شاعران و سروده هاى عاشورايى

شاعران و سروده هاى عاشورايى
عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت – 6

با همه سوگوارى هاى اوليه كه عمدتاً با حضور اهل بيت امام حسين (عليه السلام) و يا با مشاهده سر بريده آن حضرت انجام مى گرفت، يادكرد عاشورا و عزادارى آن حضرت پس از حوادث مرتبط با عاشورا و بازگشت اهل بيت پيامبر (عليهم السلام) به مدينه از طريق شعر و سوگ سروده هاى شاعران، از جمله شعراى شناخته شده يا گمنام، ادامه يافت.
يكى از اشعارى كه در همان روزهاى نخست پس از واقعه عاشورا از سوى اهل سنت سروده شد، اين سوگ سروده است:
ايها القاتلون جهلا حسينا *** ابشروا بالعذاب و التنكيل
كل اهل السماء يدعو عليكم *** من نبى و ملائك و قبيل
قد لعنتم على لسان ابن داود *** و موسى و حامل الانجيل.(11)
از كسانى كه پس از ورود اهل بيت (عليهم السلام) به شام تحت تأثير مظلوميت شهداى كربلا، به ويژه امام

حسين (عليه السلام)، قرار گرفت، خالد بن معدان است كه از جمله بزرگان تابعان در نزد اهل سنت به شمار مى رود. وى به محض مشاهده كاروان حسين در شام، كه پيشاپيش اسيران، سرهاى بريده، بخصوص سر مبارك امام حسين (عليه السلام) حركت داده مى شدند، به شدت سوگناك گرديد، به گونه اى كه از شدّت اندوه مدت يك ماه از مردم كناره گيرى كرد و در حيرت و ماتم فرو رفت. پس از آنكه سرانجام دوستانش او را يافتند، اين اشعار مرثيه اى را سرود:
«جاوو برأسك يابن بنت محمد *** مترمّلا بدمائه ترميل
و كانما بك يا ابن بنت محمد *** قتلوا جهاداً عامدين رسول
قتلوك عطشانا و لمايرقبوا *** فى قتلك التأويل و التنزيل
و يكبرون بأن قتلت و انما *** قتلوا بك التكبير و التهليلا.»(12)
سليمان بن قتة، يكى از افراد بنى تميم كه پس از عمرى در اعتقاد به تسنن، به بنى هاشم و تشيع گرويد، پس از حادثه عاشورا، سه بار به كربلا آمد و با مشاهده اوضاع كربلا پس از شهادت امام حسين و يارانش و ديدن صحنه هاى مختلف جنايت هواداران يزيد و فداكارى و جانفشانى ياران امام حسين (عليه السلام)، اشعار زير را در مرثيه سيدالشهدا سرود:
مررت على ابيات آل محمد *** فلم اوها لعهدها يوم حلت
الم تر ان الشمس اضحت مريضه *** لفقد الحسين و البلاد اقسرت
و كانوا رجاء ثم صاروا *** لقد عظمت تلك الرزايا و جلّت
أتسألنا قيس فنعطى فقيرها *** و تقتلنا قيس اذا افعل زلت
و عند غنى قطرة من دمائنا *** سنطلها يوماً بها حيث حلت
فلا تُتبعِد اللّه الديار و اهلها *** و ان اصبحت منهم برغمى تخلت
فان قتيل الطف من آل هاشم *** اذل رقاب المسلمين فذلت.(13)
پس از ندامت يزيد و مجبور شدن وى به بازگرداندن اهل بيت (عليهم السلام) به مدينه، مجالس متعدد روضه خوانى و عزادارى در شام و در مسير شام به كربلا و مدينه و سپس هنگام ورود آنان به مدينه برگزار شد. اين مجالس هرچند به طور عمده از سوى بازماندگان قربانيان عاشورا و شيعيان برپا مى گرديد، اما در آن ها شمارى از اهل سنت شركت مى نمودند و براى خاندان پيامبر، به ويژه فرزندان آن حضرت، سرشك غم مى ريختند.

منبع : عزاداری امام حسین علیه السلام در میان اهل سنت
نویسنده : عبد المجید ناصری
پی نوشت ها
(11) – تاریخ طبری، ص 467 / آى قاتلان جاهل حسين شما را به عذاب و درد بشارت باد! همه اهالى آسمان و پيامبر و فرشتگان شما را نفرين مى كنند. و قبل از اين بر لسان ابن داود و موسى و آورنده انجيل (حضرت عيسى) مورد لعن قرار گرفته ايد.
(12) - على بن موسى بن طاووس، اللهوف فى قتلى الطفوف، نجف، المطبعة الحيدريه، 1369 ق، ص 76.
(13) - ابوالفرج الاصفهانى، مقاتل الطالبين، قم، منشورات الشريف الرضى، 1416، ص 12.