نـبـايـد پنداشت كه در زندگى چيزى وجود دارد كه انسان را بيش از داشتن دوست سعادتمند و شـادمان مى كند, دوست شايسته اى كه در احساسات انسان مشاركت كند وعواطف او شامل حال وى گـردد, و بـه هـنـگام وحشت و تنهايى مونس او باشد, و درسختيها از او كمك بخواهد, و در حوادث و رويدادها به او پناه برد, و هر گاه سانحه اى براى او روى دهد يا پيشامد بدى برايش اتفاق افـتد كه در برابر آن فكرش به جايى نرسدبا او مشورت كند چه ضربه و فشار حوادث و رويدادها را چـيـزى جـز دوست راستين نمى تواند از انسان برطرف كند تا آن جا كه دانشمند نامدار اجتماعى لـردافـبـرى دركتابش به نام سعادت و صلح گفته است : به دست آوردن دوست راستين كار سـاده وآسـانـى نـيـسـت و كسى كه اين امر برايش ميسر شده بايد بداند به گنج پرارزشى دست يافته كه بايد به نحو خوب و شايسته اى از آن بهره گيرد.
حكيمى گفته است : اگر همه دنيا را مالك باشم آن در نظر من با ذره اى از وفاى دوست واندكى از محبت برادرى كريم برابرى نمى كند.
دوسـت نـزديـك مـمكن است در نتيجه اخوت و برادريش جايگاه برادر پدر و مادرى راپيدا كند و گـاهى نيز از آن برتر شود, چنان كه اميرمؤمنان على (ع ) فرموده است : بسا تو رابرادرى است كه مـادرت او را نزاده است ((32)) و نيز فرموده است : بسا بيگانه اى كه ازخويشاوند نزديكتر است , و غريب كسى است كه دوستى ندارد. ((33)) پـيـامـبـر بـزرگ اسـلام و انسانيت (ص ) فرموده است : چون خداوند خير كسى را بخواهددوست شايسته اى روزى او مى گرداند كه هر گاه فراموش كند او را يادآورى و اگر به خاطر داشته باشد وى را يارى كند. ((34)) نـيـز فـرمـوده است : انسان مسلمان پس از اسلام و بهره مندى از فوايد آن از هيچ چيز ديگرمانند برادرى كه در راه خدا از او استفاده كند بهره مند نمى شود. ((35)) نـيـز فـرمـوده اسـت : مردى كه داغ فرزند كوچك نديده وارد بهشت نمى شود عرض كردند: اى پيامبر خدا! آيا ما همه فرزند از دست رفته داريم ؟
فرمود: آرى داغ برادردينى انسان به منزله داغ فرزند از دست رفته است ((36)) .
على (ع ) فرموده است : بر شما باد به برادران و دوستان چه آنها در دنيا و آخرت سرمايه اند. ((37)) نيز فرموده است : ديدار برادران غنيمت بزرگى است هر چند اندك باشد. ((38)) نيز: ناتوانترين مردم كسى است كه از به دست آوردن دوست ناتوان باشد و ناتوانتر از اوكسى است كه يكى از دوستانى را كه يافته است رها سازد. ((39)) مردى در حضور امام باقر(ع ) گفت : خداوندا! ما را از همه آفريدگانت بى نياز كن .
امام (ع )فرمود: ايـن طور مگو ليكن بگو: خداوندا! ما را از اشرار آفريدگانت بى نياز فرما, چه مؤمن از دوست خود بى نياز نيست ((40)) .
نـيـز فـرمـود: هر كس دوستى براساس ايمان به خداوند و در راه او و در طلب خشنودى او وبراى وفاى به دوستى به دست آورد پرتوى از نور خداوند و امانى از عذاب او ودستاويزى براى رستگارى خود در روز رستاخيز و عزتى پايدار و آوازه اى فزاينده به دست آورده است ((41)) .
امـام صـادق (ع ) فـرموده است : در دنيا دوستان زياد به دست آوريد چه آنها در دنيا وآخرت سود مـى رسـانـنـد امـا در دنـيا نيازهايى را رفع مى كنند, و در آخرت دوزخيان مى گويند: فمالنا من شافعين ولاصديق حميم ((42)) ((43)) .
نـيـز فـرمـوده اسـت : كـسـى كـه بـه زيـاد كـردن دوسـتـان رغـبـت نـداشـتـه بـاشـد دچـار خوارى مى گردد. ((44)) نيز فرموده است : از دوستت محافظت كن هر چند با آتش سوزى باشد. ((45)) نيز فرموده است : در صدد افزايش دوستان باشيد چه هر مؤمنى را دعاى مستجابى است ((46)) .
