين هند، تهران، دانشگاه، 1337، ص 252 / مجتبى مكرمى، نگاهى به تاريخ حيدرآباد دكن، تهران، دفتر مطالعات سياسى و بين المللى، 1372، ص 85 / سيدصالح شهرستانى، تاريخ النياحه، تحقيق بنيل رضا علوان، ج 2، بيروت، دارالزهرا، 1416 ق، ص 84ـ72.
(56) - به نقل از: محمد اكبرزاده، حسين پيشواى انسان ها، ص 10.
(57) - جواهر لعل نهرو، نگاهى به تاريج جهان، ترجمه محمود تفضلى، ج 1، تهران، اميركبير، 1358، ص 298.
(58) - به نقل از رجب على مظلومى، حسين رهبر آزادگان، تهران، فرهنگ اسلامى، ص 60.
