باب المكر و الغدر و الخديعه
1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَوْ لَا أَنَّ الْمَكْرَ وَ الْخَدِيعَةَ فِى النَّارِ لَكُنْتُ أَمْكَرَ النَّاسِ
اصول كافى جلد 4 صفحه :32 رواية :1
ترجمه :
هـشـام بـن سالم در حديثى مرفوع از اميرالمؤ منين عليه السلام حديث كند كه فرمود: اگر نبود كه مكر و فريبكارى در آتشند من مكر انديش ترين مردمان بودم .
توضيح :
گـويا جهت اينكه حضرت اين سخن را فرموده اين بود كه مردم معاويه را مردى سياستمدار و عـاقـل مـى دانـسـتـنـد، و آنـحـضـرت را سست راءى مى پنداشتند، چون ميديدند كه حيله هاى مـعـاويه كه بر پايه دروغ و مكر بنا نهاده شده بود پيشرفت ميكرد، پس آنحضرت بيان فـرمـايد: كه او باين نيرنگها آشناتر است ولى چون آنها مخالف با دستور خدا است آنها را بـه كـار نـبـندد چنانچه سيد رضى (ره ) در نهج البلاغه از آنحضرت روايت كرده است كـه فـرمـود: (((و ما در زمانى واقع شده ايم كه بيشتر مردم آن مكر را زيركى پندارند، و نـادانـان ايـشـان را زيرك خوانند، آنها را چه شده است ؟ خدا ايشان را بكشد، مرد نيرومند و كـاردان راه حـيـله و نـيـرنگ را ميداند ولى امر و نهى خدا جلوگيرى كند، و با اينكه براءى العين آنرا ديده و دانسته و توانائى بكار بردن آنرا دارد واميگذارد و كسيكه در دين از هيچ گـنـاهـى بـاك نـدارد فـرصـت جـوئى مـى كند و مكر را بكاز اندازد....))) و آشناتر بودن آنـحـضـرت بـمـكـر و حـيـله و داناتر بودنش در بكار بردن آن روشن است زيرا آنحضرت بـهـمه چيز داناتر از ديگران بوده است . اين بود ملخصى از گفتار مجلسى (ره ) در معناى حديث .
2- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَجِي ءُ كُلُّ غَادِرٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِإِمَامٍ مَائِلٍ شِدْقُهُ حَتَّى يَدْخُلَ النَّارَ وَ يَجِى ءُ كُلُّ نَاكِثٍ بَيْعَةَ إِمَامٍ أَجْذَمَ حَتَّى يَدْخُلَ النَّارَ
اصول كافى جلد 4 صفحه :33 رواية :2
ترجمه :
امـام صـادق عـليه السلام فرمود: رسولخدا (ص ) فرمود: بيايد هر كه عهد شكنى كند در روز قـيـامـت بـا امامى كه دهن او كج باشد تا داخل آتش گردد. و بيايد هر كه بيت امامى را شكسته دست بريده تا بهمان حال داخل آتش شود.
شــرح :
ممكن است از لحاظ ادبى كلمه (((بامام ))) متعلق به (((قادر))) باشد و مقصود از (((امام ))) امـام حـق بـاشـد چـنـانـچه مجلسى (ره ) گفته ، و پس از اين در خبر (5) بيايد و بنابراين مـعـنـاى حديث چنين شود: كه هر كه به امامى و پيشواى حقى از پيشوايان عهدشكنى كند با دهـن كـج وارد صـحـراى مـحـشر گردد و بهمين حال باشد تا بدوزخ رود، و ممكن است حرف (بـاء) در (بـامـام ) بـمعناى (مع ) باشد و متعلق به (يحيى ) باشد و مقصود از (امام ) امام ضـلالت و گمراهى باشد چنانچه فيض (ره ) گفته ، و بنابراين معنى چنين است : كه هر كـه عـهد شكنى كند بيايد در روز قيامت در زير پرچم امامى دهن كج تا بهمان وضع با او بدوزخ رود.
3- عـَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَيْسَ مِنَّا مَنْ مَاكَرَ مُسْلِماً
اصول كافى جلد 4 صفحه :33 رواية :3
ترجمه :
امـام صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: كـه رسـول خـدا (ص ) فـرمـوده : از مانيست كسيكه با مسلمانى نيرنگ كند.
4- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عـَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَرْيَتَيْنِ مِنْ أَهْلِ الْحَرْبِ لِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مَلِكٌ عَلَى حـِدَةٍ اقـْتـَتـَلُوا ثـُمَّ اصـْطَلَحُوا ثُمَّ إِنَّ أَحَدَ الْمَلِكَيْنِ غَدَرَ بِصَاحِبِهِ فَجَاءَ إِلَى الْمُسْلِمِينَ فـَصـَالَحـَهـُمْ عـَلَى أَنْ يـَغـْزُوَ مـَعـَهـُمْ تـِلْكَ الْمـَدِيـنـَةَ فـَقـَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا يَنْبَغِى لِلْمـُسـْلِمـِيـنَ أَنْ يـَغـْدِرُوا وَ لَا يـَأْمـُرُوا بـِالْغـَدْرِ وَ لَا يـُقـَاتـِلُوا مَعَ الَّذِينَ غَدَرُوا وَ لَكِنَّهُمْ يُقَاتِلُونَ الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدُوهُمْ وَ لَا يَجُوزُ عَلَيْهِمْ مَا عَاهَدَ عَلَيْهِ الْكُفَّارُ
اصول كافى جلد 4 صفحه :33 رواية :4
ترجمه :
طـلحـة بـن زبـيـر گـويـد: از امـام صـادق عـليـه السـلام پـرسـيـدم : دو شـهـر اسـت و اهـل هـر دو كـافـر حـربـى هـسـتـنـد، و بـراى هـر كـدام پـادشـاهـى جـدا اسـت ، (اهـل آنـدو) بـاهـم جنگ كردند سپس سازش نمودند، پس از آن يكى از آندو پادشاه برفيقش (يـعـنـى بـپـادشـاه ديگرى ) خدعه زد و آمد با مسلمانان سازش كرد كه بوسيله آنها با آن شهر ديگر جنگ كند؟ امام صادق عليه السلام فرمود: براى مسلمين نشايد كه خدعه كنند، و نـه دسـتور بخدعه دهند، و نه جنگ كنند با آنانكه نيرنگ زنند (و عهد شكنى كنند) ولى مى تـوانـنـد هرجا كه مشركين را يافتند با آنها بجنگند، و آنچه كفار بر آن پيمان بسته اند بر آنان گذرا (و نافذ) نيست . (يعنى پيمان مشركين و سازششان با يكديگر صحيح نيست و مـانـع از جـنـگ مسلمانان با آنها نيست .و هر كجا كه مشركين را يافتند ميتوانند با آنها جنگ كنند).
5- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بـْنِ عـَمـْرِو بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْأَنْصَارِيِّ عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بـْنِ الْحـَسـَنِ عـَنْ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَجِى ءُ كُلُّ غَادِرٍ بِإِمَامٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَائِلًا شِدْقُهُ حَتَّى يَدْخُلَ النَّارَ
اصول كافى جلد 4 صفحه :34 رواية :5
ترجمه :
امام صادق عليه السلام فرمود: كه رسولخدا (ص ) فرمود: هر كه با امامى بيوفائى (و عهد شكنى كند) با دهن كج وارد محشر گردد تا بدوزخ رود.
6- عـَلِيُّ بـْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَمِّهِ يَعْقُوبَ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِي الْحـَسـَنِ الْعـَبْدِيِّ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع ذَاتَ يَوْمٍ وَ هُوَ يَخْطُبُ عَلَى الْمِنْبَرِ بِالْكُوفَةِ يَا أَيُّهَا النَّاسُ لَوْ لَا كَرَاهِيَةُ الْغَدْرِ كُنْتُ مِنْ أَدْهـَى النَّاسِ أَلَا إِنَّ لِكـُلِّ غـُدَرَةٍ فـُجـَرَةً وَ لِكـُلِّ فـُجـَرَةٍ كـُفـَرَةً أَلَا وَ إِنَّ الْغَدْرَ وَ الْفُجُورَ وَ الْخِيَانَةَ فِى النَّارِ
اصول كافى جلد 4 صفحه :34 رواية :6
ترجمه :
اصـبـغ بـن نـبـاتـه گـويد: روز اميرالمؤ منين عليه السلام بر منبر كوفه خطبه خواند و فـرمـود: اى گـروه مـردم اگـر عـهـد شـكـنى بد نبود من سياستمدارترين مردم بودم ، آگاه باشيد كه هر عهد شكنى تباه كارى و هرزه گى است ، و هر تباه كارى ناسپاسى و كفرى در بر دارد، آگاه باشيد كه بيوفائى و تباه كارى و خيانت در آتش است .
