خجالتي‌هاى بالفطره
به عقيده كارشناسان، اكثر كودكان كمرو، ذاتا خجالتى به دنيا مي‌آيند. به نظر مي‌رسد آسيب پذيرى آنها در برابر افراد و موقعيت‌هاي جديد ارثى است و علايم آن در ظاهرشان همان گونه كه از روشهاي روان شناسى مشخص مي‌شود، نمايان است. تحقيقات اخير نشان مي‌دهد كه قسمت خاكسترى مغز افراد خجالتى فوق العاده فعالي است كه اين قسمت از مغز واكنش‌هاى عاطفى بسيار دقيق را كنترل مي‌كند. دقيقا مانند عكس العمل‌هاى سريعي كه افراد عادى هنگام خطر از خود نشان مي‌دهند و از آن مي‌گريزند، افراد خجالتى نيز هنگام قرار گرفتن در موقعيت‌هاى اجتماعي احساس نگرانى مي‌كنند.
براي اين كه كودكان پيش دبستانى كمرو و خجالتى به تشويق زيادى نياز دارند، لذا ترتيب دادن و هماهنگ كردن وقايع ساده‌اى مانند تعيين زمان مشخص بازي، آنها را بيشتر آماده مى كند. البته براى اين كه يك كودك خجالتى را بتوان از پوست خود بيرون آورد، راه ساده‌اى وجود ندارد، به عقيده يكى از كارشناسان: «اگر شما به زور و اجبار او را وادار به اين كار كنيد، فرزندتان بيش از پيش در كارش پافشارى مي‌كند.»
روشهاي كمك به كودك خجالتى:
1ـ مدرسه خوب و بزرگى انتخاب كنيد. كودكان خجالتى در محيط مناسب مي‌توانند شكوفا شوند. بكوشيد مدرسه‌اى انتخاب كنيد كه نسبت معلم به دانش آموزان بيشتر از يك به 20 نباشد. قبل از شروع كلاسها فرزندتان را به مدت چند روز به مدرسه جديدش ببريد. همچنين او مى تواند معلمها را از نزديك ببيند و با محيط مدرسه آشنا شود. به معلمش بگوييد كه او خجالتى است و با كم يكديگر برنامه‌اى طراحى كنيد تا فرزندتان احساس راحتى بيشتري كند و با آموزگار او در طول سال تحصيلى ارتباط نزديك داشته باشيد تا بدين وسيله بتوانيد در حل مشكلاتش راحت‌تر برخورد كنيد.
2ـ به فرزندتان فرصت آمادگى دهيد. اگر كودكتان بداند كه در تمام موقعيت‌ها چه اتفاقى مي‌افتد، نگرانى او كم مي‌شود، به عنوان نمونه، چند روز قبل از يك جشن تولد، شما او را به خانه دوستش ببريد تا با والدين او آشنا و همچنين وقايعى كه قرار است در اين جشن اتفاق افتد آگاه شود. به نظر روان شناسان بهتر است كودك را از يك هفته قبل براى انجام كارى يا تجربه جديدى آماده كرد؛ مثلا اگر قرار است فرزندتان را به دندانپزشكى ببريد يك هفته زودتر او را به مطب برده تا محيط آنجا را ببيند و احساس راحتى بيشتري كند.
3ـ به حرفهاى او با صبر و حوصله گوش كنيد. كودكتان را تشويق كنيد تا درباره آنچه او از آن واهمه دارد صحبت كند و بكوشيد بدون اين كه نگراني‌اش را فراموش كند روى تجربياتش تاكيد كنيد. بايد بگوييد: بعضى اوقات، من هم اين احساس را دارم.
