مقام والاي حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام فقط از منظر معصومين عليهم السلام كه همتاي ايشانند، قابل بيان است. كلمات و سخنان اين بزرگواران حكايت از كرامت و عظمت والاي اين بانوي عالمه دارد:
1-فاطمه عليهاالسلام از نگاه حضرت علي عليه‌السلام
حضرت فاطمه عليهاالسلام در آخرين لحظات عمر مبارك، وصاياي خويش را به همسرشان مي‌نمودند كه "اي پسرعمو! تو هرگز مرا در دوران زندگي دروغگو و خائن نيافتي و هرگز با فرمانت مخالفت نكردم."
علي(عليه‌السلام) كه شاهد درگذشت تنها ياور و تسلي بخش خود است، مي‌فرمايد: "پناه به خدا! تو داناتر و پرهيزگارتر و گرامي‌تر و نيكوتر از آني كه من به جهت مخالفت كردنت با خود، تو را نكوهش كنم. دوري از تو و احساس فراقت بر من گران خواهد بود ولي گريزي از آن نيست. به خدا سوگند! با رفتنت مصيبت رسول خدا (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) را بر من تازه كردي. انالله و انااليه راجعون از اين مصيبت بزرگ و دردناك و تأثرآور و حزن انگيز!"(1)
دقت در كلام حضرت علي عليه‌السلام در اين لحظات شدت علاقه و احترامش را به فاطمه عليهاالسلام
مي‌رساند. در نگاه امام علي عليه‌السلام فاطمه در چنان مرتبه والايي از زهد و خداترسي و عمل به احكام الهي قرار دارد كه تصور مخالفت او با همسرش ممكن نيست. حضرت علي عليه‌السلام در پاسخ به ادعاهاي بي اساس معاويه مبني بر فضايل امويان در نامه‌اي مي‌نويسد: "... دو سيد جوانان اهل بهشت از ماست و "صبية النار" از شماست، كودكاني كه نصيب آنان آتش گرديد. بهترين زنان جهان از ماست. و "حمالة الحطب"؛ آن كه هيزم كشد براي دوزخيان از شماست. اين فضليت‌ها از ماست و آن فضيلت‌ها از شماست ... ."(2)
."
در شعري كه به ايشان منسوب است مي‌فرمايد: "من به فاطمه و فرزندانش مباهات مي‌كنم! آن گاه به رسول خدا(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) افتخار مي‌كنم در آن هنگام كه فاطمه را به همسري من درآورد."(3)
شخصيت والايي چون حضرت علي(عليه‌السلام) به همسري بانوي جهان افتخار مي‌كند و همسري با او را ملاك برتري خود و شايستگي‌اش بر رهبري اسلام مي‌داند.
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام حسن مجتبي عليه‌السلام
امام حسن عليه‌السلام در موارد بسياري از مادرشان سخن گفتهاند. از جمله: "شبي ديدم مادرم در محراب به نماز ايستاده است و تا طلوع خورشيد مشغول ركوع و سجود بود و شنيدم براي يكايك مردان و زنان دعا مي‌كرد و آنان را نام مي‌برد ولي براي خود چيزي نخواست. عرض كردم: مادر! چرا همان گونه كه براي ديگران دعا مي‌كني، براي خود دعا نمي‌كني؟ فرمود: فرزندم! اول همسايه بعد از آن خانه."(4)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام حسين عليه‌السلام
در روز عاشورا، در آن هنگام كه لشكر دشمن، امام حسين عليه‌السلام را احاطه كرد. ضمن خطبه مفصلي فرمودند: "مرا بين كشته شدن و ذلت مخير كرده‌اند و من هرگز تن به پستي نمي‌دهم. خدا و رسول مرا از چنين كاري باز مي‌دارند. همچنين نياكان پاك و دامن‌هاي مطهر و پاكيزه اجازه چنين پذيرشي را به من نمي‌دهند."(5)
در يك كلام، امام حسين عليه‌السلام دليل پايمردي و مقاومت خويش را تربيت الهي فاطمه عليهاالسلام مي‌داند.
امام حسين عليه‌السلام نقل مي‌كند: "آن زمان كه رسول خدا(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) در خانه امسلمه بود، صرصائيل (يكي از فرشتگان الهي) نزد پيامبر آمد و عرض كرد: نور را به عقد نور درآور. پيامبر فرمود: چه كسي را براي چه كسي؟ گفت: دخترت فاطمه عليهاالسلام را براي علي ابن ابي طالب. سپس در حضور جبرئيل و ميكائيل و صرصائيل فاطمه را به عقد علي درآورد."(6)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام سجاد عليه‌السلام
امام سجاد عليه‌السلام مي‌فرمايد: "وقتي كه قيامت فرا رسد، منادي ندا مي‌دهد: در اين روز، ترس و اندوهي به خود راه ندهيد. همه خوشحال از اين عفو عمومي سر بالا مي‌برند. فاطمه عليهاالسلام وارد محشر مي‌شود و گفته مي‌شود كساني كه به آيات ما ايمان آوردند و مسلمان شدند به جز مسلماناني كه دوستدار اهل بيت هستند، همگي سرها را به زير اندازند. آنگاه اعلام مي‌شود: اين است فاطمه دخت محمد(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله). او و همراهانش به سوي بهشت مي‌روند. خداوند فرشته‌اي را خدمت وي مي‌فرستد و مي‌گويد: حاجتت را از من بخواه!