نيز: دوست زياد براى خود فراهم كنيد چه براى هر مؤمنى امكان شفاعتى است ((47)) .
نـيز: زياد با مؤمنان برادرى و دوستى كنيد چه آنها در نزد خداوند قدر و منزلتى دارند كه در روز قيامت به آنها تلافى مى كند. ((48)) نيز: از نشانه هاى محبت انسان به دينش اين است كه برادر دينى خود را دوست بدارد. ((49)) نيز: شخص به سبب داشتن دوستان فزونى مى يابد. ((50)) نـيـز: سـه چـيـز است كه در هر زمان كمياب است : برادرى و دوستى در راه رضاى خدا,همسر شايسته اى كه در طريق دين خدا مونس انسان باشد و ديگر فرزند رشيد وخردمند .
كسى كه داراى يكى از اين سه باشد به همه خوبيهاى دنيا رسيده است ((51)) .
امـام كـاظـم (ع ) فرموده است : برترين خصلتها و گراميترين آنها بجاآوردن كار نيك ,فريادرسى غـمـزدگـان , تحقق دادن آرزوى آرزومندان , راست گردانيدن گمان اميدواران , ودر زندگى افزودن دوستان است ((52)) .
امـام رضـا(ع ) فرموده است : كسى كه در راه خدا دوستى به دست آورد غرفه اى در بهشت كسب كرده است ((53)) .
پـيامبر گرامى (ص ) و ائمه (ع ) نظر مردم را به اين نكته جلب كرده اند كه به دست آوردن دوستان از لـذيذترين كاميابيهاى زندگى دنياست , لذا پيامبر خدا(ص ) فرموده است :مؤمن در كنار برادر ديـنـى خـود آرامـش مـى يـابـد هـمـان گـونـه كـه تـشـنه با آشاميدن آب سردآسودگى پيدا مى كند. ((54)) نـيـز فرموده است : سه چيز سبب آسايش مؤمن است , نماز در آخر شب , ديدار دوستان و افطار از روزه ((55)) اميرمؤمنان (ع ) فرموده است : ديدار دوستان سبب دوام شادى است .
((56)) عـمربن زيد گفته است : از ابى عبداللّه (ع ) شنيدم كه مى فرمود: براى هر شى ء چيزى وجود دارد كه به آن آرامش مى يابد, و مؤمن مانند پرندگان كه به همنوعان خود آسودگى مى يابند به وسيله برادر مؤمن خود آرامش به دست مى آورد. ((57)) نـيـز امـام صـادق (ع ) فـرمـود: آرامش در سه چيز است : همسر سازگار, فرزند نيكوكار ودوست باصفا ((58)) يكى از شاعران گفته است .
تكثر من الاخوان ما اسطعت انهم ----- كنوز اذا ما استنجدوا وظهور ((59))
وليس كثيرا الف خل وصاحب ----- وان عدوا واحدا لكثير ((60))
منبع : کتاب دوست يابى
بنياد پژوهشهاى اسلامى
32- الحكم من كلام اميرالمؤمنين , 1/484.
33- الحكم , 1/484.
34- بحارالانوار, 74/164.
35- بحارالانوار, 71/275.
36- من لايحضره الفقيه , 1/176.
37- بحارالانوار, 75/251.
38- اصول كافى , 2/179.
39- الحكم , 1/137, نهج البلاغه صبحى صالح /470.
40- تحف العقول /213.
41- بحارالانوار,78/175.
42- شـعـراء/ 101: (افـسـوس كـه امـروز) شـفاعت كنندگانى براى ما نيست و نه دوست گرم و پرمحبتى .
43- مصادقة الاخوان / 46.
44- بحارالانوار, 78/232.
45- بحارالانوار, 58/167.
46- مصادقة الاخوان /46.
47- مصادقة الاخوان /46.
48- مصادقة الاخوان /46.
49- مصادقة الاخوان /74.
50- نهج الفصاحه /624.
51- بحارالانوار, 71/282.
52- بحارالانوار, 75/358.
53- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال /182, مسندالامام الرضا(ع ), 299.
54- اصول كافى , 2/192.
55- مصادقة الاخوان , /34.
56- الحكم , 1/470.
57- بحارالانوار, 74/234 و 71/237.
58- بحارالانوار, 75/231.
59- تـا مـى تـوانـى دوستان خود را زياد كن , همانا آنها گنجها و پشتوانه اند به هنگامى كه از آنها كمك خواسته شود.
60- هزار دوست و رفيق زياد نيست و يك دشمن بسيار زياد است .
