کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا
قطعاً حدیث نیست !
برخی سخن فوق را بدون مدرک و مأخذ از زبان امام صادق علیه السلام نقل میکنند. (1) اما حقیقت این است که نمی توان برای این جمله بسیار مشهور، مأخذ و مدرکی یافت، بلکه احادیث و روایت هایی در متون مستند و معتبر وجود دارد که با این سخن، تعارض و تضادی آشکارا دارند. در اینجا چند نمونه از آنها را نقل میکنیم:
1- شیخ صدوق با آوردن اسناد و به نقل از مشایخ روایتی خویش روایت میکند که امام صادق علیه السلام ، هم به نقل از پدرش امام محمد باقر علیه السلام و هم به نقل از پدر بزرگش امام زینالعابدین علیه السلام، از امام حسن مجتبیعلیه السلام روایت کرده است که آن حضرت در پیشگویی شهادت برادرش امام حسین علیه السلام به او گفت:
«لا یوم کیومک یا أبا عبدالله؛
ای ابا عبدالله!هرگز روزی چون روز تو (عاشورا) نباشد» (2)
2- شیخ صدوق در حدیث دیگری به سند خویش از امام سجاد علیه السلام نقل میکند که آن حضرت میفرمود:
«لا یوم کیوم الحسین علیه السلام؛
هرگز روزی مانند روز حسین (عاشورا) نباشد»(3)
3- علامه حلی نیز به نقل از احمد بن یحیی بلاذری (متوفای 279ق)، صاحب کتاب انسابالاشراف، نقل میکند که عبدالله بن عمر هم میگفت:
«لا یوم کیوم قتل الحسین». (4)
4- با این همه جای بسی شگفتی است که آن سخن ساختگی (کلّ یوم عاشورا و کلّ ارض کربلا) بدون دلیل و بیآنکه سند و مأخذی داشته باشد، همچنان پیوسته به امام صادق علیه السلام نسبت داده میشود و شبانهروز از رسانههای عمومی و در محافل مذهبی، تبلیغ و ترویج میگردد و برخی حتی آن را با تفصیل بیشتری چنین نقل میکنند که: کلّ یوم عاشورا، کلّ ارض کربلا، کلّ شهرٍ محرّم و کلّ فصل عزا.(5)
غافل از اینکه این سخن را هرگز سندی و مدرکی، حتی به صورت مرسل و مقطوع یا ضعیف و سست هم نیست.
ای کاش به مقامی برسیم که وقتی فهمیدیم جمله ای در فرهنگ عامیانه با جمله ای از سخنان معصومین علیهم السلام مخالفت ظاهری دارد، به راحتی دست از سر آن جمله برداریم.
پی نوشت:
1- پیام عاشورا، عباس عزیزی، ص 28، از زبان امام صادق علیه السلام و بدون مأخذ و مستند نیز، ر.ک: فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص 371.
2- الأمالی، شیخ صدوق، ص 177. افزون بر شیخ صدوق، دیگر دانشوران شیعی نیز این حدیث را نقل کردهاند. ر.ک: مثیر الأحزان، ابن نمای حلّی، ص 23؛ الملهوف علی قتلی الطفوف، سید ابن طاووس، ص99.
3- الأمالی، شیخ صدوق، ص 547.
4- نهج الحق و کشف الصدق، علامه حلّی، ص356.
5- به این ترتیب و لابد: کلّ قتل شهادة و کلّ امامٍ حسین!