فاطمه عرض مي‌دارد: پروردگارا! حاجت من آن است كه مرا و كساني را كه فرزندان مرا ياري كردند، مورد عفو قرار دهي."(7)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام محمدباقر عليه‌السلام
امام باقر عليه‌السلام به جابر روايت كردند كه: "... چون قيامت شود، جبرئيل ندا مي‌دهد: خديجه دختر خويلد كجاست؟ مريم دختر عمران، آسيه دختر مزاحم، امكلثوم خواهر موسي كجايند؟ آنان از جاي بر مي‌خيزند... اي اهل محشر! امروز من كرامت را براي محمد و علي و حسن و حسين و فاطمه(عليهمالسلام) قرار دادم. سرها را پايين بياندازيد و چشمها را فرو ببنديد، چون فاطمه مي‌خواهد به بهشت برود. سپس جبرئيل ناقه‌اي بهشتي ميآورد و آن حضرت را به بهشت مي‌برد وليكن ايشان وقتي نزديك بهشت مي‌رسد درنگ مي‌كند. خداوند مي‌فرمايد: درنگ شما براي چيست؟
فاطمه مي‌گويد: پروردگارا! دوست دارم در چنين روزي مقامم شناخته شود. خداوند مي‌فرمايد: اي دختر حبيبم! برگرد و نظر افكن و هر كس را كه دوستي تو يا دوستي يكي از فرزندان تو در دلش باشد، او را گرفته و وارد بهشت كن."
در ادامه امام باقر عليه‌السلام مي‌فرمايد: "به خدا سوگند! اي جابر در آن روز فاطمه شيعيان و دوستانش را همانند پرنده‌اي كه دانه خوب را از دانه بد جدا مي‌كند، از بين جمعيت جدا مي‌كند."(8)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام جعفر صادق عليه‌السلام
مرحوم مجلسي در ضمن روايتي از امام صادق عليه‌السلام نقل مي‌كند: "فاطمه، صديقه كبري است. محور حركت انسانهاي گذشته، معرفت و شناخت حضرت فاطمه بوده است."(9)
سيد هاشم بحراني روايت ديگري از امام صادق عليه‌السلام نقل مي‌كند كه: "نبوت هيچ پيامبري تكميل نشد مگر اين كه به فضيلت آن حضرت اقرار نموده، و محبت او را دارا باشد."(10)
امام صادق عليه‌السلام در ذيل آيه شريفه "انّا اَنزلناهُ فِي لَيلةِ القَدر" مي‌فرمايد: منظور از "ليله" فاطمه و منظور از "قدر" خداوند است. هر كس فاطمه را آنگونه كه سزاوار است، بشناسد، "ليلة القدر" را درك كرده است."(11)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام موسي كاظم عليه‌السلام
امام كاظم عليه‌السلام مي‌فرمايد: "همانا فاطمه، صديقه و شهيده است."(12) سليمان جعفر مي‌گويد: از امام كاظم عليه‌السلام شنيدم كه فرمودند: "در خانه‌اي كه اسم محمد يا علي، حسن، حسين، جعفر، عبدالله و از زنان فاطمه باشد، فقر و تنگدستي وارد نخواهد شد." (13)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام رضا عليه‌السلام
امام رضا عليه‌السلام از اجداد گراميش نقل مي‌كند كه پيامبر(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) به علي عليه‌السلام فرمودند: سه فضيلت به تو داده شد كه به من داده نشده است. حضرت علي عليه‌السلام عرض كرد: چه چيزهايي به من داده شده است؟ فرمود: تو پدر زني چون من داري كه من چنين پدر زني ندارم، همسري چون فاطمه به تو داده شده كه به من داده نشده است، حسن و حسين به تو داده شده كه به من داده نشده است."(14)
امام رضا عليه‌السلام از پدران بزرگوار خود از رسول خدا(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) نقل مي‌كند كه پس از ازدواج علي و فاطمه(عليهماالسلام) خداوند عزوجل فرمودند: "اگر علي (عليه‌السلام) را نميآفريدم براي دخترت فاطمه همتا و همسري در روي زمين يافت نمي‌شد."(15)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام جواد عليه‌السلام
امام جواد عليه‌السلام خطاب به موسي بن قاسم كه گفت: در حج از طرف مادرت نيز زيارت كردم و گاهي هم نكردم؛ فرمودند: "آن را زياد كن، زيرا كه برترين چيزي است كه بدان عمل مي‌كني."(16)