4ـ در خانه با او تمرين كنيد، بازيهاى مختلفى خارج از فعاليت‌هاى روزمره فرزندتان انجام دهيد، مانند ملاقات با يك شاگرد جديد در مدرسه، كارها و بازيهايى كنيد تا او بتواند به طور يكسان همه موقعيت‌هاى اجتماعى را تجربه كند. به فرزندتان كمك كنيد آنچه را كه انجام مي‌دهد، تجربه كند؛ به طور نمونه اگر كودك ديگرى عروسكش را مي‌خواهد، با هم بازي كنند يا اگر پسر بچه‌اى سعى در گرفتن اسباب بازي‌اش دارد، با همديگر از آن وسيله استفاده كنند و لذت ببرند. به عقيده روان شناسان تكرار بعضى از بازيها و نقشها كمك مى كند فرزندانتان كمتر احساس ترس و نگرانى كند و راحت‌تر دوستى صميانه‌اي با ديگران داشته باشند.
5ـ بدبينى او را از ميان ببريد. خجالتى بودن معمولا از الگوها و تفكرهاى منفى كه باعث بدبينى مي‌شود نشات مي‌گيرد (مانند بچه‌ها مرا دوست ندارند) و با تقويت و جايگزين كردن افكار مثبت به فرزندتان در از ميان بردن بدبينى و تفكرهاي منفى ذهنى او كمك كنيد.(شما خيلى خوب بازي كند و كارى انجام دهد.
اگرچه معمولا فكر مي‌كنيم خجالتى بودن يك معضل اجتماعي است، ولى اين گونه افراد در آينده بزرگسالانى حساس و سرشار از حس همدردى هستند. يكى از روان‌شناسان مي‌گويد: «آنها يك دنياى غنى و پربار مخصوص به خود را دارند. آنها وقتشان را در تجزيه و تحليل مي‌گذرانند كه چرا مردم كارهايي مي‌كنند كه آنها انجام مي‌دهند و به طور كلى تصورات و افكار عجيب و غريبى دارند.» در حقيقت برخى از بازيگران معروف، از دوران بچگى تاكنون با مشكل كمرويى و خجالتى بودنشان مبارزه مي‌كنند.
در پايان، به دليل اين كه كودكان خجالتى آمادگى زيادي در گوشه گيرى دارند، پس بهتر است بزرگسالان مواظب رفتار خود باشند و به كودكشان اجازه دهند تا نظاره گر كارهاى اجتماعى آنها به عنوان بخشي از زندگى روزمره‌شان باشند. با اين وجود، بهتر است كه صبور باشيد. اگرچه به فرزندتان كمك مى كنيد تا با يك برنامه ريزي صحيح در موقعيت‌هاى جديد احساس خوب و راحتى داشته باشد، ولى نتايج كارتان به مرور زمان خود را نشان مي‌دهد.
چگونه كودكانى مستقل داشته باشيم
ممكن است كودكانى كه در بيرون از خانه عادى رفتار مي‌كنند، در موقعيت‌هاى خاصى خجالتى و كم رو شوند. به عنوان مثال اگر فرزندتان دوست دارد تا در جشن تولد كنار شما بماند، مشكلى نيست، ولي بايد در چارچوب قوانين مشخص شده اى قرار گيرد.( به او بگوييد تو مي‌توانى براى چند دقيقه پيش من باشي، ولي من دوست دارم با بچه‌هاى ديگر بازى كنى و در جشن تولد روي پاى من ننشيني.
در طول مسيرى كه به جشن تولد مي‌رويد، او را از اوضاع و احوال آنجا آگاه كنيد. بگوييد ما الان داريم به جشن تولد يكي از دوستانت مي‌رويم. وقتى به آنجا برسيم، مي‌بيني كه همه بچه‌ها با يكديگر بازى مي‌كنند. سپس به شما يك آب نبات مي‌دهند و قبل از اين كه به خانه بيايى همه با هم كيك مى خورند. اگر قرار است او را در آن جا بگذاريد و سپس خودتان برويد، بگوييد كه چه وقت برمي‌گرديد. بعد از اين كه همگى كيك خوردند، دنبالت مي‌آيم.
همچنين اگر قرار است در چشن تولد بمانيد ولى فرزندتان مي‌ترسد كه شما او را ترك كنيد، كودك را از اين كه جايى نمي‌رويد، مطمئن كنيد.
