وجود حضرت مهدى عليه السلام همانند ولادت آن حضرت را زا راه هاى مختلف مى توان به اثبات سانيد كه يكى از آنها ، راه تواتر است . اين راه را با ذكر مقدماتى به اثبات مى رسانيم :
مقدمه اول : در منطق ارسطويى خبر متواتر به خبر جماعت كثير با كيفيتى تفسير شده كه محال است بر كذب و دروغ توافق كرده باشند. از اين تعريف استفاده مى شود كه خبر متواتر دو ركن دارد:
1- اخبار جماعت بسيار.
2- جماعت به حدى باشد كه اجتماعشان بر كذب محال باشد.
در مورد احاديثى كه دلالت بر وجود امام مهدى عليه السلام دارد ركن اول به حس و وجدان ثابت است زيرا به گوش خود شنيده و به چشم خود اخبار بسيارى كه دلالت بر وجود حضرت مهدى عليه السلام دارد ديده ايم .
در مورد ركن دوم نيز ادعاى بداهت بر آن شده است و لذا در منطق ارسطويى خبر متواتر ، يكى از قضاياى شش گانه بديهى شمرده شده است .
مرحوم شهيد صدر رحمة الله عليه معتقد است كه سبب پديد آمدن يقين در قضيه متواتر و تجربى حساب احتمالات است ، نه آنچه منطق ارسطويى مى گويد كه قضيه متواتر از بديهيات اوليه همانند((كل اعظم از جزء))است . در مورد يك خبر اولين شخصى كه شناخته شده نيست از آن خبر ميدهد درصدى از احتمال مطابقت با واقع در آن است و همينطور نفر دوم و سوم و ... تا به حدى خبرها مى رسد كه احتمال مطابقت با واقع به حدى قوى مى شود كه احتمال مخالفت با واقع ضعيف يا معدوم مى گردد و لذا انسان در مفاد آن خبر به يقين مى رسد.
مقدمه دوم : در مورد خبر متواتر لازم نيست كه هر يك از خبردهندگان ثقه و عادل باشند بلكه همين كه كذب و تعمد آنها بر دروغ ثابت نشود كافى است در حصول علم و يقين به خبر از راه تواتر.
مقدمه سوم :
تواتر بر سه قسم است :
1- تواتر لفظى : كه محور مشترك در تمام خبرها لفظ خاصى است همانند حديث :من فسر القرآن براءيه فليتبوء مقعده من النار.
2- تواتر معنوى : كه محور مشترك تمام خبرها قضيه اى معنوى و محدود است همانند حديث كساء.
3- تواتر اجمالى : كه محور مشترك در تمام خبرها و لازمه التزامى قضيه است همانند خبر از شجاعت امير المومنين عليه السلام كه گر چه قضايا مختلف است ولى همگى در يك لازمه مشترك هستند و آن شجاعت امام امير المومنين عليه السلام است . در مورد موضوع وجود و ولادت امام مهدى عليه السلام نيز مى توانيم از اين طريق به يقين برسيم . و لذا جاى اين نيست كه روايات اين موضوع مورد بررسى سندى قرار گيرد زيرا با مراجعه به ابواب مختلف مناسب با موضوع مى توان يقين به ولادت و وجود امام مهدى عليه السلام از راه حساب تراكم احتمالات پيدا كرد به جهت اينكه همگى در يك خبر اشتراك نظر دارند كه همان ولادت و وجود امام مهدى عليه السلام است .
منبع :موعود شناسی وپاسخ به شبهات
نویسنده: علی اصغر رضوانی
انتشارات مسجد مقدس جمکران