زكريا بن آدم نقل مي‌كند: "در محضر امام رضا عليه‌السلام بودم كه امام جواد عليه‌السلام در حالي كه بيش از چهار سال از عمرش نگذشته بود، وارد شد. وقتي نشست دستش را روي زمين قرار داد و سر به آسمان بلند نمود و مدتي طولاني به فكر فرو رفت. امام رضا عليه‌السلام فرمود: جانم فدايت! چرا اين چنين در انديشهاي؟ پاسخ داد: به جهت ستمهايي كه نسبت به مادرم فاطمه عليهاالسلام انجام دادند."(17)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام هادي عليه‌السلام
آن حضرت در مورد علت نامگذاري حضرت صديقه طاهره عليهاالسلام به "فاطمه"، از رسول خدا (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) نقل مي‌كند: "دخترم فاطمه را بدان جهت فاطمه ناميدند كه خداوند عزوجل او و دوستانش را از آتش جهنم به دور نگه مي‌دارد."(18)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام حسن عسكري عليه‌السلام
امام حسن عسكري عليه‌السلام از امام علي عليه‌السلام، از رسول خدا (صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) نقل مي‌كند كه: " آن هنگام كه خداوند آدم و حوا را آفريد، آنان در بهشت به خود مباهات مي‌كردند. آدم به حوا گفت:
خداوند هيچ مخلوقي بهتر از ما نيافريده است. خداوند به جبرئيل فرمود: اين دو بنده‌ام را به فردوس برين ببر! زماني كه وارد فردوس شدند، چشمانشان به بانويي افتاد كه جامه‌اي زيبا از جامه‌هاي بهشتي در بر داشت و تاجي نوراني بر سر گذاشته و دو گوشواره درخشان به گوشش آويخته بود و بهشت از پرتو نور چهره‌اش درخشان بود. حضرت آدم به جبرئيل گفت: حبيبم جبرئيل! اين بانو كه از زيبايي چهره‌اش، بهشت نوراني گشته، كيست؟ گفت: او فاطمه دختر محمد(صلي‌الله‌عليه‌و‌آله) پيامبري از نسل تو است كه در آخرالزمان خواهد آمد. گفت: اين تاجي كه بر سر دارد، چيست؟ پاسخ داد: شوهرش علي بن ابيطالب عليه‌السلام است. گفت: اين دو گشواره كه بر دو گوش او است چيست؟ پاسخ داد: دو فرزندش حسن و حسين مي‌باشند. آدم گفت: حبيبم! آيا اينان پيش از من آفريده شدهاند؟ گفت: بلي، اينان در علم مكنون خداوند چهار هزار سال پيش از آن كه تو آفريده شوي، وجود داشتند."(19)
فاطمه عليهاالسلام از نگاه امام مهدي (عج)
حضرت بقية الله(عج) فرمودند: "دختر رسول خدا فاطمه عليهاالسلام براي من سرمشق و الگوي نيكويي است."(20)
امام مهدي عليه‌السلام كه با ظهور خويش عالم را متحول مي‌سازد، حضرت فاطمه عليهاالسلام را الگوي عملي و حكومتي خويش مي‌شمرد و اين، حكايت از مقام عظماي بانوي عالم، حضرت زهرا عليهاالسلام دارد.
آنچه مطرح شد، قطره‌اي از درياي وجود فاطمه عليهاالسلام بود.(21)
به اين اميد كه در قيامت ما را مشمول عنايت و شفاعت خود قرار دهد.
معصومه شیری
پينوشتها:
1 ـ فاطمة الزهرا من المهد الي اللحد، ص 609 و 610/ روضة الواعظين، ص 151.
2 - نهج البلاغه، نامه 28.
3 ـ ديوان امام علي ابن ابي طالب عليه‌السلام، محمد عبدالرحمن عوض، ص 65.
4 ـ بحارالانوار، ج 43، ص 81 و 82، حديث 3.
5 ـ همان، ج 45، ص 9.
6 ـ همان، ج 43، ص 123، حديث 31.
7 ـ عوالم العلوم.
8 ـ بحارالانوار، ج 43، ص 64.
9ـ همان، ص 105.
10ـ مدينة المعاجز به نقل: فاطمة الزهرا بهجة القلب المصطفي، ص 86 .
11ـ بحارالانوار، ج 43، ص 65، حديث 580.
12ـ مرآة العقول، ج 5، ص 315.
13ـ سفينة البحار، ج 4، ص 295.
14ـ مسندالرضا، ج 1، ص 119، حديث 81.
15ـ همان، ج 1، ص 141، حديث 177.
16ـ اصول كافي، ج 4، ص 314، حديث 2.
17ـ بحارالانوار، ج 50، ص 59.
18ـ لسان الميزان، ج 3، ص 346.
19ـ بحارالانوار، ج 53، ص 180.
20ـ اهم منابع از كتب روايي و مذهبي بوده است. به ويژه اصول كافي و بحارالانوار و مجلات پيام زن و آينه عصمت.
